Karpuzdan üzüme, erikten şeftaliye, incirden armut ve böğürtlene… Rengarenk yaz meyveleri hem görüntüsü hem de lezzetiyle iştah açıyor. Her biri sayısız faydaya sahip meyveler; bağışıklık sistemini güçlendirmenin yanında kanserden korunmada da fayda sağlıyor. Ancak tüketiminde aşırıya kaçılması onları da zararlı hale getirebiliyor.
Özellikle yaz sofralarında ana öğün olarak bile tüketilen yaz meyvelerinin içeriğinde meyve şekeri olarak bilinen fruktoz, kan şekerinde yükselmeden sık acıkmaya, gaz ve karın ağrısından kilo alımı, insülin direnci hatta obeziteye dek birçok şikayete ve hastalığa yol açabiliyor. Beslenme ve Diyet Uzmanı Neşe Ceylan, “Örneğin karpuzun yüzde 95’i sudan oluştuğu düşüncesiyle aşırı tüketilmesi hem vücuda aşırı şeker yüklenmesine neden oluyor hem de kilo aldırıyor” diyor.
Ceylan 10 yaz meyvesinin faydalarını ve tüketirken dikkat edilmesi gereken kuralları anlatarak uyarı ve önerilerini şöyle sıralıyor:
Yüzde 95’i su olan karpuz antioksidan etkiye sahip. Alzheimer’dan kansere, kalpten felce kadar birçok hastalığa karşı faydalı. Ancak glisemik etkisi yüksek olduğundan kan şekerini aniden yükseltebiliyor ve sık acıkmaya neden olabiliyor. Tam bir şeker deposu olan karpuzu tüketirken aşırıya kaçmamalı. Gün içinde 3 üçgen dilimden fazla tüketilmesi aşırı şeker yüklenmesine neden oluyor ve kilo aldırıyor. Diyabet hastaları karpuzu peynirle tüketebilir.
Demir, magnezyum, kalsiyum, fosfor ve liften zengin bir meyve olan incir diğer meyvelere göre daha fazla lif içeriğine sahip. Kansızlığa ve kabızlığa iyi gelen, hücreleri yenileyen, kansere karşı önemli bir savaşçı olan incir buna karşın glisemik indeksi en yüksek meyvelerden biri. 1 adedi 48-50 kalori içeriyor ve sadece bir adedi bir porsiyon meyveye eşit. Kilo problemi yaşamamak için dikkatli olunmalı.
Kalp ve böbrek hastalıklarından karaciğere dek birçok fayda sağlayan erik buna karşın içeriğindeki asitli yapı nedeniyle sindirim sistemi hassasiyeti olanlar için zararlı olabiliyor. Diş çürükleri olan çocuklar da dikkatli olmalı. 10 tanesi bir porsiyona eşit olan eriğin aşırı tüketiminden kaçınmak gerekiyor. Eriği tuza batırarak yemeyi sevenler de dikkat! Tuza batırılarak tüketilen erik hipertansiyon riskinin artmasına neden olabiliyor.
Mis gibi kokusuyla iştah açan kavun, kalbi güçlendirmesinin yanı sıra sakinleştirici etkisi ile huzur veriyor. Yaz aylarında terleme sorununa karşı fayda sağlayan ve vücudu serin tutan kavun, kuru ciltleri de nemlendiriyor. Bu faydalarına rağmen ülseri olanların kavun tüketmesi fayda yerine zarara neden oluyor. Ülser hastalarının yanı sıra glisemik indeksi yüksek meyvelerden olan kavunu diyabet hastaları da tüketirken çok dikkatli olmalı. Günde bir ince dilimden fazla kavundan kaçınılmalı.
Kalp hastalıklarından kansere birçok faydası bulunan armut yazın şifalı meyvelerinden biri. Kalp çarpıntısından sindirim sistemine, hamilelik bulantılarından kabızlığa birçok faydası bulunan armut aynı zamanda zihni de dinlendiriyor. Ancak tansiyonu düşürücü etkisi olduğundan özellikle tansiyonu düşük olanların armudu dikkatli tüketmesi gerekiyor. Günde bir armut yeterli; aşırısı ishale de neden olabiliyor.
Bir porsiyonu yarım su bardağına denk gelen yaz meyvesi böğürtlen güçlü bir antioksidan etkiye sahip. Kanser ve tümör hücrelerinin gelişimini engellediği hatta küçülttüğü yapılan araştırmalarla ortaya konulan böğürtlen, solunum yolu hastalıklarına karşı da fayda sağlıyor. Ancak böğürtlende bulunan salisilat benzeri kimyasal madde nedeniyle, aspirine kaşı alerjisi olanların böğürtlen tüketmemesi gerekiyor. İyi yıkanmadığında da ishale neden olabiliyor.
A, B, C, P vitaminleri ve zengin mineralleri ile bağışıklık sistemini kuvvetlendiren, kabızlık, kansızlık ve migrene iyi gelen kayısı, vücuttan zararlı maddeleri dışarı atmaya yardımcı oluyor. Beslenme ve Diyet Uzmanı Neşe Ceylan 3 adet kayısının bir porsiyona eşit olduğunu belirterek, aşırı tüketildiğinde kan şekerinin yükselmesine ve ishale neden olabildiğini söylüyor. Diyabet hastaları da kayısıyı dikkatli tüketmeli. Potasyumdan da zengin olan kayısı özellikle potasyum değeri yüksek olan böbrek hastalarında tercih edilmemelidir.
Yaz sıcaklarında ter ile atılan potasyumun karşılanması yardımcı olduğu gibi serinletici etkiye de sahip şeftali antioksidan özelliğe sahip. Buna karşın kabuklarının ince olmasından dolayı, bakterilerin meyve içerisine yerleşme riski büyük olduğundan tarım ilacına maruz kalabiliyor. Sağlığa ciddi zararları olan böcek ilaçları doğuştan sakatlıklara ve kansere neden olurken, sinir sistemine zarar veriyor. Kabuğunu mutlaka soyarak tüketmeli, günde bir tane yeterli.
Sağlığa sayısız faydası bulunan üzüm yaşlanma karşıtı olması ve yorgunluğu gidermesiyle de dikkat çekiyor. Üzüm çekirdeğinde bulunan resveratrol çok güçlü antioksidan etkiye sahip olduğundan ara sıra çekirdeğini dişlerinizle ezerek yemenizde fayda var. Buna karşın glisemik indeksi yüksek bir meyve. Fruktoz içeriğinin ve vücut tarafından kan şekerine karışım hızının yüksek olduğu unutulmamalı. Bir porsiyon üzüm 15 adet iri üzümden oluşuyor ve gün içinde bu sayının aşılmaması gerekiyor. Karaciğer yağlanması olanlar ve hamileler üzümü diyabet hastaları gibi dikkatli tüketmeli.
