"Ortadoğu tarihindeki en büyük belge sızıntısı", Filistinli müzakerecilerin, İsrail'in işgal altındaki Doğu Kudüs'te yasadışı olarak inşa edilen yerleşimlerden biri hariç diğer tüm yerleşimleri ilhak etmesini kabul ettiğini gösteriyor.
El Cezire'nin ele geçirdiği ve Guardian gazetesiyle paylaştığı, İsrail ve ABD ile 10 yıldan fazla bir süredir yapılan müzakereleri kapsayan binlerce sayfalık gizli Filistin belgesinin gerek Filistin gerekse Arap dünyasını sarsması bekleniyor.
Belgelerden birinde, Filistinli müzakerecilerin bir aşamada Doğu Kudüs'ün bir bölümü hariç, tamamında inşa edilen Yahudi yerleşim merkezlerini kabullendiklerini ortaya çıkıyor. Belgelerde ayrıca Har Homa hariç tüm Doğu Kudüs yerleşimlerinin ilhakının yanısıra, Filistin Kurtuluş Örgütü liderlerinin gizlice Doğu Kudüs'teki Arap mahallesi Şeyh Cerrah'ın bazı bölgelerinin başka bir yerdeki toprakla mübadele edilmesini teklifleri de yer alıyor.
Daha önce Filistinlilerin müzakerelerde hiç gündeme getirmedikleri teklif, belgelere göre Filistinli yetkililer tarafından İsrail'e 2008 yılında yapılmış ama İsrail tarafından reddedilmiş. İsrail, ayrıca karşılığında da hiçbir şey vermemiş.
Gelecek günlerde Guardian tarafından yayımlanacak olan belgeler ayrıca şunları ifşa ediyor:
Yine aynı belgelere göre, kutsal mekanlardan Mescid-i Aksa ve Kubbet-ü Sahra'yı da kapsayan Harem-üş-şerif'in statüsü konusunda da Filistin tarafı bazı ödünler veriyor.
Bunun yanısıra Filistin liderlerin, Eski Kent'teki Haramüşşerif'in yönetimini ortak bir komitenin almasını da teklif ettikleri belirtiliyor. Bu tekliflerin 2008-09'da ABD Başkanı George Bush'un Annapolis'teki konferansının arefesinde yapıldığı ve Filistinli başmüzakereci Saib Erekat tarafından, İsrail'e tarihte önerilen en büyük Kudüs'ün önerildiği şeklinde nitelendirildiği kaydediliyor.
Belgelerin verdiği genel izlenimin, anlaşmaya varmada ve yerleşimleri durdurmada başarısız olmalarının Hamaslı rakiplerinin gözünde güvenilirliklerini zayıflattığını gören Filistinli liderlerin zayıflığı ve artan umutsuzluğunu yansıttığı belirtiliyor. Belgelerin ayrıca İsrailli müzakerecilerin kendilerine güvenini açığa vurduğu da kaydediliyor.
10 YIL ÖNCESİNE KADAR DAYANIYOR
Basına sızan gizli belgelerin tarihi, ABD Başkanı Bill Clinton öncülüğünde, İsrail Başbakanı Ehud Barak ve Filistin lideri Yaser Arafat arasında yapılan 2000 yılındaki Camp David müzakerelerine kadar uzanıyor.
İsrail-Filistin barış süreciyle ilgili belgelerin açığa çıkması, Ortadoğu sorunu tarihinde, en büyük ve en kapsamlı belge sızıntısı olarak nitelendiriliyor. Belgelerin orjinal olup olmadığını ise bağımsız kaynaklarca henüz doğrulanmadı. Filistinli başmüzakereci Saeb Erkat, belgelerin gerçek olup olmadığının sorgulanması gerektiğini savundu.
FİLİSTİN YÖNETİMİ'NDEN YALANLAMA
El Cezire'ye konuşan Erakat, Filistinlilerin gizleyecek bir şeyleri olmadığını ve belgelerin büyük bölümünün bir dolu yalandan ibaret olduğunu savundu.Erakat, ''Eğer bu ödünleri vermişsek gerçekten peki o zaman İsrail neden barış anlaşmasını imzalamadı'' sorusunu da sordu.
İsrail Parlamentosu'nun Arap üyesi, Hanen Zoabi ise, sızan belgelerin, Filistinlilerin haklarını temsil etmekte yetersiz kaldığını ortaya koyduğu için Filistin yönetiminin meşruiyetine ilişkin derin etkileri olacağını söyledi.
'ARAFAT DA BENZER ÖNERİLER YAPMIŞTI'
2000 yılındaki barış görüşmelerine katılan ABD heyetindeki isimlerden Aaron David Miller ise, benzer ödünlerin eski Filistin lideri Yaser Arafat tarafından da gündeme getirildiğini söyledi.
Miller, ''bu belgeler Filistin yönetimini, müzakere ekibini rezil edecek, mahcup duruma düşürecek ve baltalayacaktır. Ama Camp David'deki müzakereler sırasında Arafat'ın liderliğindeki Filistin ekibinin şimdi belgelerdekine benzer pozisyonları takındığına da kuşku yok. Dolayısıyla, Abbas liderliğindeki Filistin yönetiminin Filistin halkının mirasına ihanet ettiği savı saçmalık'' dedi.
