Moderna aşısının arkasındaki bilim insanı: Melissa Moore

ABD'li ilaç şirketi Moderna tarafından pazartesi günü yapılan açıklamada, geliştirdiği corona virüs aşısının 30 bin kişiye yapılan iki dozluk denemelerinde yüzde 94,5 koruma sağladığı belirtildi.

Pfizer/ BioNTech aşısının ardından, dünyanın ikinci bir başarılı aşıya daha sahip olacağının duyurusu tüm dünyada büyük yankı uyandırdı.

Bununla birlikte, Moderna aşısının arkasındaki ekip,şirketin baş tıp görevlisi ve Sanofi’nin eski küresel onkoloji başkanı olan Tal Zaks tarafından yönetiliyor. Zaks, aşıya ilişkin yaptığı çalışmada, "Bu hayatımın ve kariyerimin en önemli anlarından biri” ifadelerini kullandı.

TÜM KARİYERİNİ AŞI ÇALIŞMALARINA ADADI

Pfizer/BionTech aşısındakine benzer bir yöntem olan taşıyıcı RNA teknolojisinin baş bilim sorumlusu Moore ise Moderna aşısının arkasındaki kilit isim. Tüm kariyerini yeni aşının merkezindeki protein yapılarını analiz ederek geçiren Moore, ilk olarak 1990'ların başında biyokimyager olarak çalıştığı Massachusetts Institute of Technology'de (MIT) taşıyıcı ribonükleoproteini (mRNA) haritaladı ve kariyerinin çoğunu akademide geçirdi.

AKADEMİDEN İSTİFA EDİP MODERNA'YA KATILDI

Science dergisinin belirttiğine göre bilim insanı, 2013 yılında Moderna'ya iş başvurusunda bulundu. Moore, o dönem Moderna’nın baş bilim sorumlusu olan Dr. Tony de Fougerolles'e gönderdiği bir e-postada seçtiği alanda "tartışmasız dünyanın en iyi  uzmanı" olduğunu belirtti. Ardından da Fougerolles, onu bilimsel danışma kuruluna katılmaya davet etti. 2016 yılında ise Moore,  Massachusetts Üniversitesi Tıp Fakültesi'ndeki profesör koltuğundan vazgeçerek yeni görevini devraldı.

"HAYATIMI SINAV KAĞIDI OKUYARAK GEÇİREBİLİRDİM"

Moore, kariyer değişimiyle ilgili 2017 yılında Science dergisine yaptığı açıklamada, "Önümüzdeki 15 yılı, kağıt okuyarak ve daha fazla öğrenciyi eğiterek geçirebilirdim. Ancak 80 veya 90 yaşıma geldiğimde hayatımda risk almadığım için pişman olacağımı düşündüm ve farklı bir yöne ilerlemeye karar verdim” dedi.

MODERNA SADECE TAŞIYICI RNA'YA ODAKLI İLAÇ VE AŞI GELİŞTİRİYOR

Moderna, 2010 yılında bir kök hücre biyoloğu olan Derrick Rossi ve iki finansal destekçi tarafından kuruldu. Cambridge, Massachusetts merkezli Amerikan şirketi,  yalnızca taşıyıcı RNA'ya dayalı ilaç keşfi, ilaç geliştirme ve aşı teknolojilerine odaklanıyor. Moore katıldığından beri büyük bir biyoteknoloji firması haline gelen şirketin, portföyünde Zika virüsü, kuş gribi ve herpes için geliştirilen 23 mRNA ilacı ve aşısı bulunuyor. Ancak firmanın hiçbir ürünü şimdiye kadar piyasaya sürülmedi.

Bununla birlikte, Moderna’nın mRNA teknolojisi, 2000'li yılların başında, Macar doğumlu biyokimyacı Katalin Karikó ve meslektaşı Drew Weissman'ın Pennsylvania Üniversitesi laboratuvarlarında yaptığı araştırmalar üzerine inşa edildi. İkili, keşiflerinden yola çıkarak ilaç geliştirmek için bir şirket kurdu, ancak çabaları hiçbir zaman klinik deneylere ulaşmadı.

2013 yılında Karikó, Pfizer ile rakip bir Covid-19 aşısı geliştiren Alman biyoteknoloji firması BioNTech'e katıldı. Halen Pennsylvania Üniversitesi'nde bulunan Weissman, grip, herpes ve HIV'e karşı RNA aşısı adayları geliştirmeye devam etti ve bir yıl içinde insan denemelerini başlatmayı umuyor.

HANGİ ÜLKE NE KADAR AŞI ALACAK?