Dava açtı, kazandı: LGS'de bir soru iptal edildi

2024 Liselere Geçiş Sistemi (LGS) kapsamında yapılan merkezi sınavdaki tartışma yaratan makara sorusu, okuyan her öğrencinin aynı anlamı çıkarabileceği kadar net olmadığı gerekçesiyle iptal edildi. Karar, Ankara 3. İdare Mahkemesi tarafından verildi.

• 1

  Davacı Emre Bayar, 2 Haziran 2024'te düzenlenen sınavın fen bilimleri bölümündeki bir sorunun doğru cevabının farklı bir şık olması gerektiğini savunarak, İdare Mahkemesi'nde dava açtı.

  Davacı, dilekçesinde cevap anahtarının düzeltilmesini ve sorunun iptalini istedi.

• 2

  Sayısal Bölüm A Kitapçığı'ndaki fen bilgisi 13. sorusunun cevabının yanlış olduğu gerekçesiyle İdare Mahkemesine açtığı dava görüşüldü.
  
  Dosyaya bakan Ankara 3. İdare Mahkemesinin kararında, Milli Eğitim Bakanlığının savunmasına yer verildi.
  
  Bakanlık, soruya ilişkin olarak Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) ve Gazi üniversitelerinde görevli öğretim üyesi profesörlerce hazırlanan Bilimsel Doğruluk ile Bilimsel İnceleme raporlarını mahkemeye sundu.
  
  Raporlara göre, soruda ölçme-değerlendirme, dil ve anlatım ile anlam açısından herhangi bir hata olmadığı, "C" seçeneğinin doğru cevap olduğu değerlendirildiği, dava konusu soruda hata bulunmadığının tespit edildiğini bildiren Bakanlık, davanın reddini talep etti.

• 3

  İdare Mahkemesi, kararında, uyuşmazlık konusu sorunun, soru sorma tekniğine ve fen bilgisi müfredatına uygun olup olmadığı, 8. sınıf öğrencilerinin yanıtlayabileceği düzeyde ve soruyla cevabın uyumlu olup olmadığı hususlarının açıklığa kavuşturulması amacıyla, aynı konuda başka bir davayı karara bağladıklarını bildirdi.
  
  Bu dava kapsamında yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda 27 Ağustos'ta sorunun iptaline karar verildiğini aktaran mahkeme, bu nedenle öğrencinin açtığı bu davada "karar verilmesine yer olmadığına" dair karar verildiğini bildirdi.
  
  İdare Mahkemesinin 9 Eylül'de verdiği kararın, tebliğinden itibaren 5 gün içinde Danıştay'da temyiz edilebileceği belirtildi.

• 4

  DAVACI ÖĞRENCİ KARARI TEMYİZ EDECEK

  Davacı öğrencinin babası Avukat Aziz Genç, mahkemenin soruyu iptal ettiğini söyleyerek, "Sorunun iptal edilmiş olması kafayı yine karıştırıyor. Bizim açımızdan yeterli ve tatmin edici değil. A şıkkının doğru kabul edilmesi lazım, raporda da ondan bahsediliyor zaten. A şıkkı doğru kabul edilirse, C şıkkı yapanlar yanlış yapmış olacak. Bu durum puanları ve sıralamaları değiştirecek ama sorunun komple iptal edilmiş olması sanki bu soru hiç sorulmamış gibi puanlama ve değerlendirme yapılmasına yol açıyor." dedi.
  
  Genç, davanın karar tarihinin değil, açıldığı tarihin önemli olduğunu belirterek, "Dava açıldığı tarihte henüz yerleştirme yoktu. Ciddi kaybı olan kişilerin puanları tekrar hesaplanacak. Hesaplamanın ardından ilgili öğrenciler yeni puanına göre istediği okullara tekrar müracaat yapabilecek." ifadesini kullandı.
  
  Mahkemenin soruyla ilgili verdiği iptal kararına tarafların itiraz ettiğini öğrendiğini, bu nedenle henüz kesinleşmediğini aktaran Genç, "Biz de davamızla ilgili kararı temyiz etmeyi düşünüyoruz. Bu soruyu matematikçi ve fenci olmamama rağmen, okuduğum zaman mantığını anlıyorum. Zaten bu konuda uzmanlarla da görüşmüştük ve böyle olması gerekiyordu." şeklinde konuştu.
  
