Meslek birlikleri 'Avusturya filmi' dedi

Sinema meslek birlikleri ve meslek kuruluşları, geçtiğimiz hafta sona eren 49. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde ödül alan “Güzelliğin On Par’ Etmez...” filminin festivalin ulusal film yarışmasında yer alması ve sonrasında ortaya çıkan medyadaki bilgi karmaşıklığını gidermek için ortak bir basın bildirisi yayınladı.

''Ülkemizin en köklü film festivallerinden biri olan Antalya Altın Portakal Film Festivali’nin 49.su, 6-12 Ekim tarihleri arasında gerçekleştirildi. Altın Portakal Film Festivali, Türk filmlerinin ilk kez seyirciyle buluştuğu, geçmişte Yeşilçam Sineması’nın ve günümüz Türk sinemasının kendini gösterdiği en önemli mecralardan biridir.

Geçtiğimiz hafta sona eren festivalde Hülya Avşar’ın başkanlığını yaptığı jüri tarafından, yönetmenliğini Hüseyin Tabak’ın, yapımcılığını “Dor Film Produktionsgesellschaft m.b.H.”in yaptığı “Güzelliğin On Par’ Etmez...” filmi En İyi Film Ödülü ile onurlandırıldı. Özellikle ödül töreninden sonra, medyada bu filmin Türk filmi olarak ulusal bir film festivalinin yarışmasında yer alıp alamayacağı konusunda bir tartışma başladı. Konu hakkında biz sinemayı üretenler olarak, bilgi kirliliğini önlemek amacıyla profesyonel görüşümüzü kamuoyu ile paylaşmak isteriz.

Antalya Altın Portakal Film Festivali’nin Ulusal Yarışma Bölümü, yönetmelik gereği, Türkiye sinemasının ürettiği filmlere ayrılmıştır. Ulusal yarışmaya kabul edilen bir filmin yapımcı şirketinin Türkiye Cumhuriyeti Ticaret kanunlarına göre kurulmuş, vergiye tabii kişi veya firmaya ait olması gerekmektedir. Film ortak yapım statüsünde ise filmin ana yapımcısının ya da diğer bir deyişle büyük ortağının, Türkiye’den bir yapımcı şirket olması gerekmektedir. Dolayısıyla ulusal yarışmada yer alacak bir filmin ilk yapım ruhsatı (eser işletme belgesi) Türkiye’den alınmış olmalıdır. Ulusal yarışmada yer alan “Güzelliğin On Par’ Etmez...” filminin ana yapımcısı Avusturya şirketi olan “Dor Film Produktionsgesellschaft m.b.H.”dir. Bu durum filmin daha önce gösterildiği festivallerin kataloglarında ve filmin destek aldığı Avusturya Film Komisyonu’nda belgelenmiştir. Film, birçok festivalde Avusturya filmi olarak lanse edilmiştir. Söz konusu film ile ilgili herhangi bir yapımcı şirket, Türkiye’de bulunan resmi üç yapımcı meslek birliğinde kayıtlı değildir.

Festival başlamadan önce hem sinema kurumları hem de Türk sinemasını temsil eden Sinema Genel Müdürlüğü, Avusturya yapımları olan “Kuma” ve “Güzelliğin On Par’ Etmez” filmlerinin ulusal yarışmadan çıkarılması konusunda gerekli uyarıları festivale yapmıştır. Ancak festival yönetimi, “Kuma” filmini yarışmadan çıkarmasına karşın yine bir Avusturya yapımı olan “Güzelliğin On Par’ Etmez” filmini ulusal yarışmadan çıkarmayarak tarihsel bir hataya sebep olmuştur.

Festival başlamadan yapılan bu uyarıların söz konusu filmin En İyi Film Ödülü’nü almasından sonra daha da alevlenmesi son derece beklenen bir neticeydi. Ancak bu hatayı bazı çevrelerin ‘siyasi çekişme’ veya ‘etnik kimlik’ tartışmasıymış gibi yansıtarak, film yapımcılarını ve Sinema Genel Müdürlüğü’nü hedef alan açıklamalar yapmaları ne gerçeklerle ne de ahlaki değerlerle bağdaşmaktadır.

