MS hastalığı (Multipl Skleroz) nedir, neden olur? MS belirtileri nelerdir? Safiye Soyman'ın oğlu Harun Akaröz'ün vefatı sonrası gündemde

Ünlü şarkıcı Safiye Soyman'ın MS hastası oğlu Harun Akaröz solunum yetmezliği şikayetiyle kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Akaröz 24 yıldır MS (Multiple Skleroz) hastalığıyla mücadele ediyordu.  Peki, Safiye Soyman'ın oğlu Harun Akaröz'ün hastalığı MS nedir?  MS hastalığı belirtileri neler, neden olur?

Multipl Skleroz ( MS ) vücutta bağışıklık sisteminin kendisine ait dokuyu yanlışlıkla yabancı madde olarak algılaması sonucu meydana gelen otoimmün bir hastalıktır. Bağışıklık sistemi beyindeki miyeline ve omuriliğe saldırır. Miyelin zarar gördüğünde sinir sistemine iletilen mesajlar daha yavaş veya çarpık şekilde iletilir ya da hiç iletilmez ve MS belirtileri ortaya çıkar.

Skleroz sözcüğü, Yunanca’da sert anlamına gelen ‘skleroz’ sözcüğünden türetilmiştir. Multipl skleroz’da, zarar gören sinirlerin çevresinde “lekeler” “lezyonlar” veya “izler” gelişir. ‘Multipl’ sözcüğü, merkezi sinir sisteminde miyelinin zarar görmüş olabileceği farklı bölgeler için kullanılmaktadır. Lezyonlar, yapılan taramalarda ortaya çıkar; ancak çok sayıda lezyon veya iz bulunması, her zaman MS’in şiddetli olduğunu göstermez. MS, karmaşık bir hastalıktır.

İnsanlarda bu hastalığın ortaya çıkış nedeni henüz tam olarak bilinmese de araştırmalar MS’in nedeninin genetik faktörlerle çevre faktörlerinin birleşimi olduğunu ileri sürmektedir.

Multipl Skleroz ( MS ) hastalığı bulaşıcı bir hastalık değildir.

Genetik faktörler:

MS doğrudan kalıtımla geçmez.

Çevre faktörleri:

- Bu hastalığa İngiltere’de (Birleşik Krallığın geri kalanına oranla İskoçya’da daha sık görülmektedir), Kuzey Amerika’da ve İskandinavya’da daha sık, ancak Malezya veya Ekvador’da daha seyrek rastlanmasının nedenleri tamamen netleşmemiştir; ancak çevreyle ilgili (örneğin bir virüs) bir şey MS’i tetikliyor olabilir.

- MS hastalarının büyük çoğunluğuna, 20 ile 40 yaş arasında tanı konmaktadır. Ayrıca bu hastalığa, erkeklere oranla kadınlarda iki katı daha fazla rastlanmaktadır.

MS HASTALIĞI BELİRTİLERİ

Ellerle ayaklarda uyuşma veya karıncalanma gibi duyumsal (dokunma) sorunlar

- Bulanık veya çift görme ya da görme sinirlerindeki iltihaplanma (optik nevrit) sonucu bir gözde ortaya çıkan geçici görme kaybı gibi gözle ilgili sorunlar

- Yorgunluk (fiziksel veya zihinsel faaliyeti zorlaştıran ağır bir yorgunluk hissi)

- Baş dönmesi

- Ağrı

- Kas gücü ve el becerisinin kaybı

- Yürüme, denge ve koordinasyonla ilgili sorunlar

- Kaslarda gerginlik ve spazmlar

- Mesane veya bağırsak sorunları

- Bilişsel sorunlar (isimleri unutma gibi, hafıza veya düşünmeyle ilgili sorunlar)

- Cinsel sorunlar

MS RİSKİNİ ARTIRAN GENLER 5 BİN YIL ÖNCEYE AİT

Cambridge, Kopenhag ve Oxford üniversitesinden araştırmacılar, multipl skleroz (MS) hastalığı riskini artıran genlerin, Kuzeybatı Avrupa'ya 5 bin yıl önce "Yamnaya" adı verilen çobanlarla girdiğini ortaya koydu. MS'in Güney Avrupa'ya kıyasla, Kuzey Avrupa'da daha yaygın olduğu kaydedilen araştırmada Avrupa ve Batı Asya'da bulunan insan kalıntılarından alınan genetik bilgiler, İngiltere'de yaşayan binlerce kişinin genleriyle karşılaştırıldı.

On yıldan uzun süren çalışmada MS riskini artıran genlerin yaklaşık 5 bin yıl önce "Yamnaya" adı verilen çobanların Batı Rusya'dan göç etmesiyle Kuzeybatı Avrupa'ya girdiği belirlendi.

Araştırmada ayrıca genlerin hastalığa etkisinin yaklaşık yüzde 30 olduğu tespit edildi.

Bu genlerin eskiden hayvanlardan geçen hastalıklara karşı insanları koruduğu, yaşam tarzındaki değişiklikler sebebiyle MS riskini artırdığı kaydedildi.

Araştırmacılardan Oxford Üniversitesi Profesörü Lars Fugger, "MS, mutasyonlardan kaynaklanmıyor, bizi patojenlere karşı koruyan normal genlerle ilişkili." ifadesini kullandı.

Araştırmanın sonuçları "Nature" dergisinde yayımlandı.