Zeka anneden, doğurganlık babadan: Hangi genetik özelliğimizi kimden alıyoruz?

Genetik mirasımız, sağlığımızdan kişiliğimize kadar birçok özelliğimizi şekillendiriyor. Zeka, ergenlik dönemi, doğurganlık gibi temel özellikler, çoğu zaman annemizden ya da babamızdan aldığımız genetik faktörlerle doğrudan ilişkilidir. Peki, bu özelliklerin hangi ebeveynden miras kaldığına dair yapılan araştırmalar neler gösteriyor?

• 1

  ZEKAMIZI ANNEMİZDEN ALIYORUZ

  Genetik mirasımız birçok özelliğimizi etkiler, ancak çevresel faktörler de bu süreci şekillendirir.

  Hem annelerimizin hem de babalarımızın genetik katkıları, sağlığımızdan kişiliğimize kadar pek çok özelliğimizi belirler.

  Eğer yüksek bir IQ'ya sahipseniz, bunun için annenize teşekkür edebilirsiniz.

  Zeka, genetik mirasımızda en güçlü şekilde anne tarafından aktarılır. Çalışmalar, zeka ile ilgili genetik özelliklerin kadınların iki X kromozomuna sahip olmalarından dolayı anneden çocuklara aktarıldığını göstermekte.

• 2

  YÜZDE 60'I ÇEVRESEL FAKTÖRLER

  2006 yılında yapılan bir araştırma, bir kişinin IQ'sunun annesinin IQ'sundan ortalama sadece 15 puan farklı olduğunu ortaya koydu.

  Ancak, zekayı etkileyen tek faktör genetik değil. Eğitim, beslenme ve sağlık gibi çevresel faktörler de büyük rol oynamaktadır. Araştırmalar, zekanın sadece yüzde 40'ının kalıtsal olduğunu, geri kalan yüzde 60'lık kısmın ise çevresel faktörlere bağlı olduğunu göstermektedir.

• 3

  ERKEN ERGENLİK BABADAN MİRAS

  Erken ergenlik, babadan miras alınan bir genetik özellik. 2013 yılında yapılan bir çalışma, MKRN3 genindeki mutasyonların erken ergenliğe neden olduğunu ve bu mutasyonların babadan çocuklara aktarıldığını ortaya koydu. Erkek çocuklarda, bu mutasyonlar ergenlik döneminin çok daha erken başlamasına yol açabiliyor.

• 4

  DEHB ANNELERE BAĞLI

  Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), annenin beyin kimyasını etkileyen genetik faktörlerle ilişkilidir. 2010 yılında yapılan bir çalışma, annelerinin serotonin düzeylerinin düşük olduğu çocukların DEHB geliştirme olasılığının daha yüksek olduğunu gösterdi. Bu durum, annelerin beyin kimyasındaki değişikliklerin çocuklarda DEHB riskini artırabileceğini gösteriyor.

• 5

  DOĞURGANLIĞIN KAYNAĞI BABA 

  Kadınların doğurganlık sorunları bazen babadan kaynaklanabilir. 2016 yılında yapılan bir araştırma, bazı kadınların babalarından, yumurta hücrelerinde sentriyollerin atılmasını engelleyen bir gen miras aldıklarını ve bunun kısırlığa yol açtığını ortaya koydu.

• 6

  UYKU DÜZENİ ANNELERE AİT

  Eğer uyku problemleri yaşıyorsanız, bu durumun annenizle bir bağlantısı olabilir. 2023'te yapılan bir çalışma, uykusuzluk çeken kadınların çocuklarının da benzer sorunlarla karşılaşma olasılığının yüksek olduğunu ortaya koydu. Ailedeki uyku bozuklukları, özellikle annenin geçmişi, çocukların bu tür sorunlarla karşılaşmalarını daha olası hale getirebilir.