Bir işaret onlar için bin umut oldu

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Araştırma Geliştirme ve Proje Daire Başkanlığı'nın 15.12.2017 tarihli verilerine göre İstanbul’da 14.090 kişi işitme, 6 kişi denge bozukluğu, 3.138 kişi dil ve konuşma, 63 kişi konuşma ve işitme sorunu yaşamakta olup işaret dili tercümanı, indüksiyon döngü sistemi, görsel yönlendirmeler gibi erişilebilirlik ihtiyaçları bulunmaktadır.

İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği tarafından yürütülen "Bir İşaret Bin Umut" projesi sağır bireylerin ve işitme engellilerin adalete erişimlerine katkı sağlamayı hedeflemektedir. Bu proje Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu tarafından Demokrasi ve İnsan Hakları için Avrupa Aracı (DİHAA) Fonu kapsamında maddi olarak desteklenen, Eşit Haklar için İzleme Derneği (ESHİD) tarafından yürütülmekte olan "Ayrımcılıkla Mücadelede Engellilerin Adalete Eşit Erişimlerinin Desteklenmesi Projesi" alt hibe programı kapsamında finanse edilmektedir.

15 Mayıs 2018’de başlayan, işitme engelli Onur Cantimur’un proje koordinatörü olduğu proje kapsamında şimdiye kadar 150 sağır ve işitme engelli bireye adalete erişimle ilgili işaret dili tercümanı eşliğinde anket çalışmaları yapıldı. Yapılan saha çalışmalarında sağır bireylerin işaret dili tercümanlı tanıtım videoları olmadığı için adli yardıma erişemediği, ceza davalarında avukat ve tercüman hakları olduğunu bilmedikleri vb. gibi çeşitli adalete erişim sorunları bulunduğu tespit edildi.

27-28 Nisan 2019 tarihlerinde Üsküdar Kaymakamlığı Toplantı salonunda 22 işaret dili tercümanına Cumhuriyet Savcısı Dr. Cengiz Apaydın tarafından 16 saat süreli  ceza hukuku bilinci eğitimi verildi. Şehirdışından da katılımcıların olduğu bu eğitimde atölye çalışmaları yapıldı ve Türk İşaret Dili karşılığı olmayan adli terimlerin çıktısı oluştu.

04.05.2019 tarihinde Üsküdar Adile Sultan Kasrı Şevket Atalay Sürekli Eğitim Merkezinde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İstanbul İl Müdürlüğünün, Cumhuriyet savcılarının, avukatların, uzlaştırıcıların, akademisyenlerin, sosyal hizmet uzmanlarının, işaret dili tercümanlarının, STK temsilcilerinin katılımı ile 1 günlük bir çalıştay düzenlendi. Çalıştay öncesi "Bir İşaret Bin Umut Projesi" tanıtımı Onur Cantimur, Engelli sorunları İstanbul Üniversitesi Engelliler Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Resa Aydın, işitme engellilerin dava süreçlerinde yaşadıkları sorunlar hakkında Avukat Hayrettin Çil tarafından sunumlar yapıldı. Daha sonra 4 gruba ayrılan katılımcılar kalifiye olmayan bilirkişilerden kaynaklı sorunlar, kolluk kuvvetlerinde yaşanan sorunlar, adliyelerde yaşanan erişim sorunlar, genel bürokratik sebeplerden kaynaklı sorunlar, noter bürolarında yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri hazırlandı. Grupları temsilen birer temsilci çözüm önerilerinin sunumunu yaptı.

05.05.2019 tarihinde Üsküdar Kaymakamlığı ve Üsküdar Belediyesi destekleri ile Üsküdar Bilim Merkezi'nde seminer salonunda sağır bireyler ve işitme engelliler için yasal haklar semineri verildi ve kapanış töreni düzenlendi. Ayrımcılık örneklerinin ve açılmış dava örneklerinin de yer aldığı, adli yardım ve tercüman hakkı gibi önemli hakların anlatıldığı yasal haklar sunumu projenin gönüllü avukatı Aylin Karadeniz tarafından, işaret dili çevirisi ise adliyelerde işaret dili eğitmeni olan ve bilirkişi işaret dili tercüman olan Ceren Ay tarafından yapıldı. Seminere ve kapanış törenine alanda çalışan STK temsilcileri, çok sayıda sağır ve işitme engelli birey katıldı. Düzenlenen kapanış törenine teşrif eden ve teşekkür konuşması yapan Üsküdar Kaymakamı Murat Sefa Demiryürek'e İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği Genel Sekreteri Sevgi Yüksel tarafından hediye takdimi yapıldı.

Projenin 15 Mayıs 2019'da tamamlanması planlanıyor.