Yerli biyosensör kemoterapinin yan etkilerini azaltacak

TÜBİTAK Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi (BİLGEM) ve Gebze Teknik Üniversitesi (GTÜ) Temel Bilimler Fakültesi Kimya Bölümünün iş birliği ile üretilen "elektrokimyasal biyosensör" (MiSens) cihazı, kanser ilaçlarının DNA üzerindeki etkilerini anında ölçüyor.

GTÜ Temel Bilimler Fakültesi Kimya Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Gönül Yenilmez Çiftçi, cihazın 2012 yılından itibaren geliştirilmeye başlandığını ve konuyla ilgili projelerin hız kazandığını belirtti.

Çiftçi, cihazda kullanılan biyoçipler için TÜBİTAK BİLGEM tarafından uluslararası patent başvurusu yapıldığına işaret ederek, şunları söyledi:

"Bir ilacın bulunma süreci 20 yıl olduğu düşünülürse bu çok hızlı, etkili, çok daha ileri düzeye götüren başlangıç seviyemizi birkaç yıl öne atan bir cihaz. Kanser hastaları için geliştirilen ilaçların ön tarama testlerini yapmada çok hızlı ve etkili. Şu anda birçok kanser ilacının pek çok yan etkileri var. Dolayısıyla yan etkisi daha az olan ilaçları geliştirebilmek için ilaç geliştirmede öncü olacak bu cihaz. Bilim dünyasında bu amaç için yılda binlerce bileşik sentezlenmekte. Bu bileşiklerin biyolojik aktivite tayinlerinin yapılması oldukça maliyetli ve zaman alıcıdır. Bu bağlamda, burada önemli olan, ilaç adayı yeni moleküllerin hazırlanması devam ederken bir taraftan da bu yeni sentezlenen bileşiklerin etkilerinin hızlı bir şekilde ön tarama testleri ile tespit edilmesidir. Kanser ilaçları araştırmaları adeta yarış halindedir. Biyolojik aktivite testleri fazla zaman ve maliyet gerektiren çalışmalar olmasından dolayı, bu süreci kısaltacak ve maliyeti azaltacak çalışmalar önem kazanmıştır."

"VERİ BANKASI OLUŞTURACAĞIZ"

Çiftçi, cihaz üzerinde testlere devam ettiklerini aktararak, bilim insanının yaptığı çalışmaların duyurulmasındaki en etkili aracın literatür olduğunu, yaptıklarını literatürlere vererek dünyadaki diğer araştırmacıların bundan haberdar olmasını sağladıklarını belirtti.

Bu alanda yaptıkları 2 çalışmanın çok etkili bir dergide yayımlandığını dile getiren Çiftçi, şunları kaydetti:

"Üçüncü çalışmamızı makale haline getiriyoruz. Buradaki amacımız sadece bizim kendi laboratuvarımızda sentezlediğimiz 100-200 bileşiğe bakmak değil, GTÜ'deki bütün kimya laboratuvarlarında geliştirilen bileşikleri bu cihazda ön tarama testlerini uygulamaktır ve daha sonra Türkiye'de ve dünyadaki bütün bu alanda çalışma yapan insanların yapmış olduğu bileşikleri, bu cihazdan geçirerek, veri bankası oluşturmaktır. Her bir bilim insanının yaptığı verileri, veri bankasına koyacağız. Bu şekilde bir bilgi ağı oluşturacağız."

"YÜZDE 100 YERLİ ÜRETİM"

GTÜ Temel Bilimler Fakültesi Kimya Bölümü araştırma görevlisi Dr. Zehra Ölçer ise cihazın geliştirilmesi sürecinde de yer aldığını, biyosensörün ilk etapta manuel çalıştığını belirtti.

Olumlu sonuçlar aldıktan sonra cihazın tamamen otomatik hale getirildiğini bildiren Ölçer, şunları söyledi:

"Literatüre baktığımızda bileşiklerin test edildiği elektrokimyasal biyosensör cihazları var fakat bunların özellikleri tamamen manuel olarak kullanılıyor olması. Tamamen otomatik hale getirilmiş bir elektrokimyasal biyosensör cihazı olarak henüz dünyada yoktu, ta ki bize kadar. Biz bu hedefi gerçekleştirmek için cihazı bütün hale getirdik. Cihazın bütün programlamaları TÜBİTAK tarafından gerçekleştirildi. Cihazımızın özelliği tamamen otomotize olması, içerisindeki mikro akışkan kanal bulunması, içindeki biyoçiplerin tamamen tasarımının yerli olması ve bunlar için uluslararası patent başvurusu yapılmış olmasıdır. Cihazımızın özelliği, mekanik ve elektroniğinden yazılımına kadar tamamen yüzde 100 yerli üretim olması."

KANSER TEDAVİSİNDE YENİ UMUT