İran resmi ajansı IRNA'nın haberine göre, İranlı siyasetçi, sosyolog ve yazar Enver Hamei, tedavi gördüğü Kerec kentindeki Şehid Recai Hastanesi'nde akciğer yetmezliği nedeniyle 102 yaşında vefat etti.
Hamei, İran'da 1941'de kurulan komünist Tudeh Partisi'nin kurucu liderlerinin oluşturduğu "53'ler" olarak bilinen grubun hayatta kalan son ismiydi.
ENVER HAMEİ KİMDİR?
İran'da 1937 yılında Şah Rıza Pehlevi döneminde komünizmle suçlanarak tutuklanan Enver Hamei, 1941'de serbest bırakıldı.
Hamei, 1947'de Tudeh Partisi Merkez Komitesi'nin politikalarına karşı çıkarak Halil Meleki, Celal el-Ahmed, Feridun Teveluli gibi partinin önde gelen isimleriyle Tudeh Partisi'nden ayrılarak Sovyetler Birliği yanlısı olmayan sol hareketlere destek verdi.
İngiltere'nin kontrolündeki İran petrolünü millileştirme söylemlerinin hız kazandığı 1950'lerde "Cihan-ı Ma" ve "Heccar" adlı gazeteleri çıkaran Hamei, 1953'te gerçekleşen darbe sonrasında yeniden tutuklandı ve bir süre cezaevinde kaldı. Hamei, sonrasında tahsiline devam etmek için Almanya'ya gitti.
Uzun yıllar Afrika'da Birleşmiş Milletler adına çalışan Hamei, devrimden sonra ülkesine dönerek yazarlık ve çevirmenlik yaptı.
TUDEH PARTİSİ
İran'da Marksist bir örgüt olan Tudeh Partisi, Sovyetler Birliği'nin desteğiyle 1941 yılında Tahran'da kuruldu. Batı emperyalizmine karşı görüşleriyle ön plana çıkan Tudeh, kısa zamanda ülke geneline yayıldı.
Muhammed Rıza Pehlevi'nin sol kesimden gelmesinden endişe ettiği darbe veya devrim nedeniyle söz konusu parti üyeleri sıkı takip ve baskı altına alınarak sindirilmeye çalışıldı.
Rıza Pehlevi'nin devrilmesini hedefleyen Tudeh, İran devriminde aktif rol oynadı. 1979 devrimi sonrası Tudeh Partisi üyelerine baskılar tekrar başlarken parti üyelerinin birçoğu ülkeyi terk etti veya rejim tarafından öldürüldü.