Yenidoğan bebek bakımı nasıl yapılır?

Yenidoğan bebeklerin ilk bakımı nasıl yapılır, ne sıklıklar beslenmelidir, ne kadar uyumalıdır gibi sorular yeni doğum yapmış annelerin en çok merak ettiği sorular arasında. 

Tüm anne adaylarının ve yeni doğum yapmış annelerin merak ettiği soruları haberimizde sizler için cevapladık.

İşte yenidoğan bebeklerin bakımı hakkında merak edilenler...

YENİDOĞAN BEBEĞİN İLK BAKIMI NASIL YAPILMALIDIR?

Hastalıkların önlenmesi ve alınacak önlemler;

Gözlerin Korunması: Bebeğinizin gözlerini enfeksiyondan korumak için göz damlası damlatılır.

K vitamini aşısı: Kanın normal şekilde pıhtılaşması ve kanamanın durması için K vitamini gereklidir. Yenidoğan bebeklerin ilk birkaç hafta K vitamini seviyeleri düşüktür. Bu nedenle K vitamini yapılır.

Hepatit B aşısı: Hepatit B karaciğeri etkileyen viral bir enfeksiyondur. Bebekleri bu virüsten koruma amaçlı yapılır.

Tarama testleri: Bebeğinizin hastaneden ayrılmadan önce kanı alınarak tetkikler için Sağlık Müdürlüğüne özel laboratuvara gönderilir. Yenidoğan Taraması olarak adlandırılan bu tetkik önemlidir. Bu tetkiklerde; fenilketanüri, konjenital (doğuştan) hipotiroidi, biyotinidaz eksiliği ve kistik fibrozis erken tanılanması ve tedavisi amacıyla yapılır.

İşitme taraması: Bebeğiniz taburcu olmadan önce işitme testi uygulanabilir. Acı vermez, kısa bir işlemdir. Bebek uyurken yapılır.

YENİDOĞAN BEBEĞİN İLK İHTİYAÇLARI NELERDİR?

-Vücut sıcaklığının korunması

Yenidoğan bebeğin vücut ısısını sıcaklığını koruyan yağ dokusu eksiktir. Bebeğin vücudunun ıslak olması ısı kaybına neden olabilir. Bu nedenle önceden ısıtılmış (oda ısısında ısıtılmış, sıcak olmamasına dikkat ediniz) pamuklu battaniyesi ile hemen kurulanmalı ve yeni pamuklu kuru bir battaniyeye sarılmalı birkaç dakika sonra oda ısısında ısıtılmış kıyafetleri giydirilmelidir.

Isı kaybı en çok başından olur. Başlık giydirilmesi gerekir. Bebeğin yüzünün kızarması vücut ısısının yükseldiğini, soluk ya da morumsu olması ise vücut ısısının düştüğünü gösterir. 

-Beslenmesi

İlk beslenme doğum sonu ilk yarım saat - 1. saatte yapılır. Emzirme sıklığı; bebeğin isteğine göre ayarlanmalıdır. Anne sütü dışında su dâhil hiçbir besin verilmemelidir. İlk günlerde salgılanan süt (ağız sütü) çok önemlidir. Her açıdan sağlıklı bir bebek sahibi olmak için bebeğinize ilk 6 ay sadece anne sütü verin.

Anne sütü; yenidoğan bebeğin büyüme ve gelişimi için gerekli olan bütün sıvıyı, enerji ve besin öğelerini içeren, sindirimi kolay doğal bir besindir. Anne sütü ve emzirmenin hem bebek hem de anne için, başta beslenme olmak üzere, sağlık, bağışıklık, gelişimsel, psikolojik, sosyal ve ekonomik yönden çok sayıda yararları vardır.

Her canlının sütünün kendisine ve bebeğine özel olması anne sütünü yavrusu için benzersiz bir besin maddesi yapan özelliktir. Bebeğin erken doğması ya da zamanında doğmuş olması annesinin sütünün ona uygun olması kriterini değiştirmemektedir. Bu nedenle yaşamın ilk altı ayında bebeğe anne sütü dışında başka bir besin maddesi önerilmemektedir.

