Fed neden çark etti?

Amerikan Merkez Bankası'nın (Fed) faiz kararı bu hafta piyasalara damgasını vurdu. Hem banka üyelerinin gelecek yıl için faiz indirim tahmini yarı yarıya azaldı hem de Fed Başkanı Jerome Powell ihtiyatlı duruş mesajı verdi. Fed'in Ocak ayında faizi sabit tutması bekleniyor. Vadeli piyasalarda gelecek yıl ilk faiz indirimi için Mart ayına %50'lik ihtimal veriliyor.  Dolar endeksi 108 puanı aşarak 2 yılın zirvesine çıktı, New York Borsası'nda endeksler bir günde %3 değer kaybetti.

Not artışları devam edecek mi?

Ekonomide yaklaşık bir buçuk yıldır normale dönüş politikaları uygulanıyor. Atılan adımlar uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının not artışlarını da beraberinde getirdi. Bu yıl 3 önemli kuruluş Türkiye'nin notunu 2 basamak yükseltti.

Faiz indirim beklentisi neden değişmedi?

Salı günü enflasyon rakamları açıklandı. Enflasyon Eylül ve Ekim ayının ardından Kasım ayında da beklentileri aştı.

Turizmde iki endişe

Türkiye bu yıl tüm bölgesel ve enflasyonist olumsuzluklara rağmen iyi bir turizm sezonu geçirdi. Yıl sonu için belirlenen 60 milyar dolarlık hedefe ulaşılması bekleniyor. Orta Vadeli Program'da gelecek yıl için hedef 63,6 milyar dolar olarak belirlendi. Bunun için yurt dışından yapılacak erken rezervasyonlar çok önemli. Yabancı turistler genellikle planlamalarını operatörler üzerinden son dakikaya bırakmadan, erkenden yapıyor.

Merkez'in "maliye desteği" mesajı önemli

Merkez Bankası kasım ayında faizi değiştirmedi. Karar metninde yer alan ifadeler aralıkta faiz indiriminin kapısının aralandığı şeklinde yorumlandı. Enflasyon ve sıkı para politikası duruşu ile ilgili verilen mesajlar önemliydi. Onlar kadar dikkat çeken bir detay daha vardı.

Altın neden düşüyor?

Tarih boyunca yatırımcılar tarafından ‘güvenli liman’ olarak bilinen altın, rekor üstüne rekor kırdıktan sonra gerilemeye başladı. Peki altın fiyatları neden düşüyor? Gelin nedenlerini inceleyelim…

Merkez Bankası'nın hedefi tutarlı mı?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası enflasyon tahminlerini artırdı. Özellikle eylül ve ekim aylarında enflasyonun, tahminlerin üzerinde gelmesi bu adımın habercisiydi. Gelecek iki yıl için de değişime gidildi.

Piyasalarda yoğun hafta

Piyasalarda gelecek hafta oldukça yoğun geçecek. Hem içeride hem de dışarıda yoğun bir ekonomi gündemi var. Belki de ekim ayının tamamında yaşanan gelişmeler bir haftaya sığacak. Yurtiçinde enflasyon yurtdışında ABD seçimleri ana başlıklar olacak.

Sanayi üretimi neden alarm veriyor?

Ekonomide uygulanan politikalar sanayi üretimi tarafında etkisini hissettirirken, hizmet sektöründe henüz tam olarak karşılık bulmadı. Sanayi üretimi daralıyor, sektörel ihracat azalıyor, sanayi ürünlerinin fiyatında daha yavaş artışlar yaşanıyor. Hizmet sektörü ise hala canlı.

Borsanın yükselmemesinin 7 nedeni

Borsa yatırımcısı bu yıla çok iyi başlamıştı. Borsa İstanbul yılın ilk aylarında enflasyonun çok üzerinde kazanç sağladı. Bu artış bir süre daha dalgalı da olsa sürdü. BİST100 endeksi 18 Temmuz'da 11.250 puan ile zirveyi gördü. O günden bugüne ise deyim yerindeyse her şey tepetaklak oldu. Endeks Temmuz'dan Eylül'e yüzde 20 değer kaybederek ayı piyasasına girdi. Şu anda borsada testere piyasası yaşanıyor. Hacim düşük, oynaklık yüksek. Sabah yükselişle açılan borsa akşam sert düşüşle günü sonlandırabiliyor ya da tam tersi. Bu durumun belli başlı sebepleri var.

