Menisküs sorununa kesin tedavi umudu (Menisküs nakli kimlere yapılır?)

Menisküs, dizdeki kemikler arasında adaptasyon sağlayan, hareketle dize binen şoku absorbe eden bir doku. İki kemiğin birbirini aşındırmasını önlüyor, kıkırdak yapının beslenmesine yardım ediyor, dize esneklik ve hareket serbestisi sağlıyor.

MENİSKÜS YIRTILIRSA NE OLUR?

Bu dokunun yıpranması veya yırtılmasıyla gelişen menisküs sorunları ise ağrı, yürüme, koşma ve diğer diz hareketlerinde kısıtlanma ile kireçlenmeye neden oluyor. Yaşam kalitesini düşüren hayatı bir hayli zorlaştıran sorunun tedavisi ise genellikle ameliyat. Menisküs nakli ise son yıllarda “kesin çözüm” vaadiyle yaygınlaşan bir yöntem.

Menisküs transplantasyonu, Türkiye Spor Yaralanmaları Artroskopi ve Diz Cerrahisi Derneği’nin (TUSYAD) katkılarıyla Bahçeşehir Üniversitesinde düzenlenen bir kadavra kursu ile Türkiye’deki diz cerrahlarına anlatıldı. Kadavra dizleri üzerinde yapılan menisküs nakli ile bir ilke de imza atılmış oldu.

KİMLER MENİSKÜS TRANSPLANTASYONU YAPTIRABİLİR?

Türkiye’de menisküs transplantasyonu yapan sayılı isimlerden olan BAU Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uğur Haklar, basın toplantısında hem yöntem hem de kurs hakkında bilgi verdi. Bir dizinde %70’den fazla menisküs kaybı olanlara menisküs nakli yapıldığını söyleyen Dr. Haklar, “Menisküs sorunlarında dokuyu çıkarmak veya dikmek gibi tedaviler var. Çıkarılacak menisküs dokusu %70’den fazla ise ve kıkırdak aşınmamışsa o hastaya nakil yapılır, aşınmışsa diz protezi uygulanır. Ancak diz protezi daha zahmetlidir ve başarı oranı da nakil kadar yüksek değildir” dedi.

MENİSKÜS NAKLİ AMELİYATI NASIL YAPILIYOR?

Menisküs nakli genellikle artroskopi (kapalı yöntem) ile yapılıyor. Dr. Haklar’a göre, bunun için gereken en önemli iki şey; konuya hakim bir cerrah ve doku bankası. Ancak Türkiye’de doku bankası yok, doku Amerika’dan getirtiliyor.

Menisküs dokusunun -80 derecede 5 yıl saklanabildiğini belirten Haklar, “Başarıdaki en önemli kriterlerden biri; menisküsün boyutları. Hastanın ölçüsüne göre doku bankasına sipariş veriliyor, istenen ölçülerde menisküs bulunursa ameliyat başarısı çok yüksek oluyor” dedi.

Menisküs naklinde hasta, yaklaşık 3 saat süren ameliyattan sonra 2-3 gün hastanede kalıyor, 6 ay fizik tedavi görüyor ve tamamen iyileşme ortalama 1 yıl sürüyor.

DOKU BANKALARININ SAYISI YETERLİ DEĞİL

Kursa eğitici olarak Belçika’dan katılan Prof. Dr. Rene Verdonk ise yöntemin başarı oranları hakkında, “Elimizde 25 yıllık çalışma sonuçları var. 20 yıllık vakalarda başarı oranı % 80. 20 yıldan sonra başarı oranları düşüyor. Ama bir hastanın protez cerrahisini 20 yıl ertelemiş oluyorsunuz, bu da önemli bir başarıdır” değerlendirmesinde bulundu.

Yılda yaklaşık 10 – 15 menisküs transplantasyonu yaptıklarını belirten Prof. Verdonk, “Kısıtlı sayıdaki donör nedeniyle donör bankaları talepleri karşılayamıyor. Menisküs dokusunu bulmak her zaman kolay olmuyor, ortalama 6 aylık bir bekleme süresi geçiriliyor” dedi.

DİZ SAĞLIĞI İÇİN BUNLARA DİKKAT

Peki, bütün bu ameliyatlara ve tedavilere ihtiyaç duymamak, özgürce hareket edebilmek için dizlerimizi nasıl korumalıyız? Dr. Haklar’ın yanıtı:

- Herkes kendi fizyolojik limitlerini bilmeli. Bu limiti geçmeyecek şekilde dizlerinizi kullanın, kullandıkça kıkırdak doku gelişir. Ancak aşırı yüklenme olursa kıkırdaklar aşınır.
- Kilonuza dikkat edin, fazla kilo dizlere binen yükü arttırır.
- Kaslarınız güçlüyse, çok yüksek olmayan merdiven basamaklarını çıkabilirsiniz.
- Koşu bandı sert bir zemin olduğu için dizlerinize fazla yük bindirecek şekilde koşmayın. İyi bir ayakkabı ile ve doğru stilde koşabilirsiniz. Ama en ideali toprak zeminde koşmaktır.
- Dizlerinizin üstüne basarak ev işi yapmayın.

MENİSKÜS NAKLİ YAPILAN HASTALAR NE DİYOR?

Şu ana kadar Türkiye’de 7 manisküs tranplantasyonu yapan Dr. Uğur Hakların hastaları da toplantıya katıldı. 5 yıl önce menisküs nakli yapılan Ece Şimka, ameliyattan 1 ay sonra % 70 oranında sağlığına kavuştuğunu söylerken, 6 yıl önce ameliyat olan Beşire Virdil, sonuçtan memnun olduğunu belirtti. 1 yıl önce aynı operasyonu geçiren Mehpare Köseli ise, “Yürüyememe, merdiven çıkamama, dizdeki boşluk hissi gibi sorunlardan kurtuldum, yani hareket özgürlüğüme yeniden kavuştum” diye konuştu.

MALİYETİ YÜKSEK BİR YÖNTEM

Menisküs dokusunun yurt dışından ve soğuk zincirle getirilmesi yöntemin maliyetini yükseltiyor. Dokunun geliş maliyeti 10 ile 15 bin doları buluyor, bunun 2 bin doları sadece yol ücreti.