'Karşı çıktığımız şey...'
Buradaki tartışma konusu ulusal bir yarışmada Türkiye yapımı olmayan bir filmin şu veya bu nedenden dolayı yarıştırılıyor olmasıdır. Söz konusu filmin yaratıcıları bizim meslektaşlarımızdır. Aynı zamanda ikinci bir vatandaşlık kimliği olarak da Türkiye vatandaşı olabilirler. Karşı çıktığımız konu başka ülkelerin filmlerinin Türkiye yapımıymış gibi kabul edilmesi veya sunulmasıdır. Böyle bir filmin yeri olsa olsa ancak festivalin uluslararası yarışma bölümü olabilirdi. Festival yönetiminin ve bazı jüri üyelerinin ısrarla filmin ulusal yarışmalı bölüme kabul edilmesinin arkasında durmaya çalışıp kamuoyu yaratma gayreti, bir ayıbın örtülmesi çabası olarak bu ülkenin sinemacıları olan bizleri son derece şaşırtmıştır. Konunun muhataplarının yapılan bu yanlışı giderebilmek için konuyu Kültür bakanlığına ve Sinema Genel Müdürlüğü’ne yamayarak, bunun siyasi bir çekişme olarak sunmaları son derece üzücü ve hayret vericidir. Daha da üzücü olanı ise bu tartışmanın, söz konusu filmin yaratıcılarının Kürt olmaları üzerinden ‘ırkçı’ bir sebep gibi gösterilmesidir... Türkiye sinemasının üreticileri ve yaratıcıları olarak bu yaklaşımı şiddetle kınıyoruz. Asıl ırkçı ve kültürsüz yaklaşımın bu tavır olduğu kanısındayız. Bizler tüm halkların içinden bireyler olarak filmler üretiriz, hiç bir filmin jeneriğinde kimin hangi halktan, etnik kökenden olduğu yazmaz. Eğer öyle bakılsaydı son İstanbul ve Adana Film Festivalinde en önemli ödülleri alan filmler ve yaratıcıları için de benzer tartışmalar olurdu. Bu basit ve teknik tartışmayı böyle ideolojik boyuta çekmek, yazmak veya yorumlamak, cahil ve faşizan bir bakıştır. Bu tartışmaya, Avusturya yapımı olan filmin sanatsal yapısı veya yaratıcılarının etnik kimlikleri hiçbir şekilde dahil edilemez, şu ana kadar da edilmemiştir.

Bizler bu ülkenin resmi kayıtlarında olan, vergi ödeyen sinemacıları olarak nasıl ki Avusturya’da ya da başka bir ülkede kendi filmimizi onların ulusal filmiymiş gibi gösteremiyorsak, başka bir ülke filminin de ulusal yarışma ödülü için kendini Türkiye yapımı olarak göstermesine göz yumamayız. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nin yıpratılması en çok sinemacıların ve sinemamızın yıpranması anlamına gelir. Birilerinin açıkgözlülüğü ve yöneticilerin buna bilerek bilmeyerek aldanması veya göz yumması nedeniyle ortaya çıkan skandalın faturası sinemamıza ve festivallerimize kesilemez. Yapılan hatanın örtbas edilmesi yerine bu tarihsel hatadan dönülmesi için Antalya film festivali yönetimini gerekli adımları atmaya davet ediyor, basında bu yönde çıkan yanlı ve bilgisiz yorumları kınıyoruz. Yapımcı meslek birliklerimizin profesyonel görüşüne başvurulması halinde festival yönetimini ve ilgili her birimi ayrıntılı bir şekilde bilgilendireceğimizi kamuoyunun bilgilerine sunarız.''

BİROY (Sinema Oyuncuları Meslek Birliği)
FİLM-YÖN (Film Yönetmenleri Derneği)
FİYAB (Film Yapımcıları Meslek Birliği)
SEK (Sanatsal Etkinlikler Komisyonu)
SESAM (Türkiye Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği)
SETEM (Sinema ve Televizyon Eseri Sahipleri Meslek Birliği)
SE-YAP (Sinema Eseri Yapımcıları Meslek Birliği)
SİNEBİR (Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği)
TESİYAP (Televizyon ve Sinema Filmi Yapımcıları Meslek Birliği)
YSH (Yeni Sinema Hareketi)