Bilim Kurulu Üyesi yanıtladı: Her sene aşı olacak mıyız?

Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz, Hürriyet gazetesinde vatandaşlardan gelen soruları yanıtları. 

AŞI OLANLARDA BİRKAÇ YIL SONRA HİÇ AKLA GELMEYEN YAN ETKİLER ÇIKABİLİR Mİ?

"Şu ana kadar binlerce gönüllü üzerinde yapılmış, faz çalışmaları hakemli dergilerde yayınlanmış aşılara baktığımızda en sık istenmeyen etkileri aşının uygulandığı bölgede ağrı, yorgunluk, baş ağrısı, kas-eklem ağrısı, ateş yüksekliği, titreme olarak görüyoruz. Bu etkilerin de geçici olduğu ve genellikle 48 saat içinde sonlandığı belirtiliyor. İnaktive virüs aşıları zaten hastalık yapıcı etkisi ortadan kaldırılmış virüslerden oluşuyor. Bu yüzden uzun dönemde beklenmedik bir etki beklemiyoruz."

HER YIL AŞI MI OLUNACAK?

"Bu, aşılara vücudumuzun bağışıklık sisteminin geliştirdiği yanıtın süresine bağlı olarak değişecek. Tıpkı grip aşılarında olduğu gibi corona virüsler için de her yıl aşılanmamız gerekebilir."

AŞILAR DNA’MIZI DEĞİŞTİRİR Mİ?

"Böyle bir durumu beklemiyoruz. mRNA aşıları aracılığıyla vücuda verilen mesajcı RNA, hücrenin sitoplazmasında kalıp, hücreye virüsün diken proteinini sentezlettirme mesajını verdikten sonra zaten hücre tarafından yok ediliyor. Hücrenin genetik bilgiyi içeren kısmı ise çekirdektir. Mesajcı RNA’ların çekirdek üzerine bir etkisi yoktur."

AŞI MI İLAÇ MI DAHA ÖNEMLİ?

"Elbette ki aşı önemlidir. Bunu aslında koruyucu hekimliğin tedavi edici hekimlikten üstün olması ilkesi ile de açıklayabiliriz. Siz hekim olarak bir insanı hasta olmadan hastalıktan koruyabiliyorsanız başarılı olmuşsunuz demektir. Bizim de pandemi süresince bütün çabamız bunun içindi. Kişi hastalandıktan sonra ilaçlarla tedavi de çok önemlidir ama koruyucu hekimliğin ardından gelir. Ayrıca şu anda COVID-19’a karşı yüzde yüz etkin olduğu gösterilmiş bir ilaç da ne yazık ki yok."

YENİ İLAÇLAR DA GÜNDEMDE Mİ?

"Evet ilaçlarla ilgili de çalışmalar bir yandan devam ediyor. ABD’de dağ gelincikleri üzerinde yapılan bir deneysel çalışmada molnupravir (MK-4482 / EIDD-2801) isimli ajanın enfekte hayvanlarda üst solunum yolundaki virüs yükünü azalttığı ve etrafa virüs saçılımını önlediği bulundu. Ayrıca monoklonal antikor tedavilerinden bamlanivimab ile casirivimab + imdevimab kombinasyonu FDA’den acil kullanım izni aldı."

VATANDAŞ ÜCRETİ İLE ECZANEDEN NE ZAMAN AŞI OLMAYA BAŞLAR?

"Henüz bunları konuşmak için erken bir dönemdeyiz. Aşılama risk gruplarına göre aşama aşama yapılacaktır. Zaten şu anda Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nda (TİTCK) incelemeleri süren inaktive aşı da ücretsiz olarak uygulanacaktır."

ADRES DEĞİŞİKLİĞİ YAPAN VATANDAŞLARA NE ÖNERİRSİNİZ?

"Herhangi bir karışıklığa yol açmaması adına adres değiştiren kişilerin taşındıkları ilçedeki aile hekimlerine kaydolması gerekiyor."

Farklı hastalıklara sahip, örneğin Sjögren Sendromu (kuru göz ve kuru ağıza neden olan otoimmun) hastalarının COVID-19 aşısı olmalarında herhangi bir sakınca var mı?

"Covid-19’un kronik hastalıkları olan kişilerde daha ağır seyrettiğini biliyoruz. Bu nedenle bilhassa kronik hastalığı olan kişilerin aşı olmasında büyük yarar var.”

MODERNA VE OXFORD AŞISI DA ÜLKEYE GELECEK Mİ?

Şu aşamada Moderna’nın sınırlı üretim kapasitesi nedeniyle kısa-orta vadede ülkemize gelmesini beklemiyorum. Oxford/AstraZeneca’nın geliştirdiği aşı için görüşmeler ileride olabilir. Şu anda onlar da Rusya’nın benzer teknolojiyle, vektör temelli olarak üretilen Sputnik V aşısı ile ortak aşı geliştirme çalışmaları içindeler.

VİDEO: 2. DOZDAN 2 HAFTA SONRA İSTENİLEN ANTİKORA ULAŞILABİLİR