Corona virüs aşı yarışı nereye gidiyor?

NTV.COM.TR

Neredeyse bir yıldır devam eden ve 1,4 milyon kişinin hayatını kaybetmesine sebep olan corona virüsü ortadan kaldırmaya yönelik çalışmalar süratle devam ediyor. On binlerce denek üzerinde devam eden çalışmalar sonrası şirketler üç faz olarak gerçekleştirdikleri aşı çalışmalarının başarılı sonuçlarını açıklamaya başladı. Bugüne kadar üçüncü fazının sonucu açıklanan üç aşı da  yüzde 90'ın üzerinde olumlu sonuç alırken, 1 aylık bir süre zarfında sonuç açıklaması beklenen birçok şirket daha var.

PFİZER - SONUCUNU İLK AÇIKLAYAN AŞI

İlk olarak ABD'li ilaç şirketi Pfizer’dan tarafından yapılan açıklamada, Almanya merkezli BionTech SE firmasıyla geliştirilen deneysel corona virüs aşısının, klinik denemelerin son aşamasında başarılı olduğu duyuruldu. 43 binden fazla gönüllüyle yapılan çalışmanın ara verilerinde de aşının yüzde 90’dan fazla etkili olduğu görüldü.

-70 derecede saklanması gereken aşının halk tarafından kullanımının sağlanmasının uzun bir süreç alacağını tahmin ediliyor. Ancak şimdiden ABD'nin Rhode Island, Texas, New Mexico ve Tennessee eyaletlerinde pilot olarak dağıtım programı başladı. Pfizer/BionTech aşısı 27 Ekim'den itibaren de Ankara'da gönüllüler üzerinde deneniyor. Pfizer, 2020'de 50 milyon doz, 2021'de ise 1,3 milyar doz aşı üretmeyi planlıyor.

MODERNA - AVANTAJI BUZDOLABINDA MUHAFAZA EDİLEBİLMESİ

ABD Massachusetts merkezli biyoteknoloji şirketi Moderna Inc, dün yaptığı açıklamada 30 bin kişiye yapılan iki dozluk aşı çalışmasının yüzde 94,5  oranında etkili olduğunı açıkladı ve bu haber büyük bir umut dalgası yarattı. 

Moderna CEO'su Stephane Bancel, Moderna'nın aşısının Pfizer/Biontech aşısına göre önemli bir avantajı olduğunu, aşılarının tipik buzdolabı sıcaklıklarında (2-8 derece) bir ay muhafaza edilebildiğini söyledi.

Moderna, izin verilmesi halinde 2020'de 20 milyon doz ve 2021'de 500 milyon ila 1 milyar doz üretmeyi planlıyor.

Sputnik V - İLK CORONA VİRÜS AŞISI

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 11 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, Sputnik V aşı adayının erken aşamadaki klinik denemelerde kaydettiği olumlu sonuçların ardından "aşı" olarak tescillendiğini ve yaygın kullanımına başlanacağını duyurmuştu. Gamaleya Mikrobiyoloji ve Epidemiyoloji Ensititüsü ile Rusya Doğrudan Yatırım Fonu tarafından geliştirilen, dünyanın ilk corona virüs aşısı olduğunu duyurduğu Sputnik V’in başarı oranını yüzde 92 olarak açıkladı.

Üçüncü faz deneylerde 21 bin gönüllüye birinci doz, 16 bin gönüllüye de birinci ve ikinci doz aşı yapıldığını ve Covid-19 virüsünün 3-5 gün içinde "yok edildiği” belirtilen açıklamaya göre, aşının acil kullanımı için gelecek ay onay başvurusu yapılacak.

SİNOVAC

Çinli şirket Sinovac Biotech, geliştirdiği CoronaVac adını verdiği aşıyla Haziran ayında 743 gönüllü üzerinde yapılan Faz 1 ve 2 denemelerinin ciddi bir yan etki bulmadığını ve bir bağışıklık tepkisi ürettiğini duyurdu. Sinovac daha sonra Temmuz ayında Brezilya'da bir Faz 3 denemesi başlattı ve bunu Endonezya ve Türkiye izledi. Sinovac henüz son aşama deneme verilerini yayınlamazken, 19 Ekim'de Brezilya'daki yetkililer, Faz 3 denemelerinde test ettikleri beş aşı arasında en güvenli aşı olduğunu söyledi.