  Genç, oğlunun Pertevniyal Lisesi'ne yerleştiğini belirterek, şunları söyledi:
  
  "Eğer sorunun yanıtıyla ilgili bizim talep ettiğimiz gibi bir karar verilirse Cağaloğlu Anadolu Lisesi veya Çapa Fen Lisesi gibi okullara yerleşme ihtimali var. Sorunun yanıtı 'A' şıkkı olarak kabul edilseydi oğlum 5.3 puan daha fazla puan alacaktı ve daha yüksek puanlı bir okula gidecekti. Kararı temyiz edeceğiz, haklı bulunursak mahkeme kararıyla okulu değiştirme hakkımız var."

• 5

  NE OLMUŞTU?

  ğrenci Ali Taha Genç'in anne ve babasının "davacı", MEB'in ise "davalı" olarak yer aldığı dava dilekçesinde, Genç'in aynı zamanda Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEM) öğrencisi olduğu, eğitim hayatını başarılı bir şekilde geçirdiği, LGS sınavına uzun zamandır birçok ek destek programıyla hazırlandığı belirtilmişti.
  
  Genç'in LGS sınavına girerek neredeyse bütün soruları doğru yanıtladığı ve sınavın ardından MEB tarafından soru ve cevaplar yayımlandıktan sonra kontrol yaptığı kaydedilen dilekçede, "Müvekkil cevapları kontrol ettiğinde Sayısal Bölüm A Kitapçığı'ndaki Fen Bilgisi 13. sorusunun cevabının C şıkkı olduğunu görmüştür. Soruyu ve cevabı tekrar kontrol ettiğinde aslında doğru cevabın A şıkkı olması gerektiği, bu sebeple cevabın yanlış olduğu anlaşılmıştır." ifadesi kullanılmıştı.
  
  Dilekçede, Genç'in istediği liseye yerleşebilmesi için sorulan soruların tamamına yakınının doğru cevaplaması gerektiği belirtilerek," Hatalı cevabın iptal edilerek doğru şıkkın A olduğunun tespit edilmemesi halinde hak ettiği puanı alamaması ve istediği okula gidememesi sebebiyle maddi ve manevi ciddi mağduriyeti söz konusu olacaktır." denilmişti.
  
  Söz konusu soruya ve cevabın neden A şıkkı olması gerektiğine dair ayrıntılara yer verilen dilekçede, "Bir soru ile sıralama ve yerleşilen okulların değiştiği bilinmektedir. Bu şekilde sınav sonuçlarının açıklanması halinde müvekkilin puanı ve yerleştiği okulları değişecek, bu durum hem müvekkil hem de diğer adaylar açısından ciddi mağduriyetlere sebebiyet verecektir." ifadeleri kullanılmıştı.

• 6

  SORUNUN YANITI C ŞIKKI OLARAK AÇIKLANMIŞTI

  MEB tarafından açıklanan cevap anahtarına göre doğru yanıtı C şıkkı olarak gösterilen ve işçi, tahta, yer, tavan ve makaralardan oluşan bir görselin yer aldığı dava konusu 13. Fen Bilimleri sorusu ise şöyleydi:
  
  Özellikleri ve ağırlığı her yerinde aynı olan eşit bölmelendirilmiş bir tahtanın taşınması için kullanılan sistemde tavana ve tahtaya şekilde gibi bağlanan makaralara esnemeyen bir ip geçiriliyor. Bu ip, işçiler tarafından şekildeki gibi tutulduğunda tahta yatay dengede kalıyor. Bu sitemde makaraların, makaraların bağlı olduğu çubukların ve ipin ağırlıklarıyla sürtünmeler önemsenmemektedir. Bu tahta şekilde gösterilen konumdan belirli bir yüksekliği en küçük kuvvetler uygulanarak çıkarılırken yapılan işlemde tahtanın sadece başlangıçta ve son durumda yatay dengede olduğu bilindiğine göre,
  
  I. İşçiler ipi aynı anda çekmeye başlamıştır.
  
  II. İşçilerin işlem boyunca çektikleri ipin uzunlukları birbirine eşittir.
  
  III. İşçilerin başlangıçta ve son durumda ipe uyguladıkları kuvvet tahtanın ağırlığından küçüktür.
  
  Yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
  
  A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III