Deli bal şifa niyetine tüketiliyor ama ölüme neden olabilir!

Özellikle Karadeniz Bölgesi'nde yetişen gösterişi ve güzelliği ile herkesi mest eden orman gülü çiçeklerinden arıların elde ettiği bal halk arasında ‘bal tutulması’ denilen olaya sebep oluyor. Çoğu insan bunu her derde deva şifalı bitki olarak kullanıyor. Uzmanlar zaman zaman bu balın fazla tüketiminden kaynaklanabilecek ölümler konusunda uyarıyor.

Medical Park Ordu Hastanesi İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ali Kutlu da bu uyarıyı yineledi ve şunları söyledi:

“Deli bal, ülkemizde genelde Doğu Karadeniz Bölgesi'nde 1800 metre yükseklikteki ormanlık alanlarda yetişen çiçeklerden elde edilir. Yaz aylarında açar ve orman gülü olarak bilinen (Komar-Rhododendron çiçekleri) bitkinin çiçeklerinin arılarca kullanılmasıyla elde edilen bir baldır. Halk arasında deli bal olarak adlandırılır. Bu bal kendine has boğazda yanma hissi oluşturacak acılığa sahiptir. Bu bitki dünyada ve ülkemizde birçok bölgede ve farklı türlerde bulunabilmekle birlikte bu hastalığa dünyada ve ülkemizde en çok Doğu Karadeniz Bölgesi'nde rastlanmaktadır. Bu nedenle hastalıkla ilgili çoğu yayın ülkemizden çıkmaktadır. Deli bal tarihte silah olarak bile kullanılmıştır. Tarihte düşmanları etkisiz hale getirmek için kullanılan ilk biyolojik silah olduğunu söyleyebiliriz. Bu sebeple çok ölçülü ve bilinçli kullanılması gerekir.” 

"ETKİSİNİ 1.5 SAAT SONRA GÖSTERİYOR"

Deli balın alternatif tıpta mide ağrılarında, şeker hastalığında ve tansiyon tedavisinde kullanıldığını belirten Doktor Ali Kutlu, şöyle devam etti:

”Deli balın elde edildiği orman gülü bitkisinin yapısında iskelet ve kalp kası hücrelerinde merkezi sinir sistemini etkileyen ‘grayanotoksin’ adlı madde bulunmaktadır. Çiçeğin yapısında bulunan grayanotoksinler bala geçer ve deli bal hastalığı adı verilen yakınmalara sebep olur. Günümüzde deli bal, Karadeniz Bölgesi'nde alternatif tıp ilacı olarak da halk arasında kullanılabiliyor. Orman gülü bitkisinde bulunan bu madde sadece insanların bal tüketmesi yoluyla değil bu bitkinin yapraklarını ve gövdesini yiyen hayvanlarda da toksik etki göstermektedir. Bu nedenle bu bitkinin kuzu katili, dana katili gibi yerel isimleri de mevcuttur. Bitki yapraklarını çay gibi farklı amaçla kullananlarda da benzer yakınmalar oluşabilmektedir. Deli bal hastalığı bölgemizde acil servis hekimleri ve bal üreticileri tarafından iyi bilinmekle birlikte balı şifa amaçlı çok miktarda tüketenlerde veya özellikle yayla turizmi sırasında satın aldıkları balın özelliğini bilmeden tüketenlerde hastalık oluşmaktadır. Deli balın 1 çay veya tatlı kaşığından fazla yenilmesi durumunda şikayetler ortalama 1,5-3 saat sonra başlar. Bal kaynatılırsa ve uzun süre bekletilirse toksisitesi kaybolur, bu durumda daha fazla miktarlarda tüketilebilir. Anlaşılacağı üzere deli bal zehirlenmeleri taze olarak tüketilmesi durumunda ortaya çıkmaktadır.“ 

“NABIZ HIZLANIYOR, UYUŞMA BAŞLIYOR” 

Zehirlenme belirtilerini kişiden kişiye değişebileceğini söyleyen Kutlu, ”İlk belirtiler, tükürük salgısında artış, bulantı, kusma, ağız çevresi, kol ve bacakta karıncalanma ve uyuşma şeklinde ortaya çıkar. Terleme, cilt kızarıklığı, kan basıncında ve nabızda düşüş sonrasında görme bozuklukları, sersemlik, şuur kayıplarına yol açabilmektedir. Yaşlılar, kronik hastalıkları bulunanlar ve çocuklarda daha tehlikeli sonuçlar görülebilir. Deli bal hastalığı belirtileri alerjik reaksiyonlar ile karışabilir. Fakat ortaya çıkan reaksiyon alerjik bir reaksiyon olmayıp zehirlenmedir. Bala bağlı gerçek alerjik reaksiyonlar çok nadir görülür. Genelde bal alerjisi olanlarda arı veya polen alerjisi de görülür. Düşük şiddetli zehirlenmelerde tedavisiz 12-24 saat içinde şikayetler kendiliğinden kaybolur. Yine de 3-6 saatlik EKG ile nabız takibi uygun olacaktır. Ciddi zehirlenmelerde ise mutlaka hastanede koşullarında yakın takip ve destek gereklidir. Bazı vakalarda 2-3 gün hastanede yatarak tedavi gerekebilmektedir. Hastalık bulguları korkutucu olmakla birlikte pek çok hasta destek tedavisiyle tamamen iyileşmektedir” dedi.