2023 yılında en çok sorulan sağlık soruları ve cevapları

Sağlığımızla ve yaşam tarzımızla ilgili her gün merak ettiğimiz onlarca şey oluyor. Çoğu zaman sağlıklı bir yaşam sürdürmek için yeni şeyler öğrenmeye ve aklımızdaki soruların cevaplarını bulmaya çalışıyoruz. İşte 2023 yılında The New York Times'da cevapları aranan 10 sağlık sorusu...

• 1

  HER GÜN YIKAMAK SAÇ İÇİN ZARARLI MI?

  Bu sorunun cevabı saçınızın dokusuna, ne kadar yağlı olduğuna, boyalı olup olmadığına ve daha fazlasına bağlı.

  Her gün şampuan kullanmak yağlı saç derisine sahip kişiler için doğru bir seçim olabilir.

  İnce yapılı saçlara sahip kişilerin saçları yağı emecek daha az saç olması nedeniyle daha çabuk yağlanıyor. Bu kişiler için günlük yıkama tavsiye ediliyor.

  Her gün hatta birkaç günde bir yıkandığında kuruyabilen, kırılabilen kıvırcık saçlar gibi saç dokuları her gün yıkanmayı tolere edemiyor.

  New York City'deki Idriss Dermatoloji'nin kurucusu ve dermatolog Dr. Shereene Idriss, saçların ne kadar ince veya yağlı olduğuna bakılmaksızın yıkama konusunda daha katı önerilerde bulunuyor.

  Dr. Idriss, "Saç derisi sağlığınız söz konusu olduğunda, saçlarınızı her gün düzenli olarak yıkamanızı önermiyorum." diyor. Uzmana göre her gün yıkamak tahrişe, iltihaplanmaya ve diğer saç derisi sorunlarına yol açabililiyor.

• 2

  ALKOLDEN KAYNAKLANAN ZARARLAR NASIL AZALTILABİLİR?

  Düzenli olarak alkol kullanıyorsanız sağlığınızı çeşitli yönlerden desteklemekte fayda var.

  Aşırı alkol bağışıklık sistemini baskılayarak vücudun enfeksiyonlara karşı savunmasını zayıflatabilir. Bu nedenle içki içen kişiler bağışıklık sistemlerinin güçlenmesini sağlamak için adımlar atmak isteyebilir. Buna düzenli egzersiz yapmak da dahil.

  Sağlıklı bir bağışıklık sisteminin bir diğer kritik bileşeni de yeterli uyku almak.

  Sağlıklı bir beslenme aynı zamanda genel sağlığınızı iyileştirmenize de yardımcı olur.

  Sağlıklı beslenme aynı zamanda belirli kanser türleri ve kardiyovasküler hastalıklar gibi alkol tüketimiyle bağlantılı durumların gelişme riskini azaltabilir.

• 3

  BİRKAÇ SAAT KESTİRMEK KÖTÜ BİR GECE UYKUSUNU TELAFİ EDEBİLİR Mİ?

  Massachusetts Amherst Üniversitesi'nden uyku bilimi araştırmacısı Rebecca Spencer, öğle uykusunun muhtemelen gününüzü geçirmenize yetecek kadar enerjinizi yenilemesine rağmen az uyumaktan kaynaklı sağlık risklerini tamamen ortadan kaldırmayacağını söyledi.

  İyi bir gece uykusu alamadığınızda, eğer çalışmanız gerekiyorsa şekerleme yapmak tepki süresi ve hafıza gibi şeyleri iyileştirmeye gerçekten yardımcı olabilir.

  Eğer genellikle gün içinde çalışıyorsanız, 20 ila 30 dakikalık bir şekerleme sizi sersemletmeden veya ertesi gece uykunuzu bölmeden uyanıklığınızı geri kazanmanızı sağlayabilir.

• 4

  NEDEN SÜREKLİ BURNUM TIKANIYOR?

  Ev ve işyerinde alerji ve üst solunum yolu enfeksiyonları dahil olmak üzere burun tıkanıklığını tetikleyen birçok etken var.

  Burnunuzun anatomisi de burun tıkanıklığına neden olan bir faktör olabilir. Bazı insanlar, sağ ve sol burun deliğini ayıran ince kıkırdak ve kemik duvarının merkezden uzakta olduğu "septum deviasyonu"yla doğar.

