Çin yeni yılı nedir? Çin yeni yılı ne zaman kutlanır?

Çin takviminde 2021 yılına girmeye az kaldı. Çin'in dünyaca ünlü geleneksel bayramı Bahar Bayramı (Lunar Bayramı), her yıl Çin takvimine göre belirlenen tarihe kutlanılıyor. Bu yıl Çin'de 'Öküz Yılı' olarak kutlanacak. Bayrama özel kırmızı süsler ve ejderha maketleriyle kutlamalar yapılarak festival havası oluşturuluyor. İşte Çin Yılı hakkında bilmeniz gereken her şey...  

(Hazırlayan: Serdar UZUN - serdar.uzun@ntv.com.tr)

• 1

  ÇİN YENİ YILI NE ZAMAN?

  Tüm dünyanın aksine Çin yeni yıla 12 Şubat'ta giriyor. 12 hayvanlı takvime göre hesaplanan Çin Yeni Yılı ya da Bahar Bayramı (Lunar Bayramı) olarak kabul edilen gün, her yılın ilk yeni ayı ile dolunayı arasında kutlanıyor.

• 2

  DÜNYANIN EN BÜYÜK GÖÇÜ BAŞLADI

  Bu yıl 'Öküz Yılı'na girecek olan Çin için dünyanın en büyük göçü başladı. Çünkü Çin halkı 2 hafta süren bu uzun tatili fırsat bilerek memleketlerine akın ediyorlar. Çin'de dünyanın en büyük göçü başlamak üzere. 2019 yılında seyahat eden 415 milyon turiste bakıldığında neden dünyanın en büyük göçü denildiğini anlayabiliyoruz. Milyonlarca insanın yeni yıl için toplu hareketi nedeniyle uçak, tren ve otobüsler haftalar öncesinden biletler tükeniyor.

• 3

  Bolluğun, bereketin ve aile bağlarının ön planda olduğu, tüm Asya'nın aileleriyle birlikte uzun bir tatile girdiği, iyi şans getirdiğine inanılan Çin Mantısı gibi geleneksel yemeklerin yenildiği Çin Yeni Yılı kutlamaları çok farklı ayrıntılara sahip. Örneğin kutlamaların ilk 5 günü evden çıkılmaması ve evde bulunulan tüm vaktin aile bireyleriyle birlikte geçirilmesi gerekiyor. 

• 4

  Yeni yıl, Çin'in yanı sıra dünyanın birçok bölgesinde görkemli yürüyüşler, renkli ve gotik kostümlerle coşkulu bir festival havasında kutlanıyor. 2 hafta süren kutlamalar boyunca tüm iş yerleri ve marketler kapanıyor. Hatta toplu taşımada da kimi hatlar kapatılıyor. 

• 5

  BAHAR BAYRAMI AYNI ZAMANDA ÇİN EKONOMİSİNİ YANSITAN BİR GÖSTERGE

  Bahar BayramI, 37 yıldır Çinlilerin bayram kutlamalarının çok önemli bir parçasını oluşturuyor. Bahar Bayramı, sadece bir sanat gösterisi değil, aynı zamanda Çin ekonomisini yansıtan bir gösterge. Bahar Bayramı, 1983 yılında ilk defa Çin’in resmi televizyon kanalı CCTV’de gösterilmiş ve hemen izleyicilerin büyük beğenisini kazanmıştı. O yıldan beri 37 kere düzenlendi.

  1984 yılında ilk defa bir yerel saat markası galanın ticari sponsorluğunu üstlendi. 1980’li yıllarda galanın sponsorları genellikle saat şirketleri iken, ‘90’lı yıllarda sponsorlar beyaz eşya ve bisiklet şirketleri oldu. İnternetin gelişmesinden önce sponsorlar arasında süt, içecek ve elektrikli ev aletleri şirketleri hakim bir durumdaydı. Son yıllarda bilişim sektörünün hızla gelişmesiyle birlikte, Bahar Bayramı Galası da Çinli teknoloji devlerinin büyük rekabet platformu haline geldi. Bu değişim, Çin ekonomisinin yaklaşık 40 senelik gelişimini de yansıtıyor.

• 6

  ÇİN YENİ YILI NE KADAR SÜRÜYOR?

  Çin Yeni Yılı, 2 hafta sürüyor. Bu uzun tatili Çin halkı memleketlerinde ailelerinin yanında geçiriyor. Kutlamaların ilk 5 günü evden çıkılmıyor ve evde bulunulan tüm vaktin aile bireyleriyle geçirilmesi gerekiyor. Kutlama vaktinde insanlar, özellikle kırmızı geleneksel kıyafetlerini giyerek geçit törenlerine katılıyorlar.