Gözler Merkez Bankası'nda olacak

Gelecek hafta gözler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın faiz kararında olacak. Karar perşembe günü açıklanacak. Beklenti Merkez'in bu ay da faizi değiştirmeyeceği yönünde. Böyle olursa faiz art arda 7'inci ayda da sabit kalmış olacak.

Enflasyonda İsrail-İran virajı

Dünyada merkez bankaları uzun bir süredir enflasyonu düşürmeye çalışıyor. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa bu konuda henüz bir zafer ilan etmedi. Ancak buna çok yaklaştılar. Euro Bölgesi'nde enflasyon yüzde 2'lik hedefin altına indi. ABD'de ise yüzde 2,5 ile 3,5 yılın en düşük seviyesine geriledi.

Gözler kritik enflasyon verisinde

Dezenflasyon sürecinde kritik döneme girdik. Yılın son çeyreğine doğru yaklaşıyoruz. Artık enflasyonda aylık gelişmeler çok daha önemli bir hale geldi.

Merkez Bankası nasıl faiz indirim sinyali verdi?

Merkez Bankası politika faizini art arda 6'ıncı ayda da sabit bıraktı. Piyasa beklentisi de bu yöndeydi. Eylül toplantısı sonrası özellikle metinde yer alacak ifadeler kritik önemdeydi. Ekonomi ile ilgilenen herkesin aklındaki soru Merkez'in faiz indirimi için bir sinyal verip vermeyeceğiydi. Banka bu konuda doğrudan bir ifade kullanmadı. Ancak metinde yapılan değişiklikler faiz indirimine kapı aralandığı şeklinde yorumlandı. Bu sonuca nasıl varıldığını anlayabilmek için detaylara bakmak gerekiyor.

Mobilyada duraklama dönemi

Dolar kuru ise bu sene yüzde 15 arttı. TL reel olarak değerlendi. Yükseliş enflasyonun oldukça altında kaldı. Ekonomide 15 aydır uygulanan programın temel amacı enflasyonu kontrol altına almak. Bunun gerçekleşmesi için kurun dengede gitmesi gerekiyor. Bu süreçte dövizde yaşanabilecek bir çalkantının işleri daha kötü hale getirebileceği biliniyor. Ancak üreticiler bu durumdan memnun değil. Hem maliyetlerin arttığını hem de satışların azaldığını dile getiriyorlar.

Faiz düşüşü mevduattaki kazancı azaltacak mı?

Ekonomi politikasında normalleşme geçen yılın Haziran ayında başladı. Ortodoks politikalara dönüş için faiz artırıldı, bankacılık alanında uygulanan birçok düzenleme sadeleştirildi. Bu durum mevduata yansıdı. Vatandaşlar ve şirketler tasarruf için yeniden bu alana yönelmeye başladı.

Gözler Merkez Bankası'nda

Ekonomide gelecek hafta yoğun geçecek. Takvim hem içeride hem dışarıda yoğun.

Merkez'e göre enflasyonda 6 risk

Merkez Bankası yılın 3. Enflasyon Raporu'nu Perşembe günü açıkladı. Banka, enflasyon tahminini değiştirmedi. Bu yıl için yüzde 38'de, gelecek yıl için yüzde 14'te ve 2026 için yüzde 9'da bıraktı.

Altın yatırımcısını neler bekliyor?

Altın fiyatı bu haftanın ilk üç gününde hızlı yükselişe geçti.

Gözler Moody's'in not kararına çevrildi

Türkiye'nin notu bu yıl iki kuruluş tarafından artırıldı. Bu iki kuruluş Standard and Poors ve Fitch Ratings'di. Şimdi üçüncü büyük kredi derecelendirme kuruluşunun not kararı bekleniyor. Moody's gelecek hafta Cuma günü değerlendirmesini yayımlayacak. Moody'sin de Türkiye'nin notunu artırması bekleniyor.