16 BİN SAYFA BELGE
El Cezire elinde elektronik posta mesajları, İsrail, Filistin ve Amerikalı yetkililerin toplantı tutanaklarına ilişkin 16 bin sayfa gizli belgenin bulunduğunu söylüyor.
El Cezire'nin ele geçirdiği ve Guardian gazetesiyle paylaştığı, İsrail ve ABD ile 10 yıldan fazla bir süredir yapılan müzakereleri kapsayan binlerce sayfalık gizli Filistin belgesinin gerek Filistin gerekse Arap dünyasını sarsması bekleniyor.
Belgelerden birinde, Filistinli müzakerecilerin bir aşamada Doğu Kudüs'ün bir bölümü hariç, tamamında inşa edilen Yahudi yerleşim merkezlerini kabullendiklerini ortaya çıkıyor. Belgelerde ayrıca Har Homa hariç tüm Doğu Kudüs yerleşimlerinin ilhakının yanısıra, Filistin Kurtuluş Örgütü liderlerinin gizlice Doğu Kudüs'teki Arap mahallesi Şeyh Cerrah'ın bazı bölgelerinin başka bir yerdeki toprakla mübadele edilmesini teklifleri de yer alıyor.
Daha önce Filistinlilerin müzakerelerde hiç gündeme getirmedikleri teklif, belgelere göre Filistinli yetkililer tarafından İsrail'e 2008 yılında yapılmış ama İsrail tarafından reddedilmiş. İsrail, ayrıca karşılığında da hiçbir şey vermemiş.
Gelecek günlerde Guardian tarafından yayımlanacak olan belgeler ayrıca şunları ifşa ediyor:
Yine aynı belgelere göre, kutsal mekanlardan Mescid-i Aksa ve Kubbet-ü Sahra'yı da kapsayan Harem-üş-şerif'in statüsü konusunda da Filistin tarafı bazı ödünler veriyor.
Bunun yanısıra Filistin liderlerin, Eski Kent'teki Haramüşşerif'in yönetimini ortak bir komitenin almasını da teklif ettikleri belirtiliyor. Bu tekliflerin 2008-09'da ABD Başkanı George Bush'un Annapolis'teki konferansının arefesinde yapıldığı ve Filistinli başmüzakereci Saib Erekat tarafından, İsrail'e tarihte önerilen en büyük Kudüs'ün önerildiği şeklinde nitelendirildiği kaydediliyor.
Belgelerin verdiği genel izlenimin, anlaşmaya varmada ve yerleşimleri durdurmada başarısız olmalarının Hamaslı rakiplerinin gözünde güvenilirliklerini zayıflattığını gören Filistinli liderlerin zayıflığı ve artan umutsuzluğunu yansıttığı belirtiliyor. Belgelerin ayrıca İsrailli müzakerecilerin kendilerine güvenini açığa vurduğu da kaydediliyor.
10 YIL ÖNCESİNE KADAR DAYANIYOR
Basına sızan gizli belgelerin tarihi, ABD Başkanı Bill Clinton öncülüğünde, İsrail Başbakanı Ehud Barak ve Filistin lideri Yaser Arafat arasında yapılan 2000 yılındaki Camp David müzakerelerine kadar uzanıyor.
İsrail-Filistin barış süreciyle ilgili belgelerin açığa çıkması, Ortadoğu sorunu tarihinde, en büyük ve en kapsamlı belge sızıntısı olarak nitelendiriliyor. Belgelerin orjinal olup olmadığını ise bağımsız kaynaklarca henüz doğrulanmadı. Filistinli başmüzakereci Saeb Erkat, belgelerin gerçek olup olmadığının sorgulanması gerektiğini savundu.
FİLİSTİN YÖNETİMİ'NDEN YALANLAMA
El Cezire'ye konuşan Erakat, Filistinlilerin gizleyecek bir şeyleri olmadığını ve belgelerin büyük bölümünün bir dolu yalandan ibaret olduğunu savundu.Erakat, ''Eğer bu ödünleri vermişsek gerçekten peki o zaman İsrail neden barış anlaşmasını imzalamadı'' sorusunu da sordu.
İsrail Parlamentosu'nun Arap üyesi, Hanen Zoabi ise, sızan belgelerin, Filistinlilerin haklarını temsil etmekte yetersiz kaldığını ortaya koyduğu için Filistin yönetiminin meşruiyetine ilişkin derin etkileri olacağını söyledi.
'ARAFAT DA BENZER ÖNERİLER YAPMIŞTI'
2000 yılındaki barış görüşmelerine katılan ABD heyetindeki isimlerden Aaron David Miller ise, benzer ödünlerin eski Filistin lideri Yaser Arafat tarafından da gündeme getirildiğini söyledi.
Miller, ''bu belgeler Filistin yönetimini, müzakere ekibini rezil edecek, mahcup duruma düşürecek ve baltalayacaktır. Ama Camp David'deki müzakereler sırasında Arafat'ın liderliğindeki Filistin ekibinin şimdi belgelerdekine benzer pozisyonları takındığına da kuşku yok. Dolayısıyla, Abbas liderliğindeki Filistin yönetiminin Filistin halkının mirasına ihanet ettiği savı saçmalık'' dedi.
16 BİN SAYFA BELGE
El Cezire elinde elektronik posta mesajları, İsrail, Filistin ve Amerikalı yetkililerin toplantı tutanaklarına ilişkin 16 bin sayfa gizli belgenin bulunduğunu söylüyor.