Serbest T3 nedir? Tiroid hormonları nelerdir?

T3 hormonu ve T4 hormonu insan bedenindeki enerji ve metabolizma hızlarını dengelemekle görevlidirler. Tiroid bezinin yetersiz çalışması, fazla çalışması, otoimmün tiroid hastalıkları ve tiroid kanserlerinde bezin çalışma durumunda ortaya çıkan aksaklıklara bağlı olarak T3 ve T4 hormonlarının düzeyleri normal aralıkların dışına çıkabilir. Peki tiroid fonksiyon testleri nelerdir ve hangi durumlarda yapılır?

T3 hormonu ve T4 hormonu, tiroit bezinden salgılanan hormonlardır ve tüm vücutta ve dokulardaki hücrelerde enerji ve metabolizma dengelerini ayarlarlar. Bu yolla hücrelerin fonksiyonlarını normal şekilde yerine getirmesini sağlarlar.

Beyinde hipofiz adı verilen bölgeden salgılanan TSH hormonunun kontrolünde boyundaki tiroit bezinden salgılanırlar ve kan yoluyla tüm dokulara ulaşırlar. Kanda tiroit hormon seviyesi düşük ise hipofiz bezi daha fazla TSH salgılayarak artırmaya çalışır, kanda tiroit hormon seviyesi yüksek olduğu zaman ise TSH üretimini düşürerek T3 ve T4 seviyelerini düşürmeye çalışır.

T3 TESTİ NEDEN YAPILIR?

Tiroid bozukluklarının tedavisinde tanı koymaya ve mevcut durumu takip etmeye yardımcı olmak için yapılır. Serbest T3 seviyeleri, hipertiroidinin ve tiroid kaynaklı olmayan hastalığın tanısında da etkilidir.

Serbest T3 değerli kan testi ile belirlenebilir. 'Serbest T3' normal tiroid seviyeleri 2.5-3.9 pg / ml aralığındadır. Bu oranın altında veya üstünde tespit edilen troid seviyesi, anormal tiroid aktivitesine işaret eder.

T3 HORMONU NEDEN YÜKSELİR?

Tiroid bezinin fazla çalışması sonucunda kandaki T3 ve T4 değerlerinde artışlar görülür.

Tiroid bezi hastalıkları sonucunda ilaç tedavisinde olan kişilerin, ilaçları haddinden fazla kullanması durumunda kandaki serbest T3 salınımı yükselebilir.

Hamilelikte de Serbest T3 oranında yükselme gözlemlenebilir.

Yükselmesinin sebepleri:

-Kullanılan ilaçların yan etkisi

-İyotun yetersiz tüketimi

-Primer hipertiroidizm

-Toksik nodüler guatr

-Multinodüler guatr

-Postpartum tiroidit

-De Quervanin tiroidit

-Subakut tiroidit

-Struma ovari

Serbest T3 nedir? Tiroid hormonları nelerdir? - 1

TİROİD FONKSİYON TESTLERİ NELERDİR VE HANGİ DURUMLARDA YAPILIR?

Tiroid fonksiyon testleri kanda yapılan hormon ve antikor testleri ile iyot uptake testinden oluşur.

TSH Testi: Başlangıç döneminde tiroid bezi fonkiyonlarına ilişkin bilgi edinmenin en sağlıklı yöntemi TSH seviyesinin ölçümüdür. Basit bir kan testi ile yapılan bu araştırma sonucunda TSH seviyesi sağlıklı ve yetişkin bireylerde 0,4-4,00 mIU/L aralığında olmalıdır. Hormon düzeyinin bu aralığın üzerinde tespit edilmesi hipotiroidizm, yani tiroid fonsiyonlarının yetersiz olması durumunu gösterir. TSH seviyesinin düşük olması ise daha nadir olarak görülen bir durum olmakla birlikte tiroid bezinin aşırı çalışması şeklinde gelişen hipertiroidizmi işaret eder.

T3 Testi: T3 testi genellikle hipertiroidizmin varlığını tespit etmek veya hastalığın derecesini belirlemek amacıyla uygulanan bir kan testidir. Hipotiroidi hastalarında genellikle TSH seviyesi yükseldikten ve T4 hormonu düzeyi düştükten sonra en son etkilenen değer T3 hormonu olduğundan teşhis açısından belirleyici değildir. Fakat TSH düzeyi normalin altında olan hipertiroidi hastalarında genellikle T4 hormonu seviyesi normalken öncelikli olarak T3 hormonu düzeyi yükselir. Bu nedenle hipertiroidi hastalığının teşhisinde T3 testinin önemli bir yeri vardır. Sağlıklı bireylerde serbest T3 hormonunun kandaki düzeyi 2.5-5 pg/ml aralığında olmalıdır.

T4 Testi: T4 hormonu kanda iki farklı şekilde dolaşır. Bunlardan ilki T4'ün tiroid hormonuna ihtiyaç duyan dokulara girmesinin önlenmlesi amacıyla proteinlere bağlanmış olan formudur. Bir diğer formu ise serbest T4 (FT4) olarak adlandırılan ve hormonun etkilerini gösterebilmek adına dokulara ulaşabilen halidir. Hipotiroidi hastalarında kandaki serbest T4 düzeyi düşük iken hipertiroidi hastalarında bu değer genellikle normal aralığın üzerindedir. T4 ile TSH sonuçlarının bir arada değerlendirilmesi daha sağlıkı sonuçlara ulaşılabilmesini sağlar. Sağlıklı bireylerde serbest T4 hormonunun kandaki düzeyi 0.6-1 ng/dl aralığında olmalıdır.

Tiroid Antikor Testleri: Normal şartlarda sağlıklı bireylerde bakteri ve virüs gibi vücutta hastalığa yol açan ajanlara karşı antikorlar üretilerek bu ajanlarla mücadele edilir. Otoimmün hastalıklar olarak da bilinen hastalıklarda ise vücut kendi doku ve hormonlarını ajan olarak görür ve kendi dokularına karşı antikor geliştirerek harabiyete neden olur. Hashimato tiroiditi ve otoimmün tiroid hastalığı da bu gruba girer ve otoimmün etkiden kaynaklı olarak tiroid bezinin zarar görmesi söz konusudur. Tiroid bezinde tespit edilen bir fonksiyon bozukluğunun otoimmün hastalıklardan kaynaklı olup olmadığının araştırılması için tiroid peroksidaz (TPO) ve tiroglobulin gibi hormonların kandaki düzeylerine bakılır.

Radyoaktif İyot Uptake Testi: Tiroksin hormonu yüksek miktarda iyot içerir. Bu nedenle vücuda zarar vermeyecek düzeyde radyoaktif iyot verilerek uygulanan radyoaktif iyot uptake testi geliştirilmiştir. Bu test ile vücuda radyoaktif olarak işaretlenmiş iyot verilerek iyot moleküllerinin vücutta izlediği yol incelenir. Radyoaktif iyot alımı incelenerek bezin sağlıklı bir şekilde çalışıp çalışmadığı, hipotirodi veya hipertiroidi durumunun bulunup bulunmadığı hakkında bilgi sahibi olunabilir.