İçinde Borges olan bir film...

Bu yılki Uluslararası Kitap Fuarı'nın onur ülkesi Arjantin'di. Dolayısıyla sadece Borges ve Cortázar değil, onun mirasını taşıyanlar da Frankfurt‘a gelmişti. Hem de futbolundan tangosuna, şarkılarından, sinemasına kadar bütün renkleriyle.

Latin Amerika edebiyatı ile Jorge Luis Borges sayesinde tanıştım. Hafızamda ilk yer eden öyküsü  'Öteki' olmuştu. Öyküde bir bankta oturan genç ve yaşlı iki adam vardı ve ikisi de aynı kişiydi. Aynı mekanda iki farklı zaman dilimi sürrealist bir biçimde birbirinin içinde eridi ve şaşkınlıkla açılan gözlerimde tek oldular. Ve sonra Borges‘in külliyatında yolculuğa çıkıp dünyada aslında bir tek kitap yazılmış olduğuna kanaat getirdim

Bir süre sonra elime Borges'in yaşayıp yaşamadığını tartışan bir kitap geçti. Kitap aklımın bir köşesine bir soru işareti bırakmış olmalı ki, Frankfurt Kitap Fuarı'nda içinde Borges olan bir film gösterildiğini öğrenince dudaklarımdan o cümle dökülüverdi: Borges varmış.

Polonyalı Tadeo Bortnowski'nin 1977 yılında çektiği, ancak 2007 yılında gösterilebilen filmin hikayesi de Borges’in öyülerine benziyor;

Bortnowski’nin uzaktan akrabası olan menajer Carlos Greco, Borges hakkında bir belgesel film çekilmiş olduğunu duyar ve bir aile toplantısında Bortnowski’ye sorar. Bortnowski, Greco’yu evine davet eder, tozlu dolaplarını karıştırır ve bir teneke kutunun içine sakladığı Borges filmini bulur.

Filmin çekilmesi de böyle bir tesadüfün eseridir. Rejisör José Luis Di Zeo, 1976 yılında Lodz’da öğrenciliği sırasında Borges’in eserlerini Lehçeye çeviren Polonyalı tercümanla tanışır. Di Zeo, Arjantin’e dönünce neredeyse körlük aşamasına gelen Borges’e tercümanının selamını iletirken uzun süredir planladığı film projesini de anlatır. Borges film projesini onaylar, kameraman ve yapımcı Tadeo Bortnowski bulunur ve film çekilir. Ancak bir türlü tamamlanıp satılamaz.

Bir bölümü 86 yaşındaki Borges ile yapılan röportajlarından bir bölümü de yazarın ‘El Sur’ adlı hikayesinin sinemalaştırılmasından oluşan film, 30 yıl boyunca kameramanın tozlu arşivinde unutulur. 2006 yılında bulunduktan sonra özenle temizlenir, yeniden seslendirilip ve montajlanarak ilk kez Madrid’de düzenlenen Documenta Festivali'nde gösterilir. Filmin ilk kez İspanya’da seyircisiyle buluşturulmasının nedeni Borges’in çocukluğunu burada geçirmiş ve kendini mutlu hissetmiş olması.

‘Borges- Bir Latin Amerika Kaderi’ adlı film ikinci kez Arjantin’in edebiyatının onur konuğu olduğu Frankfurt’da gösterildi. Tabii ‘öteki Borges’in mutlu olacağı ümidiyle…