  Bunun bir burun deliğini diğerinden daha büyük hale getirir ve daha küçük olan taraf kolayca tıkanabilir.

  Mevsimsel alerjiler de net bir burun tıkanıklığı kaynağı sayılır. Aynı zamanda evcil hayvan kılı, tüy ve tükürük burnunuzdaki yumuşak dokuları büyütüp kaşındırarak tıkanıklığa neden olabilir.

  Parfümler, araba egzozu ve sigara dumanı gibi günlük maddelerin de burunlarımızda reaksiyona neden olabileceğini unutmamak gerek.

• 5

  ARTRİT ÖNLENEBİLİR Mİ?

  Artrit, eklemlerde vücut tarafından üretilen bir iltihaptır. Bu iltihap mikrobik değildir, vücut tarafından üretilir. Artrit tek bir hastalık değildir, 100’den fazla farklı hastalık artrit ile ilişkilidir ve iltihaplı eklem ağrısına neden olur.

  Ağrılı, sert veya şişmiş eklemler yaşlı yetişkinler arasında yaygın bir şikayettir ve çoğu için bunlar kaçınılmaz bir teşhis gibi görünen artritin ilk belirtisidir.

  Kuzey Carolina Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden egzersiz fizyoloğu Kelli Dominick Allen, yaşlılığa bağlı artritin kaçınılmaz olmadığını söyledi.

  Çoğu insan için yaşlılıkta artritin önlenmesi, endişe verici hale gelmeden yıllar önce spor veya egzersiz sırasında eklem yaralanmalarını önlenmesine ve ortaya çıktığında uygun şekilde tedavi edilmesine bağlı.

  Sporla ilgili yaralanma riski olmayan kişiler için fiziksel olarak aktif kalmak ve sağlıklı bir kiloyu korumak, eklemlerinizin aşırı aşınmasını önlemeye ve yaşamın ilerleyen dönemlerinde artrit ortaya çıkarsa ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir.

• 6

  SOĞUK ALGINLIĞI SIRASINDA NE YEMEK İÇMEK GEREKİR?

  Soğuk algınlığına yakalandığınızda sağlıklı beslenmek çok önemli. Soğuk algınlığı iştahınızı kapatabilir ancak vücudunuzun işlevini sürdürmek ve enfeksiyonla savaşmak için kalorilere ve besinlere ihtiyacı var.

  Soğuk algınlığı sırasında çorba iyi bir tercih olabilir. Özellikle de protein, karbonhidrat, bir miktar yağdan kaynaklanan sağlıklı bir besin dengesi içeriyorsa çorba hastalığı atlatma sürecinizi hızlandırmaya yardımcı olur.

  Araştırmalar balın çocuklarda öksürüğün sıklığını ve şiddetini öksürük şuruplarından daha etkili şekilde azaltabildiğini buldu.

  Yetişkinler arasında daha az araştırma var ancak 2020'de yayınlanan bir inceleme balın faydalarının diğer yaş gruplarına da yayılabileceğini öne sürdü.

  Balın öksürüğü gidermeye nasıl yardımcı olduğu açık değil ancak araştırmacılar balın boğazı kaplayan antimikrobiyal özelliklerinin etkili olduğunu iddia ediyor.

  Ancak 12 aydan küçük bebeklere bal vermek önerilmiyor. Çünkü bal, bebek botulizmi adı verilen ciddi bir duruma neden olabilecek bakteriler içerebilir.

• 7

  YAŞLANDIKÇA UYKUYA DALMAK NEDEN ZORLAŞIR?

  Araştırmacılar uyku kalitesinin yaşlandıkça gerçekten de biraz düştüğünü tespit etti.

  Genç yetişkinlerle karşılaştırıldığında yaşlı yetişkinlerin uykuya dalmaları daha uzun sürüyor, gece boyunca daha sık uyanıyorlar ve gün içinde kestirmeye daha fazla zaman harcıyorlar.

  Aynı zamanda yaşlı kişilerin kemik ve kas onarımına yardımcı olan, bağışıklık sistemini güçlendiren ve beynin anıları yeniden düzenlemesine yardımcı olan "derin uykuda" daha az zaman harcadığı belirlendi.

