Maksat telomeri uzatmaksa…

Tıpkı bizim ilk antibiyotik olan Penicilini İskoç doktor ve biyolog Sir Alexander Fleming bulmadan önce insanların basit infeksiyonlardan ölmesine şaşırmamız gibi yaşlanmaya da telomer sayesinde çare bulunmuş olacak ve insanlar yaşlanmanın görülmediği bir dünyada bugünleri düşünüp şaşıracaklar. Böyle bir dünyanın ne kadar garip görüneceğini düşünmek bir yana telomeri sentezleyen ve koruyan kısalmasını engelleyen enzim olan telomerazın bulunuşu 2009 yılında Elizabeth Blackburn, Carol Greider ve Jack Szostak’a Nobel Tıp ödülünü kazandırmış çığır açan bir buluştur.

TELOMERLER ÖZEL DNA DİZİLERİDİR GENETİK KOD TAŞIMAZLAR

Hücrelerin belirli sayıda bölündükten sonra artık bölünme yeteneğini yitirip öldüğü ilk kez 1961 yılında Prof. Leonard Hayflick tarafından “Hayflick limiti” olarak tanımlanmıştır. Bir hücrenin kaç kez bölüneceğini belirleyen kromozomların ucundaki telomerlerdir. Telomerler özel DNA dizileridir genetik kod taşımazlar. Kromozomları dış etkilere karşı korurlar. Hücreler bölündükçe telomerler kısalır ve sonunda öyle kısalır ki hücre bölünemez. Buna replikatif yaşlanma denir. Araştırmalar bu olaya engel olan telomerazın kontrolsüz çoğalan kanser hücrelerinde fazla miktarda olduğunu göstermiştir. Bu da bize genç kalmak uğruna telomerazı artırarak kanser oluşumunu da tetikleme riskini de artıracağımızı düşündürüyor.

KANSER YAŞLILARDA NEDEN DAHA ÇOK GÖRÜLÜYOR?

Bilim dünyası için oldukça heyecan verici olan bu konu yüzlerce çalışmaya da ilham vermiş. Yayınların birçoğunun genel olarak birleştiği nokta telomerazın eksikliğinde telomerlerin kısaldığı ve bu durumun kromozomların yeniden yapılanmalarını tetikleyerek mutasyonlara neden olduğu görüşündedir. Bu mutasyonlar da kanser oluşumuna zemin hazırlar. Yani kromozomu koruyan telomerlerin uzaması değil tam tersi kısalması kanser oluşumunu artırıyor. Kanserin yaşlı bireylerde gençlere göre daha sık görülmesinin sebebi de burada yatıyor.

Telomerleri uzatma tedavisinin kanseri tetiklediğinden bahsederken yine aynı telomerleri uzatmak için beslenme türleri ve aktiviteleri önermek neden aynı tehlikeyi taşımasın? İkisinde de maksat telomeri uzatmak değil mi? Doğal yolla artırmanın aynı riski artırmadığından nasıl eminiz? Bilimin cevaplandırması gereken daha çok soru var. Kesin iddialarda bulunmak için bu cevaplara kulak vermekte fayda var.