Burun tıkanıklığı nasıl geçer? (Burun tıkanıklığı neden olur, belirtileri nelerdir?)

Solunum sisteminin başlangıç noktası olan ve içeri giren havanın akciğerlere ulaşmadan önce ısıtılıp, nemlenip, temizlendiği organ olan burnun, bazı faktörlere bağlı görevini yerine getirememesine burun tıkanıklığı denir. 

Burun tıkanıklığı nefes almayı zorlaştıran, kaliteli bir gün ya da uyku süreci geçirmeyi imkansız kılan bir rahatsızlıktır. Aynı zamanda da kişiyi, koku alma fonksiyonlarının zayıflaması, nefes alıp verme mekanizmasının sekteye uğraması gibi pek çok negatif etkiyle  karşı karşıya bırakmaktadır. Çok basit olarak görülüp, çok da önemsenmeyen burun tıkanıklığı, birçok sıkıntılı sürece ve sonuca yol açabilmektedir. 

Yaşam kalitesini sekteye uğratan burun tıkanıklığı, gribal enfeksiyonlardan, mevsim geçişlerinden ya da yapısal  bozukluklardan kaynaklı olarak hem çocuklarda hem de yetişkinlerde ortaya çıkabilir. 

Alerjiye bağlı olarak gelişen burun tıkanıklıkları tedavi edilmediğinde alerjik astım gibi solunum yolu hastalıklarının yolu açılabilir. 

Eğer beraberinde ciddi sorunlar getiriyor ve sürekli kendini tekrar eden bir burun tıkanıklığı problemi mevcutsa derhal tedavi edilmesi gerekir.

BURUN TIKANIKLIĞI NEDENLERİ NELERDİR?

Burun  tıkanıklığı, burun dokularını tahriş eden bir etkenden kaynaklanabilir. Soğuk algınlığı, grip veya sinüzit gibi enfeksiyonlar ve alerjiler burun akıntısının ve burun tıkanıklığının yaygın nedenleridir. 

Araba egzozu gibi burnu tahriş edici durumlarda burun tıkanabilir. Bu duruma alerjik olmayan rinit denir. Burun akıntısı ve tıkanıklığına nadir de olsa tümörler de sebebiyet verebilmektedir.

Bu etkenler anatomik yapılardaki yapısal bozukluklar ve bunlara ait iltihaplanmalar şeklinde kategorize edilebilir.

Burun Tıkanıklığının Olası Nedenlerini Şöyle Sıralayabiliriz:

Sinüzit

Nazal septum deviasyonu

Burun eti

Konka şişmeleri

Saman nezlesi

Alkol,

Sahip olunan alerjiler

Nezle, soğuk algınlığı

Mevsim geçişleri

Baharatlı yemekler

Burunda yabancı cisim

Hormonal değişiklikler

Grip,

Alerjik olmayan rinit

Yüksek tansiyon

Burun polipleri

Mesleki astım

Gebelik

Uyku apnesi

Churg-Strauss sendromu

Tiroid bozuklukları

Burun tıkanıklığı yaşayan hastalar, ağız solunumu  yapmak durumunda kaldıklarından, alınan hava da burun filtresinden geçmediğinden ötürü, bazı boğaz enfeksiyonları meydana gelebilir. Ağız kuruluğu yaşanabilir. Horlama ve uyku problemlerinden muzdarip olabilirler. Fiziksel hareketleri gerçekleştirirken daha çok zorlanabilirler.

BURUN TIKANIKLIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?

Burundan nefes alamayan kişinin, nefes alışverişi için ağzını kullanır. Geceleri ağız açık uyuma beraberinde horlama atakları gözlenir. Kalitesiz uyku neticesinde sürekli yorgunluk ve halsizlik hali olağandır. 

Ağız kuruluğu ve burundan filtrelenemeyen hava nedeniyle boğaz enfeksiyonları yaşanabilecek belirtilerdendir. Burun tıkanıklığı ve akıntısına, burunda kuruluk ve kaşıntı hali ve hapşırma belirtileri de çoğunlukla eşlik etmektedir.

BURUN TIKANIKLIĞI NASIL GEÇER?

Burun tıkanıklığının tedavisi, tıkanıklığın nedenine bağlı olarak geliştiği için kulak burun boğaz doktoruyla süreci yürütüp, sebeplerini açığa çıkarmak gerekir. Sebeplerin saptanmasının ardından optimum tedavi planını uygulamak devreye girer. 