• 8

  1995 yılında yayınlanan bir çalışmada 65 yaş ve üzeri 9 binden fazla kişiye yapılan anket sonucunda bu kişilerin yüzde 57'sinin üç yıl boyunca en az bir uyku şikayeti bildirdiği bulundu.

  Bunlar arasında uykuya dalma veya uykuyu sürdürmede zorluk, çok erken uyanma, kendini huzursuz hissetme ve gün içinde kestirme yer alıyordu.

  Yaşlandıkça uykuya dalmanın zorlaşması beynin yaşlanmasıyla açıklanabilir.

  Şubat ayında yayınlanan bir çalışmada, yaşlanan farelerde uyanıklıktan sorumlu belirli bir nöron kümesinin aşırı uyarıldığını ve uyku döngülerinin bozulduğunu buldu.

  Bu değişimin "muhtemelen insanların başına da geldiği" belirtildi çünkü farelerde beynin hipotalamus adı verilen uykuyu düzenleyen kısmı insanlarınkine çok benziyor.

• 9

  SEYAHAT ETMEK NEDEN KABIZLIĞA NEDEN OLUYOR?

  Eğer yolculuğunuz uzun bir uçuş içeriyorsa, bunun sorumlusunun genellikle dehidrasyon ve hareketsizlik olduğunu söyleyebiliriz.

  Kuru uçak havası su kaybına yol açabiliyor ve bazı yolcular sık sık kalkmamak için uçuşlarda daha az içecek tüketebiliyor.

  Susuz kalırsanız, vücudunuz kolonunuzdan daha fazla sıvı çekerek acı veren sert bir dışkı bırakabilir.

  Uçuş sırasında olduğu gibi uzun süre hareketsiz oturmak, yiyecekleri sindirim sisteminizde hareket ettiren kas kasılmalarını da yavaşlatabilir.

• 10

  CİLT BAKIM ÜRÜNLERİ GERÇEKTEN GEREKLİ Mİ?

  Dermatologlar cilt bakım rutininin basit tutulmasını tavsiye ediyor ve herkesin cilt bakımı rutininin birkaç temel adımı içermesi gerektiğini söylüyor; temizleme, nemlendirme ve güneşten korunma.

  Cildinizi sağlıklı ve temiz tutmak için yüzünüzü yıkamak çok önemli. Çoğu insanın yüzünü günde iki kez yıkaması gerekiyor ancak kuru veya hassas bir cildiniz varsa bir kez yıkamak yeterli olacaktır.

  Bundan fazlası cildin en dış katmanını tahriş ederek kızarıklık, kaşıntı, kuruluk ve döküntülere yol açabilir.

  Doğru yüz temizleyiciyi seçmek cilt tipinize göre değişiklik gösterir. Kuru cildiniz varsa nemlendirici bir temizleyici, yağlı ciltler için jel bazlı veya köpüklü bir temizleyici ve hassas ciltler için kokusuz bir ürün tercih edilmesi öneriliyor.

  Yüzünüz temizlendikten sonra yine cilt tipinize uygun bir nemlendirici kullanarak nemlendirmek ve güneşe karşı koruyacak bir güneş kremi uygulamak çok önemli.

• 11

  NE KADAR KAHVE TÜKETİNCE ÇOK KAHVE TÜKETMİŞ OLURUZ?

  Buffalo Üniversitesi'nden egzersiz ve beslenme bilimleri profesörü Jennifer Temple, çok fazla kafeinin kalp çarpıntısına, sinirliliğe, kaygıya, mide bulantısına veya uyku sorunlarına neden olabileceğini söyledi.

  Gıda ve İlaç İdaresi'ne göre çoğu yetişkin rahatsız olmadan günde 400 miligram kafein veya altı espresso shot'ında bulunan miktarı güvenli bir şekilde tüketebilir.

  Hamileyseniz, Amerikan Kadın Doğum Uzmanları ve Jinekologlar Koleji 200 miligramdan fazlasını önermiyor.

  Genetiğinize bağlı olarak, bir doz kafeinin yarısının kanınızdan temizlenmesi 2 ila 10 saat sürebilir. Eğer bu spektrumun daha uzun ucuna düşerseniz, öğleden sonra içilen bir espresso uyku sorunlarına yol açabilir.