Kabil'deki terör saldırılarını üstlenen DAEŞ-Horasan kimlerden oluşuyor ve Taliban ile nasıl bir ilişkisi var?

Taliban'ın Afganistan'da yönetimi ele geçirmesiyle yaşanan kaos giderek daha kanlı bir hal alıyor. DAEŞ/Horasan adlı terör örgütü, dün Afganistan’ın başkenti Kabil'in göbeğinde yer alan Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı'nın dışında ve yakındaki Baron Otel'de peş peşe intihar saldırıları düzenledi. Saldırılarda 13’ü ABD askeri olmak üzere en az 90 kişi öldü.  ABD Başkanı Joe Biden "saldırıyı gerçekleştirenleri avlayacağını" söyleyerek intikam yemini etti. Uzmanlar ise terör örgütünün saldırılarının Taliban'ın zayıflığının bir göstergesi olduğunu açıkladı. Peki DAEŞ/Horasan nasıl ortaya çıktı ve Afganistan için nasıl bir tehdit oluşturuyor?  İşte terör örgütü ve Taliban ile ilişkisi hakkında bilinmesi gerekenler... 

HAZIRLAYAN: AYŞEGÜL ENGÜR DAHİ/ntv.com.tr

• 1

  DAEŞ/HORASAN NASIL ORTAYA ÇIKTI?

  Horasan İslam Devleti Eyaleti 2014 yılının sonlarında kuruldu. Terör örgütü, Afganistan ve Pakistan'da DAEŞ’in kolu olarak faaliyet gösteriyor. Horasan, günümüzde Afganistan, Pakistan, İran ve Orta Asya'yı kapsayan bölgeye verilen eski bir isme deniliyor. 

  Kurucu üyelerinin arasında hem Afganistan hem  de Pakistan Taliban'ndan kişilerin bulunduğu grup DAEŞ/Horasan’ın yanı sıra IŞİD-K ve IS-K olarak da biliniyor. 
  

• 2

  Washington merkezli Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nde Afganistan uzmanı olan Seth Jones, "DAEŞ, hem Pakistan'a hem de Afganistan'a temsilciler göndermişti. Esasen, bazı hoşnutsuz birkaç Pakistanlı ve birkaç Afgan Taliban üyesini amaçlarına katılmaya ikna edebildiler” diye konuştu.

• 3

  2015 yılında yayınlanan bir videoda, grubun o zamanki lideri Hafız Saeed Khan ve diğer üst düzey komutanlar, o zamanlar DAEŞ'in lideri olan Ebu Bekir el-Bağdadi'ye bağlılık yemini ettiler ve kendilerini Afganistan'daki yeni bir DAEŞ bölgesinin yöneticileri ilan etti.

• 4

  Stanford Üniversitesi Uluslararası Güvenlik ve İşbirliği Merkezi'ne göre bölgesel örgüt, İslam hukukunun katı bir yorumuyla yönetildi.

  DAEŞ/Horasan halka açık infazlar yapmak, kabile büyüklerini öldürmek ve okulları kapatmak gibi şiddetli yaptırım taktikleri kullandı.

• 5

  Grubun eski lideri Khan, 2016 yılında bir ABD insansız hava aracı saldırısı sırasında öldürüldü.

• 6

  Bağdadi ise 2019'da ABD güçlerinin düzenlediği bir baskında patlayıcı yelek açtıktan sonra öldü.

• 7

  DAEŞ/HORASAN İLE TALİBAN ARASINDA NASIL BİR İLİŞKİ VAR?

  ABD Başkanı Joe Biden'ın konuşmasında belirttiği gibi, iki grup aslında birbirine düşman. Kuruluşundan bu yana, DAEŞ şu anda Afganistan'ı kontrol eden Taliban ile çeşitli konularda çelişiyor.

  Jones, "DAEŞ/Horasan hem El Kaide hem de Taliban'ın rakibi. Birçok Taliban militanı DAEŞ'e katılmak için kaçtı ve iki grup kaynaklar ve topraklar için savaştı” dedi.

• 8

  Stanford Üniversitesi Uluslararası Güvenlik ve İşbirliği Merkezi'ne göre ise iki grubun ideolojik ayrımı bulunuyor. Kuruluş yaptığı açıklamada, "İki grup arasındaki düşmanlık hem ideolojik farklılıklardan hem de kaynak rekabetinden kaynaklandı. DAEŞ, Taliban'ı meşruiyetini evrensel bir İslami inançtan ziyade dar bir etnik ve milliyetçi tabandan almakla suçladı" dedi.

• 9

  Associated Press'in bildirdiğine göre, Taliban son yıllarda ABD ile müzakere etmeye çalışırken, anlaşmalara karşı çıkanların çoğu daha aşırılık yanlısı DAEŞ’e geçti. Taliban havaalanı dışındaki patlamaları kınadı ve ABD'nin saldırıların meydana geldiği bölgeyi kontrol ettiğini söyledi.
  
  

  Biden ise dün yaptığı açıklamada odağı tekrar Taliban'a çevirerek, "DAEŞ/Horasan'ın metastaz yapmaması Taliban'ın çıkarınadır" dedi.

• 10

  DAEŞ/HORASAN AFGANİSTAN BÜYÜK BİR TEHDİT Mİ?

  2017 itibariyle, ABD ordusunun  bazı üst düzey liderleri de dahil olmak üzere DAEŞ ile bağlantılı savaşçılarının yüzde 75’ini öldürdüğü tahmin ediliyor. Örgütün doğu ve kuzey Afganistan'da yaklaşık 2 bin  savaşçısı olduğuna inanıyor, ancak grup, önemli toprak kayıplarının ardından merkezi bir şekilde kontrol edilmiyor.

• 11

  Kabil’de yaşanan saldırıların ardından dün ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) verdiği brifingde, DAEŞ’ten gelen tehdidin son derece gerçek" olduğunu ve Kabil'deki hava sahasına yönelik başka aktif tehditler olduğunu söyledi.

• 12

  TALİBAN'IN ZAYIFLIĞININ GÖSTERGESİNİN BİR KANITI

  Öte yandan DAEŞ, Mayıs ayında Kabil'deki bir kız okulunun bombalanması da dahil olmak üzere bir dizi yüksek profilli saldırının sorumluluğunu üstlendi.

  Ancak, Jones'a göre  dünkü saldırı, Taliban'ın eksikliklerini ortaya çıkardı.

  Jones, "Saldırıların bize gösterdiği şey, Taliban'ın karşı istihbarat ve terörle mücadele yeteneklerinin aslında bir şekilde sınırlı olduğu. Saldırıyı tanımlayamadılar veya durduramadılar" dedi.