Endoskopi yöntemi ile sebep anlaşılmaya çalışılabilir. Saman nezlesi, burun eti büyümesi (konka büyümesi) ya da geniz eti büyümesi (adenoid büyümesi)  gibi nedenlerle gelişen burun tıkanıklığında ilaçlar, burun spreyleri ile yol çizilebilir. 

Burun eğriliği gibi ilaçların çözümsüz kaldığı sorunlarda burun tıkanıklığı ameliyatı ile tıkanıklığı açma yoluna gidilebilir. Tabii ki bu yönteme hastanın yaşantısının çok negatif etkilendiği zamanlarda başvurulması tercih edilir.

Sürekli olarak ağız solunumu ve horlama belirtisi gösteren kişilerde ameliyat yöntemi oldukça büyük bir kurtarıcı olabilir. Ameliyat sonrası hasta hemen günlük hayatına dönebilir, ihtiyaçlarını karşılayabilir ve rahat bir şekilde nefes alışverişini sağlayabilir. Bir diğer yöntem de radyofrekans cerrahisi olanakları kullanılarak tıkanıklığın çözümü ve hastanın daha kaliteli bir yaşam sürmesi için gerekli ortam yaratılmasıdır.

Alerjik Burun Tıkanıklığı

Özellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında artan polenler, burun tıkanıklığı ve burun akıntısı şikayetlerini meydana getirebilir. Daha çok sabahları ve ilkbahar, sonbahar dönemlerinde artış gösterilen belirtiler, saman nezlesini (alerjik rinit) işaret ediyor.

Alerjiye bağlı olarak gelişen burun akıntısının tedavisi için hekimler ağızdan tablet ya da burun spreyi reçete edebilirler. Ancak, bu tür ilaçların mutlaka hekim kontrolünde ve tavsiye edildiği şekilde uygulanması gerekmektedir.

Alerji semptomlarından kurtulmanın en etkili ve güzel yolu neden olan problemin ortadan kaldırılması olacaktır. Bu yüzden polen alerjiniz varsa:

Polenlerin aktif olduğu mevsimlerde kapı, pencerelerinizi mümkün olduğunca kapalı tutun. 

Evinizde, arabanızda filtrelerini düzenli değiştirdiğiniz klimaları kullanın. 

Kuru ve rüzgarlı günde mümkün olduğunca evde kalmayı tercih edin. 

Evinizi ve bahçenizi temizlerken toz maskesi kullanmaya özen gösterin.

Ev içindeki rutubetli alanların bakım ve onarımlarını yaptırın.

Yatak çarşaflarınızı alerjiye dayanıklı ürünler tercih edin.

Bu ve bu gibi önlemlerle sizde alerji riskinizi minimuma indirebilirsiniz.

BURUN TIKANIKLIĞINA ÇÖZÜM ÖNERİLERİ NELERDİR?

Burun tıkanıklığı, burun akıntısı ve eşlik eden kaşıntı, kuruluk ve hapşırma gibi rahatsız edici belirtilerin hafife alınmaması ve uygun ilaçlarla ve doğal yöntemlerle tedavi edilmesi gerekir.

Burun tıkanıklığına çözüm bulunabilmesi için, öncelikle burun tıkanıklığına yol açan sebebin saptanması gerekir. Etken saptandıktan sonra, buna yönelik çok yönlü ve kapsamlı bir tedavi planı hazırlanır. Eğer tıkanıklık burun septumundaki eğrilikten kaynaklanıyorsa, ameliyatla eğrilik düzeltilebilir.

Burun eti büyümesi nedeniyle olan tıkanıklıklar, ilaçlar ve burun spreyi kullanılarak tedavi edilir. Bazen bu yapıların cerrahi işlemle alınması gerekebilir. Burun eti ile geniz eti farklı yapılardır ve karıştırılmamalıdır. Burun eti, tıp dilinde konka adı verilen yapıların; geniz eti ise adenoidlerin yerine kullanılan ifadelerdir. Çocuklarda görülen burun tıkanıklığı en sık olarak, tıp dilinde adenoid hipertrofisi olarak bilinen geniz eti büyümesi sebebiyle ortaya çıkar.

Yaşam kalitesini etkileyerek oldukça can sıkıcı bir durum halini alabilen burun tıkanıklığı için hekimlerin bilgisi ve önerisi dahilinde yapılacak çeşitli uygulamalar fayda sağlayabilir.

Hava kuruluğuna bağlı olarak oluşan sinüs ağrısı ve burun tıkanıklığı varlığında ortamı nemlendirici etki gösteren cihazların kullanımı bu belirtilerin giderilmesine katkı sağlayabilir.