Borsada belirsizlik yaratan 6 neden

Borsa İstanbul yatırımcısına bu yılın ilk 6 ayında yüzde 42,5 getiri sağladı. Aynı dönemde gram altın yüzde 24,5, dolar yüzde 11,5, euro yüzde 7,9 yükseldi. Borsa açık ara farkla en fazla yükselen yatırım enstrümanı oldu. Ayrıca enflasyona karşı da getiri sağlayan tek geleneksel yatırım aracı olarak öne çıktı.

Gelecek haftanın önemli başlıkları

Yılın ilk 6 ayını geride bıraktık. Bu sürede sürpriz faiz artışı geldi, sadeleşme adımları atıldı, kredi derecelendirme kuruluşları not artırdı, dövizden dönüşümlü kur korumalı mevduat iptal edildi. Ekonomide bunların dışında daha pek çok gelişme sayabiliriz. Pazartesi itibarıyla ikinci yarı başlıyor. Hem de önemli gelişmelerle birlikte. Gelecek hafta yurtiçinde ve yurtdışında 5 önemli gündem takip edilecek.

Kur ve enflasyon beklentisi düşüyor

Türkiye, tam bir yıldır ekonomide küresel olarak kabul edilen normlara dönüş politikası uyguluyor. Bu süreçte faiz artışlarına geri dönülürken, daha önce hayata geçirilen pek çok uygulamaya da son verildi. Mart ayına kadar sürdürülen politika göreceli olarak daha yumuşak bir normalleşmeyi kapsıyordu. Ancak yerel seçimin hemen öncesinde, 21 Mart'ta Merkez Bankası'nın politika faizini sürpriz bir şekilde 500 baz puan artırması süreci hızlandırdı.

Vergi piyasayı ikiye böldü

Borsada işlem vergisi gündemde yer almaya devam ediyor. Bu konuda piyasa ikiye bölündü. Robotlarla işlem yapan büyük aracı kurumlar vergiye karşı çıkıyor. Diğerleri ise borsanın daha dengeli bir yapıya kavuşacağını savunuyor.

Mevduat faizleri iki haftadır geriliyor

Merkez Bankası rakamlarına göre, 24 Mayıs haftasında 3 aya kadar vadeli mevduat faizi ortalama 61,77 oldu. 5 Mayıs haftasında ortalama faiz oranı yüzde 68,18 seviyesindeydi. 6,41 puanlık bir düşüş söz konusu. 6 ay vadeli mevduat faizi ise 10 Mayıs haftasında ortalama 62,97 iken 24 Mayıs haftasında 59,23'e indi. 3,74 puanlık bir gerileme var.

Mevduat faizi cazip kalacak mı?

Merkez Bankası Mart ayında politika faizini yüzde 50'ye çıkardı. Aynı zamanda faiz koridorunu da artı-eksi 300 baz puana yükseltti. Bir süre bankalar yüzde 53 faizden fonlandı. Bu durum takip eden haftalarda mevduat faizlerine pozitif yansıdı. Mevduat faizi 19 Nisan haftasında 22 yılın zirvesine çıktı. O hafta 3 aylık mevduat faizi yıllık ortalama yüzde 68,88 seviyesindeydi. Bankalar kur korumalı mevduattan TL mevduata geçişlere yüksek faiz ödediği için ortalama faiz oranı yükseliyor. KKM'si olmayanları bu rakam yanıltmasın. TL mevduat açılışlarında faiz o günlerde yüzde 58-59 civarındaydı.

Hediye sepeti yüzde 30 daraldı

Anneler günü, özel günler içinde en çok hediye alışverişi yapılan gün.. Ancak bu yıl yüksek enflasyon Anneler Günü alışverişine de yansıdı. Geçen yılın aksine sepet tutarları küçüldü.

