Yaşayacak yerleri kalmadı

Doğa Derneği Tür Sorumlusu Ferdi Akarsu,  nesli küresel ölçekte tehlike altında bulunan ve dünyada uçabilen en ağır kuş türü olan toy kuşlarının, Türkiye'de de hızla azaldığını söyledi.

Akarsu, toy kuşlarından dünyada 45 bin birey civarında kaldığının tahmin edildiğini belirterek, ''Kanat açıklığı 260 santimetre uzunluğa, ağırlıkları ise 18 kilograma ulaşabilen erkek toylar, Türkiye'nin uçabilen en ağır kuşu. Dişi toylar, bu ölçülerin ancak yarısına varır ve en fazla 8 kilogram ağırlıkta olurlar'' dedi.

Etraflarını rahatça görebilecekleri ve engelsiz olarak hareket edebilecekleri arazi yapısına ihtiyaç duyan toy kuşlarının, önceleri doğal bozkırlarda görülürken, bu alanların hızla küçülmesi ve bozulmasıyla tahıl tarımı yapılan arazileri üreme ve yaşama alanı olarak tercih etmeye başladıklarını anlatan Akarsu, şöyle konuştu: ''Tarlalarda varlıklarını sürdüren toy kuşları, tarım zararlılarıyla mücadeleye çok ciddi katkıda bulunur. Bir tarım alanında toy kuşlarının yaşaması, o alanın ve elde edilecek ürünün sağlıklı olduğunun göstergesidir. Toyların çok hızlı yok olması, doğal zenginliğin yanı sıra, kırsal ekonomi için de büyük kayıp. Çok da uzun olmayan bir zaman önce, Anadolu'nun bozulmamış bozkırlarında yayılan toylar, yoğun tarım, kurutma ve baraj faaliyetleri sonucunda yok olan bu kıymetli alanlarla aynı kaderi paylaşmaya başladı. Daha çok üretim için yoğun girdili tarıma teşvik, tarımsal biyolojik çeşitliliği besleyen bozkırların hem alan olarak azalmasına hem de kimyasallarla kirlenmesine, fakirleşmesine neden oldu. Bunun sonucu olarak doğal kaynaklar kirlendi. Mevcut olumsuzluklara bir de avcıların baskısı eklenince toy için yaşam zorlaştı. Sayıları azalan toylara Türkiye'de en çok Doğu Anadolu Bölgesi'nde, özellikle de Muş ve çevresinde rastlanıyor. Ancak Muş popülasyonu da ciddi tehlike altında. İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde de sınırlı sayıda görülüyorlar.''
        
ERKEK TOYLARDA ÜSTÜNLÜK YARIŞI
         
Akarsu, toy kuşlarının Mayıs aylarında üreme dönemine girdiğini ve erkeğin dişinin ilgisini çekmeye çalıştığını söyledi.

Erkek toyların ''nümayiş'' denen gruplar oluşturduğunu ve aralarında bir üstünlük yarışına girdiğini, heybetli görüntüsüyle dişilerin ilgisini çekmek için tüylerini kabartarak tarlanın ortasında patlamış mısır görüntüsüne büründüğünü belirten Akarsu, ''İşte bu anlar, kuş gözlemcileri ve fotoğrafçılar için eşsiz bir görüntü oluşturuyor'' dedi.

Akarsu, Türkiye'nin, yok olmanın eşiğindeki bu kuş türünün uluslararası anlaşmalara göre korunmasını taahhüt ettiğini anımsatarak, bu kapsamda Doğa Derneği koordinasyonunda hazırlanan ''Toy Eylem Planı''nın, toyun yasa dışı avcılık başta olmak üzere, doğrudan insan kaynaklı ölüm nedenlerinin ortadan kaldırılması, yaşam alanlarının gereksinimlerine cevap verecek şekilde kullanılması ve ulusal ölçekte gerekli tarımsal yeniliklerinin yapılmasını içerdiğini bildirdi.