Kleptomani (Çalma-hırsızlık hastalığı) nedir? Belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir?

KLEPTOMANİ (ÇALMA-HIRSIZLIK HASTALIĞI) NEDİR?

Dürtü kontrol bozukluğu sınıfına giren ve çalma hastalığı olarak bilinen kleptomani, psikolojik bir rahatsızlıktır. Kleptomani, maddi değeri olmadığı, kişisel kullanım için gereksinim duyulmadığı halde, nesnelere yönelik çalma dürtüsüne direnç gösterememe ile tanımlanan bir dürtü kontrol bozukluğudur.

Genelde ergenlik döneminde başlayan, geç erişkinliğe kadar süren, bazı hastalarda ömür boyu sürebilen bir rahatsızlıktır. Kleptomani hastaları çoğunlukla mağazalar ve süpermarketler gibi halka açık yerlerde hırsızlık yaparlar.

Çalma eylemi sonrasında kişi çaldığı nesneyi genellikle ya birine verir ya yerine gizlice geri koyar ya da çöpe atar. Bu kişilerde oluşan çalma dürtüleri genellikle bir anda, plansız ve yardım almaksızın gerçekleşir.

KLEPTOMANİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Kleptomani belirtileri şunları içerebilir:

- İhtiyaç duyulmayan eşyaları çalma konusunda güçlü dürtüler duyma ve bu dürtüleri kontrol etmede yetersizlik,
- Dürtüler oluştuğunda hissedilen gerginlik, endişe veya uyarılma hissi,
- Çalarken zevk, rahatlama veya tatmin olma,
- Hırsızlıktan sonra kendini suçlu hissetme, pişmanlık duyma, kendinden nefret etme, utanma veya tutuklanma korkusu hissetme,
- Dürtülerin geri dönüşü ve kleptomani döngüsünün tekrarı.

KLEPTOMANİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Kleptomani tedavi edilmediği takdirde özel hayatta ve iş hayatında ciddi duygusal, yasal ve finansal sorunlara neden olabilir. Her ne kadar korku veya utanç duyguları kleptomania için tedavi aramayı zorlaştırsa da, yardım almak çok önemlidir.

Kleptomaninin kendi kendine üstesinden gelmek zordur. Tedavi olmadan, kleptomani devam eden ve uzun vadeli bir durum olarak kalacaktır. Bununla beraber çalışmalar, hastanın çalma dürtüsünde yaşla beraber azalma olabileceğini de göstermektedir. 

Kleptomaninin tedavisi tipik olarak psikoterapi ve ilaç tedavisinden birini ya da her ikisini içerir. Bununla birlikte, standart bir kleptomani tedavisi yoktur ve bu konudaki araştırmalar hala devam etmektedir. Kleptomani hastası olan bir kişi için hangi tip tedavinin en iyi işe yaradığını bulmak için birkaç çeşit tedavi denemek zorunda kalınabilir.

İlaçlar: Kleptomani tedavisinde psikiyatrik ilaçların kullanımı hakkında çok az bilimsel araştırma vardır. Kleptomani için FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Bakanlığı, Food and Drug Administration) onaylı bir ilaç yoktur.

Bununla beraber, aşağıdaki ilaç veya ilaç grupları kleptomani tedavisinde reçetelenebilir:

Naltrekson: Çalmakla ilişkili dürtü ve zevkleri azaltabilecek bir opioid antagonisti olan naltrekson aslında bir bağımlılık ilacıdır.

Antidepresan: Özellikle seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) olanlar tercih edilir. 

Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi olarak adlandırılan psikoterapi türü; sağlıksız, olumsuz inanç ve davranışları tanımlamaya ve bunları sağlıklı, pozitif olanlarla değiştirmeye yardımcı olur.