Gözler S&P'nin not kararında

Türkiye yaklaşık 1 yıldır ekonomide normalleşme politikası uyguluyor. Atılan adımlar Türkiye'nin kredi risk primi (CDS) üzerinde etkisini gösterdi. CDS 700 puandan 300 puan seviyelerine kadar indi. Risk primi Türkiye'nin borçlanma maliyetini düşürüyor. Çünkü normal borçlanma faizinin üzerine CDS puanı kadar ekleme yapılarak dış borç bulunabiliyor. Ancak CDS kadar kredi derecelendirme kuruluşlarının not kararları ve değerlendirmeleri de önemli. Kredi risk primi de not artışları da temelde dış borçlanma olanaklarının artması için önemli. CDS borçlanma faizini düşürürken not artışları sıcak para akışını hızlandırıyor.

Rüzgar tersten mi esiyor?

2024'ün ilk 4 ayı neredeyse geride bıraktık. Dünyada yeni yıla girerken ekonomik beklentiler farklıydı. Tahminler açıklanan veriler ile değişti. Daha önce ABD'de enflasyon sorununun artık geride kalacağı düşünülürken son aylarda yaşanan yükselişler tabloyu değiştirdi. Bu durum ABD Merkez Bankası (Fed) için de tahminleri etkiledi. 2024'ün ilk günlerinde piyasalar Fed'den Mart ayında faiz indirimi öngörüyordu. Bu tahmin önce Mayıs'a ardından Temmuz'a şimdi de Eylül ayına sarktı.

Konut satışlarındaki artışın 4 nedeni

Konut satışları mart ayında yıllık yüzde 0,1 düşerken aylık yüzde 12,2 arttı. Geçen ay satışlar 100 bin bandının üzerine çıkarak 105.394 adet oldu. Yüksek faize rağmen kredi kullamında da artış yaşandı.

Mevduat ve kredi faizinde hızlı yükseliş

Merkez Bankası Mart toplantısında 500 baz puan faiz artırdı. Hem bu artış hem de kredi kullanımını zorlaştırıcı düzenlemeler faiz oranlarına yansıdı.

Otomatik faturaya yüksek faiz

Bankalar kredi kartıyla yapılan otomatik fatura ödemelerinden yüksek faiz talep etmeye başladı. Faturaları için otomatik ödeme talimatı verenler, faiz ödeyeceklerini ekstrelerini görünce öğrendiler... Bazı bankalar da faturalar normal mevduat hesaplarından ödense bile artık komisyon talep ediyor. Uzmanlara göre bu iki uygulama da yasal değil.

Diderot Etkisi altında mısınız?

Alışveriş yaparken kendinizi kaybettiğiniz oluyor mu? Alacağınız yeni elbise ya da mobilya sizi çok fazla heyecanlandırıyor mu? Diderot Etkisi'ni hiç duydunuz mu?

Krediler kısıtlanırken ya mevduat faizi düşerse?

Geçen yılın son aylarında yükselişe geçen mevduat faizleri 2024'ün ilk aylarında gerilemişti. Faiz oranları düşerken enflasyonun hızlı artması mevduata yönelimi de azalttı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre, Aralık 2023'te 7 trilyon 512 milyar lira olan TL mevduat hacmi, 2024 Ocak'ta 7 trilyon 461 milyar liraya düştü. Düşüş çok yüksek değil. Zaten asıl dikkat çeken nokta artmamış olması. Ekim'de aylık 317 milyar TL, Kasım'da aylık 179 milyar TL, Aralık'ta aylık 481 milyar TL'lik artışlar olmuştu. Yani mevduat hacmi belli bir yükseliş oranı yakalamıştı.

Gözler ABD tarım dışı istihdam verisinde

Küresel piyasalar geçen hafta ABD'de açıklanan verileri takip etti. Son 3 iş gününde açıklanan 3 veri piyasaları sakinleştirdi. Büyüme rakamının beklentinin altında gelmesi, kişisel gelirlerin tahminlere paralel artması ve Michigan Tüketici Güven Endeksi'nde enflasyona dair negatif sinyal alınmaması dolar endeksini düşürdü. New York Borsası yükselirken, ons altın 2080 doları aşarak 2 ayın zirvesine çıktı.

Neden en çok bilgisayar satıldı?

Merkez Bankası'nın faiz artışlarına rağmen tüketim canlılığını koruyor. Rakamlar vatandaşın harcamalarını öne çektiğini gösteriyor.

