Andropoz nedir? Belirtileri nelerdir?

Andropoz, halk arasında erkeklik hormonu olarak da bilinen testosteron seviyesinin azalmasıyla oluşan bu sürecin en büyük belirtisi, cinsel fonksiyonlardaki azalmadır.

Farklı bir deyişle testosteron hormonu azaldığında, erkeğin yalnızca cinsel performansı değil aynı zamanda psikolojisi de etkilenir. Depresif ruh hâli, uyku bozuklukları, cildin hızla kırışması ve göbek çevresinde yağlanma gibi pek çok probleme yol açan andropoz, yaşlanmaya bağlı olarak testosteron hormon seviyesinin düşmesi olarak da tanımlanabilir.

Kadınlardaki menopoz dönemine benzer belirtilere yol açan andropoz, kadın menopozundan farklı olarak her erkekte görülmez. Erkekler, 40 yaşından 50 yaşına kadar kan düzeyinde bulunan testosteron hormonunun yaklaşık %10'unu, 50 yaşından sonra ise her 10 yılda bir yaklaşık %25'ini kaybeder.

Bu durum kişiden kişiye farklılık gösterdiğinden, andropoz döneminin kesin bir başlangıç yaşı da bulunmaz. Yaşlanan adam sendromu ya da erkek menopozu olarak da anılan andropoz, testosteron replasmanı ile düzenlenebilen bir süreçtir.

ANDROPOZ NEDENLERİ NELERDİR?

Andropozun ilerleyen yaşla beraber ortaya çıkan hipertansiyon, diyabet, damar sertliği gibi sistemik rahatsızlıklar, anksiyete, depresyon, orta-yaş bunalımı gibi psikolojik durumlar, sigara ve alkol kullanımı, sedanter yani hareketsiz yaşam tarzı gibi pek çok sebebi olabilir; bunların yanı sıra, cinsiyet hormonlarının seviyelerindeki farklılıklar da andropoza neden olabilir.

Kan dolaşımındaki testosteron hormonunun azalması en önemli andropoz nedeni olarak bilinir. Ancak erkeklerde yaşın ilerlemesiyle birlikte oluşan tek farklılık, testosteron seviyesinin azalması değildir. Özellikle seks hormonu bağlayan globülin (SHBG) de andropoz oluşumunda önemli bir rol oynar.

Yaşın ilerlemesiyle birlikte kanda SHBG hormon düzeyi de artar. Bu durum, biyolojik olarak kullanılabilir durumda olan testosteron seviyesinin azalmasına yol açar.

Bir çok vakada andropoz semptomlarının hormonlarla hiçbir ilgisi yoktur. Yaşam tarzı faktörleri veya psikolojik sorunlar genellikle bu belirti ve semptomların büyük bir kısmından sorumludur. Ancak andropoz belirti ve semptomları, testislerin çok az hormon ürettiği veya hiç hormon üretmediği hipogonadizmin bir sonucu olarak da gelişebilir.

Bazı vakalarda bireyler doktorlarıyla cinsel konuları tartışamayacak kadar utangaç olabilirler. Bu sebeple hasta gözlemlediği bütün belirtilerini bu muayene sürecinde doktor ile konuşmalı ve sahip olabileceği diğer koşullar veya hastalıklarla ilgili bilgileri paylaşmalıdır.

ANDROPOZ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Kişinin hem psikolojik hem de fizyolojik açıdan etkilenmesine neden olan andropoz döneminde sıklıkla görülen belirtilerin bir kısmı, şu şekilde sıralanabilir:

· Aniden gelen ateş basma hissi,

· Aşırı terleme,

· Ciltte kuruluk hissi ve cilt kırışıklıkların artması,

· Vücut tüylerinde azalma,

· Yağ kitlesinde artış, (memelerde büyüme, göbek bölgesinde hızlı yağlanma)

· Kas ve eklem ağrıları,

· Kemik erimesi,

· Anemi problemleri,

· Konsantrasyon bozuklukları,

· Zihinsel faaliyetlerin zayıflaması,

· Entelektüel seviyede gerileme,

· Yorgunluk ve hâlsizlik hissi,

· Ani duygu durum değişimleri,

· Depresyon,

· Hayattan keyif alamama,

· Alınganlığın artması,

· Sinirli ve hırçın hissetme,

· Uyku problemleri,

· Cinsel isteksizlik,

· Ereksiyon problemleri,

· Erken boşalma,

· Testis disfonksiyonu

ANDROPOZ NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Andropoz tanısının konulması için doktor öncelikle bir fizik muayene gerçekleştirir ve hastanın sağlık geçmişi hakkındaki bilgileri soracağı çeşitli sorular ile öğrenmeyi hedefler.

Doktor, bireyin testosteron seviyesini test etmek için bireyin kanından bir numune alarak laboratuvara gönderebilir. Geç başlangıçlı hipogonadizm teşhisi de genellikle semptomlarına ve bireyin testosteron seviyesini ölçmek için kullanılan kan testlerinin sonuçlarına göre yapılabilir.

Daha sonra hekim, eldeki veriler ışığında andropoz tanısını netleştirmek ve diğer hastalıkları elemek için laboratuvar tetkiklerinin yapılmasını ister. Kan düzeyinde testosteron seviyesinin belirlenmesi için, total testosteron, serbest testosteron, LH, FSH ve prolaktin hormon düzeyleri incelenir. Bu test çoğunlukla testosteron seviyesinin en yüksek düzeyde olduğu sabah 8 ila 11 saatleri arasında yapılır. Test sonuçlarının çıkmasıyla birlikte hekim, andropoz tanısı koyabilir.

Bazı vakalarda bireyler doktorlarıyla cinsel konuları tartışamayacak kadar utangaç olabilirler. Bu sebeple hasta gözlemlediği bütün belirtilerini bu muayene sürecinde doktor ile konuşmalı ve sahip olabileceği diğer koşullar veya hastalıklarla ilgili bilgileri paylaşmalıdır.

ANDROPOZ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Genel olarak andropoz belirtileri kişinin hayatını zorlaştırmıyorsa andropoz, mutlaka tedavi edilmesi gereken bir durum değildir. Andropoz semptomları için en yaygın tedavi türü düzenli egzersiz yapma, sağlıklı beslenme, stresi azaltma ve yeterli uyku düzenine sahip olma gibi daha sağlıklı yaşam tarzı seçimleri yapmaktır. 

Bu yaşam tarzı alışkanlıkları tüm bireylerin hayat kalitesinde yükselme ve fayda sağlayabilir. Andropoz semptomları yaşayan erkekler bu alışkanlıkları benimsedikten sonra genel sağlıklarında dramatik bir değişiklik gözlemleyebilir.

Depresyon ve anksiyete gibi psikolojik durumlarda hekim kontrolünde yapılacak ilaç tedavisi, bilişsel davranış terapisi ve yaşam tarzı değişiklikleri etkili olabilir.

Eğer tanı sürecinde yapılan kan testlerinin sonuçları, bireyde testosteron eksikliğini olduğunu gösteriyorsa, birey hormon sorunları konusunda uzman bir endokrinologa yönlendirilebilir.

Uzman bu teşhisi doğrularsa, hormon eksikliğini düzeltmek ve bireyin belirtilerini hafifletmek için bireye testosteron yerine koyma tedavisi önerebilir. Testosteron yerine koyma tedavisi tabletler, bantlar, jeller, implantlar veya enjeksiyonlar şeklinde gerçekleştirilebilir.