Bu makineler suyu buhar formuna çevirerek içinde bulunulan ortamın nemlendirilmesini sağlarlar. Nemlendirilmiş havanın solunması ile tahriş olmuş burun içi dokular ve ödemli kan damarlarının rahatlatılması sağlanır. Nemlendirici cihazlar aynı zamanda üretilen aşırı mukus tabakasının inceltilmesine de katkıda bulunur.

Burun tıkanıklığı olan kişilerde bu soruna çözüm olabilecek bir diğer uygulama da sıcak bir duş alınmasıdır. Duş sırasında oluşan sıcak buhar, burun içi solunum yollarında birikmiş mukus tabakasını azaltıcı etki yaparak iltihaplanma ile ilgili belirtilerin azaltılmasına katkı sağlayabilir.

Günlük sıvı tüketiminin arttırılması burun tıkanıklığı olan bireylerde burun içi hava yollarında biriken sıvının ilerlemesini sağlayarak bu bölgelerdeki basınç hissinin azaltılmasında etkili olabilir. Özellikle burun tıkanıklığına boğaz ağrısının eşlik ettiği bireylerde sıcak içecekler bu problemlerin rahatlatılmasında katkı sağlayabilir.

Burun spreyleri hem burun içi hava yollarının nemlendirilmesi hem de bu bölgelerdeki iltihaplanmaya bağlı oluşmuş ödemi azaltarak burun tıkanıklığının giderilmesinde faydalı olabilir. Bazı burun spreyleri dekonjestan adı verilen ilaçları da içerebilirler. Bu spreylerin uzun süreli kullanımı sonucu mevcut burun tıkanıklığı problemi kötüleşebileceği için dikkatli olunmalıdır.

Özellikle burun tıkanıklığı nedeniyle çeşitli uyku problemleri meydana gelen kişilerde yapılması önerilen uygulamalar şu şekilde özetlenebilir:

Günlük tüketilen sıvı miktarını artırılması

Hekimlerin reçetelendirmesi halinde iltihaplanmayı azaltıcı etki gösteren non-steroid antiinflamatuar ilaçların kullanımı

Akşam alkol veya kafein içeren içecek tüketiminden kaçınılması

Evcil hayvanların yatak odasında bulunmasının engellenmesi

Sıcak içeceklerin tüketilmesi

Tuzlu su ile gargara yapılması

Nemlendirici cihazların kullanımı

Burun spreyi kullanımı

Yatarken başın vücuda göre daha yüksekte tutulması

Okaliptus yağı içeren ürünler de bu şikayeti çeken hastalarda olumlu sonuçlar alınmasında yardımcı olabilir. Fakat okaliptus, alerjiye neden olabileceği için özellikle küçük çocuk ve bebeklerde tehlikeli sonuçlara yol açabilir, bu nedenle kullanılmaması önerilir.

Burun içinde oluşan kuruluk ve tahriş için E vitamini içeren nemlendirici yağlar ya da kremler tercih edilebilir. Tabii ki öncelikle altta yatan hastalığın tedavi edilmesi şarttır. Alerjik durumunuz varsa, toz, duman, keskin kokular gibi alerji yapan maddelere maruz kalmaktan kaçınmak önem taşır.

Burun tıkanıklığı olan bazı kişilerde evde yapılan uygulamalar bu problemin çözümünde fayda sağlamayabilir. Bu durum ile özellikle burun tıkanıklığına sebep olan başka bir sağlık problemi varlığında karşılaşılır.

Bu vakalarda altta yatan nedene yönelik olarak farklı tedaviler gerekebileceği için dikkatli olunmalıdır.

Burun tıkanıklığı ile ilgili aşağıda yer alan belirtilerin sizde de mevcut olması halinde sağlık kuruluşlarına başvurarak hekimlerden yardım almanız önerilir:

10 günden daha uzun bir süre boyunca devam eden burun tıkanıklığı

Burun tıkanıklığına en az 3 gün boyunca yüksek ateşin eşlik etmesi

Sinüs ağrısı ve ateşe ek olarak yeşil renkli burun akıntısı varlığında

Bağışıklık sistemini zayıflatabilecek hastalıkların eşlik etmesi halinde

Bu belirtiler dışında yakın zamanlı bir kafa travması geçirdiyseniz ve bu travmanın ardından kanlı ya da berrak şekilde burun akıntınız varsa, bu belirtiler kafa tabanı kırığına işaret edebileceğinden en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak hemen yardım almanız gerekir.