Topuklu ayakkabı ve babetlerin faturası “ağrılı” olabilir! (Halluks valgus nedir?)

Başparmak çıkıntısı yani bunyonun, ayakta Halluks valgus deformitesine bağlı ortaya çıkan başparmak etrafındaki şişliğe verilen isim olduğunu belirten Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Özgür Ortak, “Başparmak eklemi etrafında eklemi korumakla görevli olan yağ yastıkçığı, deformite sonucunda ayakkabı içinde basınç altında kalır. Buna bağlı olarak reaksiyonel bir büyüme olur. Doku büyüdükçe ayakkabı basıncı artar ve şişlik kızarıklık kalıcı bir hal alır” diyor.

Bunyonların oluşumunda en sık rastlanan nedenin, ayağa uygun olmayan, ayak baş parmağını sıkan özellikle dar, sivri burunlu ayakkabıların uzun süre giyilmesi olduğunu vurgulayan Ortopedist, yanı sıra bu sorunun, artrit ve polio (çoçuk felci) gibi hastalıklardan da kaynaklanabileceğini belirtiyor. Bunyon deformasyonunda genetik unsurlar da sıklıkla rol oynuyor fakat bütün bu nedenler bunyonların sadece küçük bir yüzdesini kapsıyor. Bunyonlar kadınlarda erkeklere oranla dokuz kat fazla görülüyor.

HEM ESTETİK HEM DE SAĞLIK AÇISINDAN OLUMSUZ SONUÇLAR YARATIYOR

Bunyonların (Halluks valgus) cerrahi ve medikal yöntemlerle tedavi edilebildiğini, tedavide ana prensibin, başparmaktaki deformite nedeniyle bozulmuş olan basma kusurunun düzeltilmesi olduğunu dile getiren Dr. Ortak, şöyle konuşuyor:

“Hastalarda medikal tedavide ana prensip başparmak deformitesinin bozduğu ayak mekanik dengesinin çeşitli ortopedik cihazlarla düzeltilmeye çalışılmasıdır. Burada parmak arası silikon, gece takılan makaralar parmağı doğru pozisyona alarak etraf dokunun rahatlatılması ile ağrıyı azaltabilir. Özel yapılmış tabanlıklar ile hastanın başparmak deformitesinden kaynaklanan yanlış basmalar düzeltilir ve ayakta fazla yük taşıyan bölgelerin dengesi normale döndürülmeye çalışılır. Bu ortezlerden fayda görmeyen hastalarda ağrının ortadan kaldırılması ve hastanın daha rahat ayakkabı giymesinin sağlanması için cerrahi tedavi yöntemleri planlanır.

TEDAVİ EDİLMEZSE AĞRI KAÇINILMAZ OLABİLİR

Bunyonlar tedavi edilmediklerinde sıklıkla ağrılı hale gelir. Fakat bütün bunyonlar ilerleyeci değildir. Birçok bunyon problemi ameliyatsız tedavi edilebilir. Genelde ağrısız bunyonlarda cerrahiye gerek yoktur. Bu sebeple ortopedi uzmanları ağrı oluşturmayan bunyonlar için koruyucu cerrahi önermezler. Vakaların geniş bir çoğunluğunda bunyon ağrısı uygun ayakkabı giyimi ile ortadan kaldırılabilir.”

Dr. Ortak, uygun bir ayakkabıda olması gereken özellikler ile bunyon cerrahisine ihtiyaç duyulan durumlar hakkında ise şu bilgileri veriyor:

AYAKKABIDA OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER

“Ayakkabının modeline göre ayakkabı numaranız değişkenlik gösterebilir. Her yeni modelde ayakkabılarınızı deneyerek alın.
- Mümkün olduğu kadar ayağınızın biçimine en uygun ayakkabıyı seçin.
- Yaşınız ilerledikçe ayaklarınızın büyüklüğü değişebilir.
- Her iki ayağınızı ölçtürün. Pek çok kişinin bir ayağı diğerinden büyüktür. Ayakkabıyı daha büyük olan ayağınızda prova edin.
- Ayakkabı provasını günün sonunda ayaklarınızın en şiş ve büyük olduğu zaman yapın.
- Prova süresince ayakta durun ve her iki ayakkabının sonunda da en uzun ayak parmağınız için yeterli mesafenin mevcut olduğunu kontrol edin.
- Ayak taraklarınızın ayakkabının en geniş kısmına (ball pocket=tarak kesesi) iyi uyduğundan emin olun.
- Ayakkabıların ayağınıza oturduğundan ve ayağınıza uygun olduğundan emin olmak için ayakkabılarınızla yürüyün.

Bazı ayakkabılar ayak parmaklarınızın üzerine basınç yapan bölgelerin değiştirilmesi ile modifiye edilebilirler. Başparmağın repozisyonunda kullanılan ateller ve ortotikler (ayaklarınıza göre biçimlendirilmiş özel ayakkabı tabanlıkları) de ağrınızı hafifletebilir. Eğer medikal tedavi başarılı yanıt alınmazsa, cerrahi yöntemi düşünmek isteyebilirsiniz. Pek çok çalışma bunyon cerrahisine giden hastaların % 85-% 90'nında sonuçların tatmin edici olduğunu bulmuştur.

BUNYON CERRAHİSİ NE ZAMAN UYGULANIR?

- Uygun ayakkabılara rağmen yürüyüş ve günlük aktivitelerinizi kısıtlayan ciddi ayak ağrısı,
- stirahat ve ilaçlarla düzelmeyen kronik başparmak inflamasyonu ve şişmesi,
- Başparmağın küçük parmakları itmesiyle oluşan başparmak deformitesine ek gelişmiş küçük parmak deformiteleri,
- Başparmağınızın hareketlerinde sertlik- yetersizlik,
- Ağrının hafiflemesinde nonsteroid ve antienflamatuar ilaçlardan fayda görülmemesi,
- Ayakkabılarda değişiklik yapmaya ve antiinflamatuar tedavi gibi diğer tedavilere rağmen başparmak deformitesinin ilerlemesi.

Cerrahi yöntemler hastaya göre değişmekle beraber başparmak etrafındaki tendon ve bağların tamiri ile karakterize olur. Bu yöntem; steotomi adı verilen gelişmiş olan deformitenin derecesi ölçülerek tarak kemiğinin uygun açı ile kesilerek deformitenin ters yönüne tarak kemiğinin kaydırılması işlemidir. Ayrıca artrodez, ekzostektomi ve rezeksiyon artroplastisi uygulanan diğer cerrahi yöntemlerdir.”