Yapay zekânın jüriliğini yaptığı opera bestesi Mağara sergisinde

Bugüne dek birçok önemli sanatçının çalışmalarını sanatseverlere sunan Beyoğlu’ndaki Versus Art Project, şimdi de grafik tasarımcı ve sanatçı Vahit Tuna’nın iç ve dış olmak üzere iki bölümden oluşan Mağara isimli enstalasyonuna ev sahipliği yapacak. Tuna’nın 5’inci kişisel sergisinde sanatseverleri etkileyici bir deneyim bekliyor, yapay zekânın opera olduğuna kadar verdiği sesleri opera sanatçısı yorumluyor.

SESE DÖNÜŞTÜREN İMGELER

Tuna, iki yıl önce tutmaya başladığı Rorschach Günlüğü adını verdiği kayıtlara yenilerini eklemeye devam ediyor. Yüzlerce adet bilinç dışı leke ve örüntüyü bir zihin kurmacası içerisinde ses ve ışığa maruz bırakan Tuna, bunlara yepyeni bir form kazandırıyor. Tuna, “Sergiyi ilk planladığımda ses, ışık ve bu imgeler yer alacaktı. Bu lekelerin ışıkla ilişkisi enteresan. Işık değiştiğinde bunlar da değişiyor. Ardından başka bir fikir doğdu: ‘Acaba imgeler için bir ses nasıl üretebilirim?’ dedim. Genel olarak bunlar benim için zihin parçacığı gibi. Zihinde düşünce karşılığı gibi… Bu imgeler dil ile sesin birleşmesi sonucu duyduğumuz kelimeler gibi sanki. Siz onu farklı şekillerde algılayabiliyorsunuz. Peki, sesi nasıl elde edebilirdim? Sonra bunları bir yapay zekânın sese dönüştürebileceği, farklı bir yorum getireceğini düşündüm. Yaptığım imajlardan birini seçip bu resimden ses elde etmek, ardından bu sesi bir beste haline dönüştürmek istedim. Aklımda uzun zamandır bir opera bestelemek vardı. Ama acaba bir yapay zekâ bana bir opera bestelemem için yardım edebilir miydi?” sözlerini kaydediyor.

15 DAKİKALIK YERLEŞTİRME SANATI

İngiltere’de tasarlanan yapay zekâya binlerce saat opera bestesi dinletildiğini belirten Tuna, şöyle devam ediyor: “Önce başka bir yazılım tasarladık. Bu yazılım son iki yılda ürettiğim imajlardaki/imgelerdeki ton farklarını, ayrıntıları sese dönüştürdü. Her ton bir sese aitti. Sonra bu sesleri opera sanatçısı Ayşe Yakut Somer seslendirdi, onun imajlara yaptığı yorumu kaydettik. İki saate yakın süren bu kayıtları küçük parçalara bölüp bir algoritmayla yüzlerce olasılık elde ettik ve bunları yapay zekâya sunduk. Yapay zekâ tüm parçalar arasından hangilerinin opera olduğuna karar verdi ve opera dediği parçalardan bize yepyeni bir dizilim sundu. Ortaya çıkan dizilimi de tekrar Ayşe Yakut Somer’e yorumlattık, yapay zekânın en değerli bulduğu kompozisyonu bu sefer Ayşe öğrendi. Bu da 15 dakikalık ses projesinde gösterilecek. Özetle; yapay zekâ opera öğrendi, ardından öğrenip de ortaya koyduğu çalışmayı bir opera sanatçısı yorumladı.”

VAHİT TUNA KİMDİR?

1971 Edremit doğumlu Vahit Tuna, Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Bölümü’nden mezun olduktan sonra grafik tasarım alanındaki çalışmalarının yanı görsel sanatlar alanında işler üretti. Yurt içi ve yurt dışı onlarca grup sergisine katılan Tuna’nın müze ve kurum koleksiyonlarında işleri yer alan ilk kişisel sergisi Europe Hear Us 2002 yılında burs alarak gittiği Stuttgart’daki Akademie Schloss Solitude’de açıldı. Tuna, İstanbul’da Egzersiz (Hafriyat Karaköy, 2008) ve Hep seyirciyiz... (Tütün Deposu, 2011) sergilerini takiben 2017’de tek bir serginin dört ayrı sanat mekânında aynı anda açıldığı Pşisel başlıklı kişisel sergisini gerçekleştirdi.