Gözler büyüme rakamlarında

Gelecek hafta hem içeride hem dışarıda büyüme rakamları takip edilecek. Türkiye ekonomisinin 2023 yılı büyüme performansı Perşembe günü belli olacak. Ekonomistlerin dördüncü çeyrek büyüme tahmini yüzde 4, 2023 için yüzde 4,40 seviyesinde.

Seçim öncesi "son alışverişler"

Kredi kartlarına düzenleme için geri sayım sürüyor. Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan son Enflasyon Raporu'nda çalışmaların devam ettiğini söylemişti. Kredi kartına taksit kısıtlamasının geleceği zaten biliniyordu. Orta Vadeli Program'da ve ardından Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda hayata geçirilmesi hedeflenen tedbirler kısmında yer almıştı.

Konutta 3,5 senede %57'den %7'ye

Konut kredilerinde yüzde 0,64 faizin olduğu dönemi hatırlar mısınız? Çok eski değil, 3,5 sene önce. Konutun çok daha fazla insan tarafından yatırım aracı olarak görülmeye başlamasının ayak sesleri bu faizin verildiği kampanya ile başladı.

Enflasyonda olumsuz sinyal

Yeni Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, geçen hafta perşembe günü ilk kez kameraların karşısına geçmişti. Yılın ilk Enflasyon Raporu sunumunu yapan Karahan, enflasyonda ocak ayındaki yükselişin ardından düşüş yaşanacağını belirtmişti. Karahan özellikle perakende satışlara dikkat çekmiş, "Büyüme hızı Kasım itibarıyla negatif döndü." değerlendirmesini yapmıştı.

Piyasalar ABD verisini bekliyor

Küresel piyasalar uzun bir süredir ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz indirim sürecine ne zaman başlayacağına dönük tahminleri fiyatlıyor. Açıklanan veriler, yapılan açıklamalar risk iştahını bir artırıyor bir düşürüyor.

Mevduat faizi yükselecek mi?

Aralık ayında hızla yükselen mevduat faizleri yeni yıl itibarıyla düşüşe geçti. Aralık sonunda yüzde 48'lere varan faizler yüzde 43'lere indi. Merkez Bankası'nın haftalık verilerine bakıldığında bu oranların daha yüksek olduğu görülüyor. Ancak döviz dönüşümlü kur korumalı mevduattan dönenlere verilen faiz oranlarının yüksekliği ortalamayı ciddi şekilde yukarı çekiyor. Yani ortalama faiz yüzde 50'lerde gözükse de herkes bu orandan yararlanamıyor. Şu an bazı bankalarda mevduat faizi politika faizinin bile altında.

Yeni başkanın ilk sınavı

Merkez Bankası'nın yeni başkanı Fatih Karahan görevi Hafize Gaye Erkan'dan devraldı. Karahan'ın işi kolay değil. Sıkı faiz politikasında gerekli sürekliliği sağlamasının yanında iletişim yönünün de kuvvetli olması gerekecek.

Otomobil satışı engelleri aştı

Merkez Bankası Haziran ayından bu yana faiz artırıyor, kredi faizleri de yükseliyor.. Buna rağmen henüz tüketimde anlamlı bir düşüş söz konusu değil. Hatta önceki aylarda görülen azalma sinyalleri de terse döndü. Bunu açıklanan verilerden görebiliyoruz. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği Ocak ayına ilişkin satış rakamlarını paylaştı. Geçen ay otomobil ve hafif ticari araç satışları 79 bin 701 adet ile Ocak rekorunu kırdı. Satışlarda Ocak 2023'e göre yüzde 56,6'lık ciddi bir artış yaşandı. Anlaşılan o ki "Otomobil yatırım aracı olmaktan çıktı" demek için henüz erken.

