Plastiği tükürükle yok edecekler

Plastik 1950'li yıllardan beri modern hayatın yapıtaşları arasında yer alıyor. Zamanla ortaya çıktı ki bu kullanışlı ürün aynı zamanda doğamızı yok ediyor. Bilim insanları uzun yıllardır plastik kirliliğine karşı etkili yöntemleri araştırıyor.

Nature Communications'da yayımlanan yeni bir makaleye göre çözüm beklenmedik bir yerde ortaya çıktı. Balmumu solucanlarının tükürüğündeki enzimler özellikle poşetlerin üretiminde kullanılan polietileni kolayca bozuyor.

Bu solucanlar oda sıcaklığında plastiği hızlıca yiyip tüketebiliyor. Normalde balmumu solucanları arı kovanlarının peteklerinde yaşıyor. Amatör arıcı ve araştırmacı Federica Bertocchini 2017 yılında söz konusu keşfe tesadüfen denk geldi.

TESAFÜFEN KEŞFEDİLDİ

Bertocchini, "Arı kovanlarım balmumu solucanlarıyla doluydu, bu yüzden onları temizlemeye ve solucanları plastik bir torbaya koymaya başladım. Bir süre sonra bir sürü delik fark ettim. Bunun sadece bir çiğneme olmadığını, kimyasal bir bozulma olduğunu gördük" dedi.

Oysa plastik dayanıklı olacak şekilde üretildiğinden, bozulmadan kalması, ekosistemleri, deniz ürünlerini, suyu ve hatta insanların kan dolaşımını kirletmesiyle biliniyor. Normal şartlarda doğada kimyasal bozuluma uğraması 400 yıldan uzun sürüyor.

Bilim insanları bu bozulmanın yapısını incelediğinde balmumu solucanlarının tükürüğünde iki enzim keşfetti. Demetra ve ceres adı verilen bu enzimlerin plastiği parçalama özelliğine sahip bilinen ilk hayvan enzimleri olduğu belirtiliyor.

ÜRETİLEN PLASTİĞİN YÜZDE 30'U POLİETİLEN

Polietilen tüm sentetik plastik üretiminin yüzde 30'unu oluşturuyor. Doğada bir süre sonra ufak parçalara bölünüp mikroplastik olarak varolmaya devam ediyorlar. Yabi polietilen görünmezliğini yitiriyor ama plastiklik özelliği çok daha uzun süre sürüyor.

The Guardian'a konuşan Birleşik Krallık'taki Portsmouth Üniversitesi'ndeki Enzim İnovasyon Merkezi'nin direktörü Andy Pickford balmumu solucanları plastiği çok hızlı ve aşırı sıcaklık koşullarına ihtiyaç duymadan bozduğundan, “enzimatik bozulma, polietilen atıklarını kullanmanın bir yolu olabilir” dedi.

Yine de böyle bir sistemin de dezavantajı var. Polietileni parçalayacak kadar solucan yetiştirilmesi gerekiyor. Bu da böcek karbondioksitinin artması demek.