Çin hükümeti, Sinovac aşısına Temmuz ayında sınırlı kullanım için acil durum onayı verirken; sağlık çalışanları, liman müfettişleri ve kamu hizmeti personeli de dahil olmak üzere nispeten yüksek riskli işlerde çalışan kişilere CoronVac verdiklerini açıkladı. Sinovac CEO'su Yin Weidong, Eylül ayında yaptığı açıklamada, 2021'in başlarında aşının dünya çapında dağıtımını planladığını söylemişti. 

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ’NDE DENENDİ

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 17 Eylül’de yaptığı açıklamada, Çinli Sinovac firmasının geliştirdiği aşı adayı "Coronavac"ın Hacettepe Üniversitesinde görevli 3 gönüllü sağlık çalışanı üzerinde test edilmeye başlandığını duyurdu. Coronavac, "Türkiye’de insanlar üzerinde denenen ilk potansiyel Covid-19 aşısı" olurken Koca, ABD'li ilaç şirketi Pfizer’in BioNTech ile geliştirdiği aşı adayının 3'üncü aşama denemelerine izin verildiğini, Rusya’nın aşı adayı için yaptığı müracaatın da değerlendirildiğini söylemişti. 

JOHNSON & JOHNSON

ABD, New Jersey merkezli ilaç üreticisi Johnson & Johnson, ikinci COVID-19 aşısı için son aşama testlerine başladı. Tek doz uygulanan bir aşı için zaten üçüncü aşama bir deneme yürüten Johnson & Johnson, geçtiğimiz gün, iki doz uygulanan farklı bir aşısının çalışmalarına başlandığını duyurdu.

SONUÇLAR YAKINDA AÇIKLANACAK

Tek doz uygulanan aşısı için Eylül ayında ABD, Meksika, Güney Afrika ve Güney Amerika'daki birkaç ülkeden 60 bin kişiyle test yapan Johnson & Johnson, yeni başlattığı iki doz uygulanan aşısını ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, İspanya ve Filipinler gibi ülkelerden 30 bin kişiyle test edecek. Şirketin kısa bir süre sonra sonuçları açıklaması bekleniyor.

ASTRAZENECA

İngiltere ve İsveç ortaklığı AstraZeneca ve Oxford Üniversitesi, ChAdOx1 adlı corona virüs aşısı geliştirdi. ABD, aşının etkili olduğu kanıtlanırsa 300 milyon doz için projeye 1,2 milyar dolarlık destek sözü vermişti.

Aşı için, İngiltere, Hindistan, Brezilya, Güney Afrika ve ABD'de Faz 3 denemeleri başlatılırken şirket, aşının onaylanması halinde toplam üretim kapasitesinin iki milyar dozda olduğunu söyledi.

TOPLAM ÜRETİM KAPASİTESİ İKİ MİLYAR DOZ

Maymunlar üzerinde yapılan corona virüs aşı çalışmasında aşının hayvanları hastalıktan koruduğu, Faz 1 ve 2’de ciddi yan etki tespit edilmediği, corona virüse ve diğer bağışıklık savunmalarına karşı antikorlar ürettiği tespit edildi. AstraZeneca CEO’sunun yaptığı açıklamaya göre aşının faz 3 sonuçları Aralık ayının sonunda açıklanacak

CANSİNO BİOLOGİCS - ÖZEL OLARAK İHTİYAÇ DUYULAN İLAÇ

Bir diğer Çinli şirket CanSino Biologics, ülkenin Askeri Tıp Bilimleri Akademisi'ndeki Biyoloji Enstitüsü ile ortaklaşa, Ad5 adlı bir corona virüs aşısı geliştirdi. Mayıs ayında, Faz 1 denemelerinden umut verici sonuçlar yayınlayan şirket, Temmuz ayında Faz 2 denemelerinde aşının güçlü bir bağışıklık tepkisi ürettiğini gösterdiğini bildirdi. Çin ordusu, aşıyı 25 Haziran'da bir yıl süreyle "özel olarak ihtiyaç duyulan ilaç" olarak onayladı. CanSino, Ağustos ayından itibaren Suudi Arabistan, Pakistan ve Rusya dahil olmak üzere bir dizi ülkede Faz 3 denemeleri yapmaya başladı.

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ - İLK VE TEK TÜRK AŞISI

Türkiye'de geliştirilen bir corona virüs aşısının ilk klinik denemesi 5 Kasım'da gerçekleşti. Erciyes Üniversitesi'nde Covid-19'a karşı geliştirilen "ERUCOV-VAC" aşı adayının ilk dozu bir gönüllüye uygulandı. Aşı Faz 1 denemelerinde 44 kişiye uygulanacak ve 5-6 haftada tamamlanacak.

Denemelerde kullanılacak aşıların üretimine Ekim ayında başlanmıştı.