Araştırmalar ortaya koydu! Bu ilaçlar erken bunamaya yol açıyor: Milyonlarca kişi tehlikede

Uzman isim, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada yalnızca reçetesiz satılan ilaçların değil, sigara ve alkol tüketimi gibi zararlı alışkanlıkların da beyin sağlığı için risk oluşturduğunu ifade etti.

Antidepresanlar, ağrı kesiciler ve alerji ilaçlarının erken bunamaya yol açtığını belirten Dr. Zain Hasan, özellikle alerji semptomlarını hafifletmeye yardımcı olmak için kullanılan antihistaminik ilaçlar ve yine alerji tedavisinde kullanılan antikolinerjiklerin, bilişsel bozukluk riskini artırabileceğini belirtti.

Bir kısmı reçetesiz satılan bu ilaçlar; saman nezlesi, egzama, kurdeşen ve gözlerde kızarıklık gibi konjonktivit gibi hastalıkların tedavisinde kullanılır. Ancak Dr. Hasan, bu tür ilaçların uzun süreli kullanımının bunamaya yol açabileceğini açıkladı. 2015 yılında ABD'de yapılan bir araştırmada, 65 yaş üstü 3 bin 400'den fazla katılımcının beyin sağlığı incelendi. Araştırmacılar, antikolinerjiklerin dozları arttıkça bunama riskinin de arttığını ortaya koydu.

Demansa yol açtığı düşünülen bir diğer ilaç ise çoğunlukla ameliyat sonrası kanser hastalarında ağrı kesici olarak kullanılan opioidlerdir. Dr. Hasan, "Bu oldukça bilinen bir gerçek ancak morfin gibi afyon türevlerini düzenli olarak kullanıyorsanız, beyninize büyük bir kötülük yaptığınızı bilin. Bu tür ilaçlar, sedasyona neden oluyor ve uzun süreli sedasyon, erken bunamaya yol açabiliyor'' dedi.

Yakın tarihte yapılan ve bir milyondan fazla kronik ağrı hastasına ait verilerin incelendiği bir araştırmada, afyon türevi madde kullanan kişilerde bunama riskinin yüzde 15 daha fazla olduğu tespit edildi. Araştırmada, kanser teşhisi konan, ameliyat geçiren veya ailesinde bunama öyküsü bulunan hastalar çalışma dışı bırakıldı.

Bunamaya neden olan bir diğer ilacın ise hazımsızlık ve mide ekşimesi tedavisinde yaygın olarak kullanılan omeprazol olduğu belirlendi. Uzmanlar, düzenli omeprazol kullanımında beyindeki beta-amiloid miktarının artabileceğini ve bunun da bunamaya yol açabileceğini açıkladı.

Neurology dergisinde 2023 yılında yayınlanan bir araştırmada, bu tür asit reflü ilaçlarının daha yüksek bunama riskiyle bağlantılı olduğu bildirildi. Proton pompası inhibitörleri veya kısaca PPI'lar, asit oluşumunu tetikleyen bir enzimi inhibe ederek midedeki asidi azaltabilirler. Yapılan geniş çaplı araştırmada, bu ilacı kullanan hastaların yüzde 10'unda bunama geliştiği görüldü.

Benzodiazepinler adı verilen ve kaygıyı tedavi etmek için kullanılan bir grup sakinleştirici ilacın da (Valium ve Xanax gibi) uzun süre alındığında bunama riskini artırdığı düşünülüyor. Dr. Hasan, "İlaç, merkezi sinir sistemine giriyor ve tüm beyninizi uyuşturuyor. Özellikle geceleri kullanmak, bunama riskini artırabiliyor'' ifadelerini kullandı.

Dr. Hasan ayrıca, SSRI'lara kıyasla daha az reçete edilen bir ruh sağlığı ilacı olan trisiklik antidepresanların (TCA'lar) da bunamaya neden olabileceğini vurguladı. Antidepresanların çoğunun aynı etkiyi yarattığını açıklayan Dr. Hasan, ''Anestezi dahil beyninizi uzun süre uyuşturan her şey, bunamaya neden olabilir'' uyarısında bulundu.

Uzman isim, çağın en önemli hastalığı olarak bilinen demans riskini azaltmak için bazı ilaçların doktor kontrolünde bırakılması gerektiğini tavsiye etti.