'Tekno-yaşlılık' umut veriyor (18-24 Mart Ulusal Yaşlılar Haftası)

Yaşlanan nüfusun yaygınlaştığı bir dünyada insanların sağlıklı ve bağımsız bir hayatı sürdürebilmesi her zamankinden fazla önem taşırken, özellikle ülkemizde yaşlılıkta içe kapanma, sosyal hayattan uzaklaşma, yalnızlaşma ve özgüven kaybının arttığı görülüyor.

Psikiyatri Uzmanı Dr. Özlem Yıldız, gelişmiş ülkelerde modern teknoloji ve yaşlanmakta olan nüfusun ihtiyaçları arasında bağlantı kurularak onların hayat kalitesini artırmak için modern teknolojiler kullanılmaya başlandığını belirterek “Teknolojideki hızlı gelişmeye uzak kalmayan yaşlılarda kendilerine duydukları güvenin arttığı görülüyor” diyor.

Yaşlılara yönelik çekici ve yararlı ürünlerin tasarlanması ve teknolojik seçeneklerin daha etkin kullanımının, yaşlıların yaşam kalitesinin iyileştirilmesine ve sosyal uyumlarının kolaylaşmasına katkı sağlayacağını vurgulayan Dr. Özlem Yıldız, son yıllarda yaşlıların da dahil olmaya başladığı internet kullanımının da faydalarına işaret ediyor.

SOSYAL MEDYA SOSYALLEŞTİRİYOR

Günümüzde 60 yaş üzeri kesim de bilgisayar kullanmayı öğrenirken, bu sayede ‘e-posta’ ya da ‘internet’ aracılığıyla sosyal çevreleriyle iletişim içinde olabiliyor. Dr. Özlem Yıldız, sosyal medya sayesinde, kişilerin yaşlılık döneminde de sosyal hayatın içinde olabildiklerini belirtirken “Bu da yalnızlık duygusuna iyi gelmektedir. Birbirleriyle sosyal medya aracılığıyla yoğun iletişimde bulunup, sanal ortamda video klipler, çiçekler, pastalar gönderiyor, takipçiler ediniyor, arkadaşlıklar kuruyor; kısacası iki çift laf etmek için artık torunlarının, çocuklarının gözünün içine bakmayabiliyor. Fenomen olanlar olabiliyor, beyin jimnastiği için bulmaca çözmekle yetinmek zorunda kalınmıyor, kendilerini yaşları nedeniyle sosyal hayattan dışlanmış hissetmiyor, yalnızlıklarına kismi çare bulabiliyorlar” diyor.

Teknoloji kullanımı kişilerin yaşlılık döneminde yaşamlarını kolaylaştırıcı pek çok fayda sağlamasına rağmen, 60 yaş üzeri kesimin teknolojik ürün, hizmet ya da düşünceyi içeren yenilikleri en son benimseyen grup olduğu görülüyor. Pek çok teknoloji üreten firma, onların ihtiyaçlarını düşünerek akıllı telefonlardaki yazıları büyütmekten, büyük tuşlara kadar bu yaş grubunun da rahatça kullanabileceği teknolojik yenilikleri ihmal etmiyor.

“YAŞLILAR DA YENİLİKLERE UYUM İÇİN EĞİTİLMELİ”

Dr. Özlem Yıldız, nasıl ki meslek icra eden kişiler zaman zaman hizmet içi eğitimlerle yenileniyor ve kendilerini geliştirebiliyorsa, aynı şekilde yaşlıların da yeniliklere uyum için eğitilmeleri gerektiğini vurguluyor. Hatta bu eğitimin onlara gençler tarafından verilebileceğini belirten Dr. Özlem Yıldız, “Gençler yaşlılara elektronik araçların kullanılmasında yardım edebilir, onlara bilgisayar kullanmayı, uzaktan kumandalı araçlar, programlanabilir mutfak araçlarını kullanmayı öğrenmelerinde yardım edebilirler. Böylece yaşlılarla gençlerin birlikte çok verimli ve güzel zamanlar geçirmesi de her iki taraf için faydalı olacaktır” şeklinde konuşuyor.

Bazı belediyelerin yaşlı kişilere bilgisayar kullanımı konusunda eğitim verdiği görülürken, bu projelerin yaygınlaştırılması büyük önem taşıyor.

YAŞLILARDA TEKNOLOJİ KULLANIMININ ÖNÜNDEKİ ENGELLER

• Yaşa bağlı engeller: Görme kusuru, el becerisi ve hareketliliğine ilişkin sorunlar, anlama ve kavrama güçlüğü, algıda sınırlılık gibi.

• Teknolojinin özellikleri: Yeni ürünlerin karmaşık yapısı, kullanım kılavuzundaki küçük yazılar, kullanılan teknik terimlerden dolayı aleti nasıl kullanacağını bilememe, bazı teknolojik yeniliklerin çalışmaması ya da kolay olmamasına bağlı sıkıntılar.

• Tutum: Teknolojinin tehlikeli, pahalı, karmaşık, şaşırtıcı, öğrenmesi güç olduğuna ilişkin algı, fiyat ve bilgi yokluğu.

• Eğitim ve destek konuları: Eğitim almaya ilişkin mali engeller ve eğitim olanaklarının yoksunluğu.

• Maliyet: Gelirin kısıtlı olması nedeniyle teknolojik ürünleri satın alamama, kullanamama ya da bu ürünlere ulaşamama gibi gelir ve eğitim düzeyinde düşüklük, teknolojiye ulaşamama.