Kalp sağlığının bozulduğunu gösteren 7 işaret (29 Eylül Dünya Kalp Günü)
Bazı risk faktörlerinin önüne geçerek tüm dünyada ölüm nedenleri arasında birinci sırada bulunan kalp ve damar hastalıklarından korunmak mümkün. Kalp sağılğının bozulduğunu düşündüren belirtilerin ciddiye alınıp bir uzmana başvurulması da kalp hastalıklarının önlenmesinde ve erken dönemde tedavi edilmesinde önemli role sahip.
Kalp ve damar hastalıklarında genetik geçiş gibi değiştirelemez etkenlerin yanı sıra yaşam tarzi gibi değiştirilebilir risk faktörlerinin bilincinde olmak kalp sağlığını korumada son deece önemli.
29 Eylül Dünya Kalp Günü nedeniyle bir açıklama yapan Emsey Hospital Kardiyoloji Uzmanı Dr. Burak Teymen, yaşam tarzında basit değişiklikler yaparak kalp hastalıklarının önüne geçilebileceğine vurgu yaptı.
Kalp sağlığının bozulduğunu düşündüren belirtilere değinen Dr. Teymen, bu belirtilerin görülmesi durumunda bir kardiyoloji uzmanına muayene olmak gerektiğini söyledi. İşte kalbin “sekteye” uğradığını hissettiren ve uzmana başvurmayı gerektiren o belirtiler:
Göğüs ağrısı: Kalp hastalıklarının en önemli belirtilerinden olan göğüs ağrısı; basit bir kas ağrısından ya da kalpten çıkan tüm vücuda kanı taşıyan aort damarındaki yırtılmaya kadar çok çeşitli nedenlerle olabiliyor. Ancak bu ağrı eforla oluşuyor, göğsün ortasında baskı şeklinde hissediliyor, 2 dakikadan daha uzun sürüyor ve dinlenmekle de 5-10 dakika içinde geçiyorsa hekime başvurmak gerekir. Bu tür bir ağrı; göğüs duvarında iki taraflı, daha çok sol taraf olmak üzere kollara boyun ve çeneye yayılma eğilimindedir. Daha az sıklıkla sol kürek kemiği ve omuz bölgesine yayılabilir. Bazen sol koldan başlayıp göğse yayılır ya da sadece sol kolda hissedilebilir. Kalp krizinde ise genellikle istirahat halindeyken aniden göğüste ağrı, sıkışma, yanma veya baskı şeklinde ortaya çıkar. Ağrı genellikle endişe verici kadar şiddetli ve 20 dakikadan daha uzun sürelidir. Beraberinde bulantı, kusma, soğuk terleme, baş dönmesi, göz kararması ve nefes darlığı da olabilir.
Nefes darlığı: Nefes darlığı kondisyonu düşük, hareketsiz yaşam tarzı olan veya kilolu kişilerde hafif eforla olabildiği gibi çok çeşitli solunum sistemi hastalıklarında ve anemisi olan hastalarda da görülebilir. Kalp hastalıklarında görülen nefes darlıkları genellikle eforla ortaya çıkar, dinlenmeyle geçer ve hasta nefes darlığını elini göğsüne koyarak lokalize edebilir. Bunun yanı sıra kalp yetmezliklerinde gece gelen ve uykudan uyandıran nefes darlıkları olabilir. Genellikle hasta uykuya daldıktan 2-4 saat sonra başlar ve hasta hava açlığı ile pencereleri açar. Nefes darlığıyla birlikte öksürük de görülebilir. Hasta oturunca ya da ayağa kalkınca 15-30 dakika içinde nefes darlığında zamanla azalma olur.
Çarpıntı: Çarpıntı; kalp atışlarının hızlı ya da kuvvetli rahatsızlık verecek şekilde hissedilmesidir. Normalde nabız sayısı erişkin bir insanda dakikada 60-100’dür. Kalp hızının 150 atım/dk’dan fazla olduğu, beraberinde baş dönmesi, göz kararması ya da bayılma şikayetlerinin olduğu çarpıntılar mutlaka tedavi edilmesi gereken çarpıntılardır. Çarpıntı hisseden kişide, kendisi veya bir yakını o sırada nabzı kontrol ederek dakikadaki kalp hızını ve kalp atışının düzenli olup olmadığını tespit edebilir ve bu şekilde hekime ve tedaviye yardımcı olur. Nabız, el bileğinin başparmak hizasında kolaylıkla bulunur.
Bayılma ve halsizlik: Bayılma; sıklıkla beyin kan akımındaki azalmaya bağlı birdenbire bilinç kaybı olup yere yığılma ve kısa bir süre sonra kendine gelme halidir. Son derece ciddi bir kalp hastalığının belirtisi olabileceği gibi diğer çok sayıdaki daha az ciddi sebeplerden de kaynaklanabilir. Kalp hastalıklarına bağlı bayılmalar genellikle ani, 1-2 saniye içinde gelişir ve kısa sürelidir. Kalp kapak hastalıklarında (örneğin aort darlığında özellikle eforla alakalı bayılma), kalp kası hastalıklarında (hipertrofik kardiyomiyopati), çok hızlı ve uzun süren ritim bozukluklarında, kalp hızının aniden çok yavaşlamasında, doğumsal kalp hastalıklarında bayılmalar olabilir. Kardiyovasküler sistem hastalıklarında en sık şikayetlerden birisi halsizlik ve çabuk yorulmadır. Bu durum sistemik dolaşım bozukluğu sonucu gelişen kas güçsüzlüğü yanı sıra kalp hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlara (beta bloker, idrar söktürücü gibi) de bağlı olabilir.
Öksürük: Kalp hastalıklarında görülen öksürük genellikle kalp yetmezliğine ve/veya kalp kapak hastalıklarına bağlıdır. Hırıltılı solunum, çarpıntı ve nefes darlığı da genellikle beraberdir. Öksürük genellikle geceleri kuru ve tahriş edici olmaya meyillidir. Öksürükle beraber köpük şeklinde ve taze kan içeren balgam olabilir. Yine geceleri uykudan uyandıran ve kalkıp oturmakla geçen öksürük kalp yetmezliği belirtisidir.
Ödem: Kalp hastalıklarına bağlı alt ekstremite ödemi simetrik ve çift taraflıdır. Hastalar hızlıca 3-5 kg aldıklarında ödem belirgin olur. Ödeme parmakla baskı uygulandığında bir süre içeri çöktüğü görülür. Kalp yetmezliği ilerledikçe ödem bacakların üst kısmında, genital organlarda ve karında oluşabilir.
Diğer şikayetler: Gece sık idrara çıkma (noktüri) konjestif kalp yetmezliğinin sık bulgularından birisidir. Anoreksi, karın şişliği, batında sağ üst kadran ağrısı, kilo kaybı ve kaşeksi kalp yetmezliğinin ileri dönemlerinde görülebilen şikayetlerdir. Bulantı kusma akut kalp krizinde sıklıkla görülür.
Fotoğraf: Getty Images Turkey
VİDEO: KALP KRİZİ ANINDA NE YAPMALI, NE YAPMAMALI?