Gözler bu hafta Fed'de olacak

Piyasalar gelecek hafta ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz kararına odaklanacak. Fed kararını Çarşamba günü TSİ ile saat 22'de açıklayacak. Bankanın faizi sabit tutmasına kesin gözüyle bakılıyor. Karara ilişkin asıl önemli olan faiz indirimi için verilecek mesajlar olacak. Bu nedenle kararın açıklanmasından yarım saat sonra basın toplantısı düzenleyecek olan Fed Başkanı Jerome Powell'ın açıklamaları dikkatle takip edilecek. 2024'te ilk faiz indiriminin ne zaman olacağı ve kaç faiz indirimine gidileceği sorularının yanıtları aranacak.

Türkiye için SWOT analizi: Riskler ve fırsatlar ne?

Türkiye ekonomisi son yıllarda önemli zorluklarla karşı karşıya kaldı. İçerideki kırılganlıklar çözülememişken küresel sorunların etkilerine maruz kalındı. Hem uygulanan politikalar hem de yurt dışı kaynaklı problemler enflasyon sorununu doğurdu. Son 7 aydır ortodoks ekonomi politikalarına dönüş yapılsa da etkilerin görülmesi zaman alacak. Ekonomistlerin yorumlarına, yabancı ve yerli kuruluşların raporlarına bakılırsa normale dönüş biraz zaman alacak gibi duruyor.

Faizde karar haftası

Gelecek hafta piyasalar için önemli başlıklar var. İçeride Merkez Bankası'nın faiz kararı takip edilecek. Karar 25 Ocak Perşembe günü saat 14'te açıklanacak. Bankanın 250 baz puanlık faiz artışına gitmesi bekleniyor. Bu 8'inci ve muhtemelen son faiz artışı olacak.

Faiz artarken tüketim neden düşmüyor?

Merkez Bankası ilk faiz artışını geçen yıl Haziran ayında yaptı. Faiz, art arda 7 toplantıda 34 puan artırıldı. Ocak ayı için bir faiz artışı daha öngörülüyor. Beklentiler gerçekleşirse politika faizi yüzde 45 ile zirveyi görecek. Banka bunun sinyalini Aralık toplantısının ardından yayımladığı Para Politikası Kurulu metninde zaten verdi. Metinde, "Gerekli parasal sıkılık düzeyine önemli ölçüde yaklaşıldı. Kurul, parasal sıkılaştırma adımlarını en kısa zamanda tamamlamayı öngörmektedir." ifadeleri kullanıldı. Şimdi akıllardaki soru işareti, bu faiz seviyesinin tüketimi frenlemek için yeterli olup olmayacağı.

Moody's kararı neden önemli?

Gözler uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's'in Türkiye değerlendirmesine çevrildi. Moody's 15 Aralık'ta takvimde yer almasına rağmen rapor yayımlamamıştı. Ancak 2024 yılında ilk değerlendirme yayımlayacağı ülkeyi Türkiye olarak belirledi. O karar bugün gelecek. Not kararları ABD ile saat farkı olmasından dolayı gece yarısı belli olacak.

Borsa için kritik tarihler

2022 yılında yükseliş rekorları kıran Borsa İstanbul'da geçen yıl artış enflasyonun altında kaldı. Borsa, 2024 yılına ise belirsizliklerle başladı. Hisse senedi yatırımcıları bu yıl birçok önemli başlığı takip edecek.

Mevduatta hep aynı getiri mümkün mü?

TL mevduat faizi her hafta artıyor. Son olarak 1-3 ay vadeli TL mevduat faizi ortalaması yüzde 52'yi geçti. Peki mevduat faizi sürekli yüksek kalacak mı? Gelecek yıl sürekli aynı getiriyi elde etmek mümkün olacak mı? Hesaplar neye göre yapılmalı?

Faizde tamam mı, devam mı?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası yılın son faiz kararını bugün açıklayacak. Banka, Haziran ayından bu yana 6 toplantıda toplam 3 bin 150 baz puan faiz artırdı. Kasım toplantısında yapılan 500 puanlık artış tahminlerin üzerindeydi. Bu karar, "Merkez'in faiz artış sürecindeki ikinci sürprizi oldu" diyebiliriz. Temmuz'da 250 baz puan faiz artıran banka, Ağustos'a gelindiğinde faiz artış seviyesini 750 baz puana yükseltmişti. İlk sürprizi buydu.