• 7

  Geçit törenlerinde devasa ejderha maketleriyle dans ediliyor, maytaplar ve havai fişekler patlatılıyor. Çıkarılan yüksek ses ile ışığın, kötü ruhları ve canavar Nian'ı korkutup kaçırdığına inanılıyor.

• 8

  ÇİN YENİ YILI GELENEKLERİ

  Binlerce yıllık geçmişe sahip Çin Yeni Yılı gelenekleri de beraberinde getiriyor. Küçük çocuklar, büyüklerinden kırmızı zarf içerisinde bayram harçlığı toplarlar.

  Ailelerin bir araya geldiği geleneksel yemeklerin hazırlandığı yeni yıl yemeği yenir. Bu sofranın vazgeçilmezleri ise; şans getirdiğine inanılan Çin mantısı, ailenin bütünlüğü anlamına gelen bütün balık pişirmek, noodle'ın içine eklenen karides zenginliği ve şansı, ördek yemek ise sadakati sembolize ediyor. 

• 9

  ÇİN YENİ YILI EFSANESİ

  Mitlere dayanan Çin Yeni Yılı, Nian adında bir canavarın yenilme efsanesiyle başlıyor. Yılda bir kez ortaya çıkan bu canavardan saklanmak için evlerine kapanan insanların içinde bir çocuk canavara karşı maytapla karşı koymaya çalışır ve başarır.

  Başka bir efsaneye göre de Çin'de yaşayan bir dilenci, Nian'ın saldırısına hazırlık için evlerin üzerine kırmızı kağıtlar asmaya başlar ve canavar bunu gördüğünde kaçıp gider. Çin halkı, canavarın kırmızıdan ve ateşten korktuğunu fark ederek evlerine kırmızı kağıtlar ile kırmızı süsler asmaya başlamışlar ve bunu gören Nian da kaçıp gider.

  Tüm bu efsaneler günümüze dek Çin Yeni Yılı'nın kutlama geleneklerinde büyük izler bırakmış. Kutlamaların başlamasıyla mahtaplar ve havai fişekler patlatılıyor. Kırmızı giysiler, takılar takılıyor, süslerle tüm sokak caddeler kırmızı renkle donatılıyor.  

• 10

  2021 ÇİN YENİ YILI HANGİ HAYVAN?

  2021 Çin'de 'Öküz Yılı' olarak kutlanacak. Ay takviminin ikinci burcu olan Öküz, Çin kültüründe ağırbaşlılık, gerçekçilik, çalışkanlık ve yaratıcılığı temsil ediyor. Öküz yılında doğan kişilerin, yüksek sorumluluk bilincine sahip olan, kolay güven kazanan ve takdir edilen kişiler olduğuna inanılırken, aynı zamanda 'öküzlerin' biraz fazla inatçı oldukları söylenir.  

  Uğur ve refah getireceğine inanılan Öküz Yılı'nda eşe, dosta, misafire çeşitli malzemelerden yapılmış "öküzler" hediye etmek gelenektir. Bu sebepten üzerinde öküz simgesi olan takılar, süs eşyaları, oyuncak ve hediyelikler bayram öncesinden dükkanlarının vitrinleri süslüyor.

• 11

  2021 ÇİN BAHAR BAYRAMI CORONA VİRÜS ÖNLEMLERİYLE KUTLANACAK

  Bu yıl 12 Şubat-26 Şubat tarihlerine denk gelen Bahar Bayramı öncesi bazı kentlerde askıya alınan toplu ulaşım seferlerindeki kısıtlamalar kaldırılsa da salgın nedeniyle seyahat sayısının düşmesi bekleniliyor.

  Hükümet yetkilileri, uçak, hızlı tren ve otobüs gibi toplu ulaşım vasıtalarının yoğun kullanıldığı tatilde, salgın riskinin artması endişesiyle halka seyahate çıkmamaları yönünde çağrılar yapıyor.

  Yeni yıl kutlamaları boyunca tapınak ziyaretleri de sıkı salgın tedbirleri altında, sınırlı sayıda katılımla yapılacak. Buna göre sabah 06.00 ile 14.00 arasında açık kalmasına müsaade edilen tapınaklarda, tek seansta 30 ziyaretçiden fazla kişinin bulunmasına izin verilmeyecek.

  Çin Yeni Yılı ritüellerinden kostümlü aslan dansı, Chingay gösterisi ve diğer sahne performansları da bu yıl yapılmayacak.