Menisküs yırtığı nedir? (Menisküs yırtığı belirtileri ve tedavi yöntemleri)

Menisküs, insanların dizlerinde kaval kemiği ve uyluk kemiğinin arasında bir yastık görevi gören C şeklindeki iki kıkırdak parçasıdır.

Menisküs, sürekli hareket eden kemikleri, aşınmaya ve yıpranmaya karşı korur. 

MENİSKÜS YIRTIĞI NEDEN OLUR?

Menisküs yırtıkları, özellikle futbol gibi karşılıklı fiziksel temas, yoğun tekmeleme ve hızlı koşu içerebilen sporların yanı sıra voleybol ve basketbol gibi atlama ve müdahale gerektiren sporlarda da yaygın olarak görülür. 

Menisküs yırtığı, birey koşarken aniden yön değiştirdiğinde meydana gelebilir. Birçok vakada ön çapraz bağ yaralanması gibi diğer diz yaralanma türleri ile aynı anda görülür.

Menisküs yırtıkları, hareketli sporların yanı sıra menisküsün yaşla birlikte zayıflaması ve dejenere olması nedeniyle yaşlı bireylerde, özellikle yaşlı sporcularda görülen bir durumdur. 65 yaş ve üstü bireylerin % 40'ından fazlasında menisküs yırtığı görülebilir. 

MENİSKÜS YIRTIĞI BELİRTİLERİ

Menisküs yırtıklarında ve zedelenmelerinde ilk bulgu ağrıdır. Ağrı genellikle diz kırma hareketlerinde (merdiven inip çıkma, tuvalet kullanımı, namaz kılma) kendini belli ederken düz yolda yürümede bulgu vermeyebilir. Yırtığın boyutlarına göre dizde kilitlenme, takılma, klick sesi gibi şikayetler olurken dizde şişlik de eşlik edebilir.

Menisküs yaralanması olan hastalar genellikle diz ekleminde ağrı, şişlik, kilitlenme şikayetiyle polikliniğe başvururlar. 

TANI YÖNTEMLERİ

Bir menisküs yırtığının teşhis edilmesi sürecinde doktor, bireye kapsamlı bir fiziksel muayene gerçekleştirecek ve yaralanmanın nasıl gerçekleştiğine dair ayrıntıları öğrenmek isteyecektir.

Doktor travma kaynaklı kemik kırılması veya kas dokusunda ortaya çıkabilecek herhangi bir başka sorun ihtimalini ortadan kaldırmak için röntgen filmleri çekilmesini gerekli görebilir. Aynı zamanda diz kıkırdağının daha ayrıntılı bir değerlendirmesine izin veren bir MRI yani Manyetik Rezonans Görüntüleme taramasına da ihtiyaç duyulabilir.

TEDAVİ YÖNTEMLERİ

ARTROSKOPİ (KAPALI YÖNTEM)

Açık yöntem günümüzde artık terkedildi. Günümüzde kabul gören yöntemse; artroskopik cerrahi denilen kapalı yöntemdir. Artroskopik menisektomi olarak adlandırılan yöntemle, ucunda kamera da olan bir takım ince uçlu klavuz cihazlarla ekleme içi hem görüntülenir ve aynı anda, bu klavuzların içinden geçen ve ekleme ulaşan cerrahi uçlarla sorunlu hale gelmiş olan Menisküs parçaları çıkarılır, gerekli durumlarda tamir edilir ve işlem sonlandırılır.

Böyle bir işlemden hemen sonra hasta taburcu edilip, evine gidebilir. Ancak, günlük yaşamsal aktivitelerine tekrar dönebilmeleri 3 ila 4 haftaya kadar uzayabilir.

Menisküs Ameliyatı ve sonrasındaki süreç;

Ameliyat, bölgesel anestezi altında yapılmakta ve 15 ila 30 dakika arasında sürmektedir. Hasta, ayaktaki uyuşukluk geçtikten sonra (2-3 saat) yürüyebilmektedir. Taburcu işlemleri ise aynı gün yapılmaktadır. Yapılan müdaheleye göre işe dönüş 10-20 gün arasındadır.

MENİSKÜS YIRTIĞI İYİLEŞME SÜRECİ VE EVDE BAKIM
 
Menisküs yırtığının iyileşme süresi, dizdeki yaralanmanın ne kadar şiddetli olduğu da dahil olmak üzere bir dizi faktöre bağlıdır. Ameliyattan sonra tam iyileşme süreci, bireyin normal şartlardaki iyileşme hızına, yapılan işlemin türüne ve diğer faktörlere bağlı olarak 4 ila 6 hafta arasında devam edebilir.

Tam menisküs onarımı durumunda bu süre üç aya kadar çıkabilir. Bir çok vakada ortaya çıkan komplikasyonları en aza indirmek ve iyileşmeyi hızlandırmak için ameliyattan sonra fizik tedavi yöntemlerine başvurulur.

Bununla birlikte, doktor tavsiyesi ile iyileşme süreci boyunca bireyin diz ağrısını artırmayacak, koşucular için yüzme gibi yeni ve farklı bir spor faaliyeti sürdürülmesi mümkündür. 

Menisküs yırtığı tedavi sürecinde unutulmaması gereken nokta, acele edilmemesi gerektiğidir. Birey, dizini ağrısız bir şekilde tamamen büküp, açabilene, dizdeki şişlik tamamen inene, yaralı diz, yaralanmamış diz kadar güçlü hale gelene ve yürürken, koşarken veya zıplarken dizde hiç bir şekilde ağrı hissedilmeyene kadar eski fiziksel aktivite düzeyine dönmeye çalışmamalıdır.

İyileşmeden dizini tekrar eski seviyede kullanmaya başlayan bireyler, dizde daha fazla yaralanmaya ve hareket ile esneklik yetilerinde kalıcı kayıplara neden olabilirler.

MENİSKÜS YIRTIĞI NASIL ÖNLENİR?

Normal şartlar altında menisküs yırtıkları bir kaza sonucu oluştuğu için, önlenmeleri zordur. Ancak yine de alınabilecek bir takım önlemler, diz yaralanması riskini azaltabilir.

Düzenli egzersiz ile uyluk kasların güçlü ve dayanıklı tutulmalıdır.

Ağır egzersizlere başlamadan önce ısınma hareketleri yapılmalıdır.

Giyilen ayakkabılar, mutlaka yeterli desteği vermeli ve ayağa doğru şekilde oturtularak kullanılmalıdır. Esneklik korunmalı, zorlayıcı hareketler sınırında bırakılmalıdır.

Egzersiz sürecinde antrenman yoğunluğu asla aniden artırılmamalı, yoğunluk yavaşça artırılıp azaltılmalıdır.

Birey, egzersiz sürecinde, hareketler arasında vücuda dinlenmek için zaman tanımalıdır. Yorgun ve geç tepki veren kaslar bireyin yaralanma riskini artırabilir.