İsrail'in kapalı kutusu: Harediler

Ultra Ortodoks Yahudiler, ya da İbranice ismiyle Harediler... İsrail'de ve dünyanın dört bir yanında kendilerine özgü kıyafetleriyle hemen göze çarpıyorlar. Özellikle Haredi erkekler, siyah kıyafetleri, cübbeleri, kipa ve şapkaları, zülüfleri ve pantolonlarının kenarlarından sarkan püskülleri ile dikkati çekiyor. Peki, kimdir bu Harediler?

Haredi Yahudiler, 9 milyon civarındaki nüfusunun yaklaşık yüzde 12'sini oluşturuyor ve "Ultra Ortodoks" ismiyle de anılıyor. Laik Yahudilerle aralarında görüş ayrılığı olan ve toplumun geri kalanına entegre olmayı reddeden Haredilerin çoğu, orduda dinlerini yaşayacak uygun ortam bulunmadığı gibi gerekçelerle yapmayı da kabul etmiyor.

"Unorthodox" ve Netflix yapımı "Shtisel" gibi diziler, Haredilerin yaşam tarzlarına olan ilgiyi artırıyor.

ZORUNLU ASKERLİĞE KARŞILAR

Kadın ve erkekler için İsrail'de 3 yıl zorunlu askerlik hizmeti bulunuyor.

Harediler, zorunlu askerliğe karşı çıkıyor ve hayatlarını Tevrat çalışmalarına adadıklarını belirtiyorlar.

Ultra Ortodoks inanca sahip Harediler ise 26 yaşına kadar Yeşiva adı verilen Tevrat kurslarında eğitim almaları durumunda askerlikten muaf tutuluyor.

Haredilerin askerlikten muaf tutulması yıllardır ülkede tartışma konusu olmaya devam ediyor.

SİYASİ TEMSİLCİLERİ VAR

Haredilerin büyük çoğunluğu, Batı Kudüs'teki Meaşerim Mahallesi'nde ve başkent Tel Aviv yakınlarındaki Bney Brak kentinde hayatına devam ediyor.

Çok sayıda çocuk sahibi oldukları için nüfusları hızla artan Haredileri İsrail Meclisinde temsil eden Birleşik Tevrat ve Şas isminde iki parti bulunuyor.

Her iki parti de şu an Mecliste muhalefette temsil ediliyor.

NEDEN SİYAH GİYİNİP, ZÜLÜF UZATIYORLAR?

Bu dindar Yahudilerin, neden siyah giyindikleri, kipa ve şapka taktıkları, zülüflerini uzattıkları hep merak konusu...

Harediler, siyah giymenin cemaat ruhunu yaşatmak, gösterişten kaçınmak ve tevazu göstermek için kullandıklarını öne sürüyor.

Başlarına taktıkları "kipa"nın ise ibadet ederken Tevrat'tan gelen bir emir olduğuna vurgu yapan Harediler, Allah'ın sürekli üzerlerinde olduğunu hatırlatmak için gündelik hayatta da kipayı taktıklarını ifade ediyor.

Saçlarının kenarlarındaki zülüfleri tıraş etmemeleri gerektiğini savunan Harediler, bunun Tevrat'tan gelen emir nedeniyle uygulandığını söylüyor.

İNTERNET VE TELEVİZYON SINIRLI

Ultra Ortodoks Yahudi toplumunun büyük bir bölümü internet ve akıllı telefon kullanmıyor.

Harediler televizyonun, internetin ve sosyal medyanın olmadığı kapalı topluluklar halinde yaşıyorlar.

Erkekler zamanlarının çoğunu dini çalışmalara ayırırken, kadınlar ev işlerini yönetiyor ve ailelerine destek oluyor.

İSRAİL DIŞINDAKİ DURUMLARI

Kendi dünya görüşlerini paylaşan komşuların olduğu, dış dünyayla teması en aza indirmeye çalıştıkları yerleşim bölgelerinde yaşayan bu topluluk, İsrail dışında da varlığını sürdürüyor.

Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere'de önemli Haredi topluluklar olduğu biliniyor.

KOVİD-19 SALGININDA DA GÜNDEME GELMİŞLERDİ

Haredi Yahudileri, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını tedbirlerine karşı düzenledikleri protestolarla sık sık gündeme gelmişti.

Koronavirüs tedbirlerine uymayı ve aşı olmayı reddettikleri için salgının yayılmasına neden olmakla suçlanan Harediler, ülkede yoğun tartışmalara neden olmuştu...

YAZARA AİT DİĞER MAKALELER