“Hiperaktif çocuk başarısız ve mutsuz olabilir”

Her hareketli çocuğun hiperaktif olmadığını ve hiperaktivitenin çocuğun okul başarısını etkilediğini vurgulayan Çocuk ve Ergen Psikoloğu Aynur Sayım, çocuğun okula uyum sağlayamamasının bazı psikiyatrik rahatsızlıklarla ilgili olabildiğini söyledi.

Bunlardan birinin de dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olduğunu aktaran Sayım, hiperaktif çocukların genellikle zeka düzeyleri normal ve üzeri olan, çok hareketli, dikkat süresi kısa, kolay sıkılan, sırasını bekleyemeyen çocuklar olduğunu dile getirdi.

Hiperaktivitenin tipleri olduğunu, dolayısıyla çocuğun her zaman çok hareketli olmayabileceğini kaydeden Sayım, şunları söyledi:

“Sırada oturamama, sınıfta dolaşma, arkadaşıyla konuşma, söz kesme, sırasını bekleyememe, ısrarcılık, dürtülerini kontrolde güçlük, düşünmeden hareket etme, dersi takipte güçlük ve dalmalar sık görülen belirtiler arasında yer almaktadır. Her hareketli ve uyum sağlayamayan çocuk hiperaktif değildir. Çocuğun anksiyetesi yani kaygısı yüksekse, disiplin sorunları varsa, üstün zekalı bir çocuk ise ve kolay algılıyorsa da sınıf içinde benzer davranışlar gösterebilir.

SÜREKLİ UYARI ALMAK ÇOCUKTA DEPRESYONA YOL AÇABİLİR

Hiperaktif çocuklar zeki oldukları halde dikkatini sürdürüp dersi takip edemedikleri ve derse yoğunlaşamadıkları için öğrenmeleri de gerektiği ölçüde gerçekleşmez. Bu durumda çocuğun kapasitesi olmasına rağmen bu kapasiteyi kullanamaz ve okul başarısı düşük olur. ‘Dersi dinlemiyor, yerinde oturmuyor veya dalıp gitmeleri var’ şeklinde ilk hafta öğretmenden ailelere şikayetler başlar. Eğer öğretmenler ve veliler bunu yaramazlık ve tembellik olarak düşünüp çocuğu fazla uyarırsa, çocuk kendisini çaresiz hisseder. Bu durumda da çocukta; depresyon, alt ıslatma, kekemelik, tırnak yeme, agresif davranışlar veya içe kapanma gibi belirtiler ortaya çıkabilir.”

ÇOCUĞUN SORUNLARI ÖNEMSENMELİ

İyi gözlemci bir öğretmenin, aile ile işbirliği yaparak çocuğun durumu için yardım önermesi gerektiğinin altını çizen Sayım, “Ailelerin de bu konudaki bilinci, sorunun büyümeden çözümünü getirir. O nedenle çocuk ne derece, ne sorun yaşıyorsa yaşasın mutlaka bir sebebi vardır ve ona kulak vermek gerekir” uyarısında bulundu.

HİPERAKTİF ÇOCUKLARA NASIL DAVRANILMALI?

• Çocuk çok hareketli, dağınık, dikkatini derse veremiyor, sürdüremiyor, ödev yapmak istemiyorsa bu bir sinyaldir ve çocuk bir konuda zorlanıyor, sorun yaşıyor demektir.
• Öğüt vermek ve cezalandırmak sorunu çözmez.
• Uzman yardımı alınmalıdır.
• Sınıf öğretmeni, rehber öğretmen, aile, çocuk ve tedavi ekibi, hiperaktivite tedavisinin 4 ayağını oluşturur. Bir ayak eksik olursa istenilen sonuç alınamaz.
• Okulda yapılacak çalışmalar, çocuğun var olan yeteneklerinin ön plana çıkarılması, liderlik özelliklerini olumlu kullanmasına yardımcı olmak ve dürtü kontrolünü öğretmek için davranış çalışmalarını içermektedir.
• Tedavi ekibi çocuk ergen psikiyatristi ve psikoloğundan oluşmaktadır. Teşhis sonrası; dikkat egzersizleri, davranış çalışmaları, çocuğun bireysel psikoterapisi, ailenin ve okulun yönlendirilmesi gibi çalışmalar yapılmalıdır.