YENİDOĞAN BEBEKLER NE KADAR UYUMALIDIR?

Bebeğin günlük ihtiyaçlarından biri de uykudur. Uyku düzeninin sağlanması zaman alabilir. Bebeklerin beslenme süreleri haricinde enerjilerini sağlamaları için uykuya ihtiyaçları vardır. Beslenme için ilk günler 2-3 saatte bir uyandırılıp beslemeniz gerekebilir.

Uyandırmak için; sırtına yumuşak hareketlerle sıvazlayabilir kıyafetlerini açabilir, ağız çevresine parmaklarınızla yumuşak dokunuşlar yapabilirsiniz. İki haftadan sonra uyku sürelerinin uzadığını far edebilirsiniz. Üç aylık olduklarında uyku saatlerini geceye çekerler ve bu durum anne-babayı rahatlatır. Yatağa yatırdığınızda birkaç dakika ağlayabilir, sessiz ortam sağladığınızda sakinleşir. Bebeğinizin altı kirli, karnı aç ve herhangi bir hastalığı yoksa ağlamasına sabır gösteriniz. Kendi kendine uykuya geçmesine izin veriniz.

Bebeğiniz gece uyandığında beslenmediği sürece uykuya dalmazlar. Bebekler uykularında hareketli ve ağlamaya eğilimli olabilir, hemen kucağa almaktansa birkaç dakika bekleyip uykuya dalıp dalmayacaklarını gözleyiniz. Uykuya dalıyorsa gereksiz uyandırmayın. Bebeğinizi gece ya da gündüz sırt üstü yatırınız. Kafasının düzleşmemesi için başını hafif yana çevirebilirsiniz.

Besledikten sonra yatırınca kusma olabilir bu nedenle hafif başına yan pozisyon vermeniz yeterlidir. Yatağı yumuşak, oyuncakla dolu olmamasına özen gösteriniz. Ayrıca baş ve yatak başı arasında mesafe bırakınız. Bebeğiniz uyurken çok sıkı yünlü kıyafetler giydirmeyin, pamuklu kıyafetler giydirebilirsiniz.

Bebeğinizin yakında kaldığı odada sigara içilmesi uygun değildir. Bebeğinizi belirli havalarda uygun kıyafetler giydiriniz. Battaniye gibi yünlü örtüler kullanmamaya özen gösteriniz. Bebeğinizi kundaklamak veya çok sarmak uygun değildir. Hafif yumuşak örtülerle gevşek şekilde sarabilirsiniz fakat bu nefes almasını ve hareketini engellememelidir. Ayrıca oda ısısını çok fazla arttırmamalısınız. Bebeğe bizim giydiğimizden 1 kat fazla kıyafet giydirilmesi uygundur.

YENİDOĞAN BEBEKLER NASIL YIKANIR?

Bebeğinizin cildi anne karnında Verniks Kazeoza denilen bir %80 su olmak üzere lipit ve proteinler içeren bebeği koruyucu ince bir madde ile örtülüdür. Doğumdan sonra cildindeki bu beyaz tabakanın verniks olduğunu ve ısı kayıplarına karşı koruduğunu unutmayın. Verniks bebeğin vücudunda yayılımla gelişir ve cilt yüzeyindeki dağılımı gestasyon yaşına, doğum şekline, doğum kilosuna göre değişiklik gösterir.

Verniksin bebeğin ısısının korunması, mikroorganizmalara bariyer oluşturması ve ısı-sıvı kayıplarının (TESK) önlenmesinde büyük rolü olduğundan, bebeğin hemen yıkanmaması önerilmektedir. İlk banyo doğumdan 6 saat sonra yaptırılabilir.

Banyo sonrası çevre ısısı kontrol altında tutulmalıdır. Özellikle 36 haftadan küçük bebeklerde banyo 24 saatten sonraya ertelenmelidir. Günlük banyo gerekli değildir. Bebeklerde haftada 2 kez, yıkama önerilmektedir. Bebek beslenmeden önce banyo yaptırılmalıdır.

EMZİRME DÜZENİ VE TEKNİĞİ NASIL OLMALIDIR?

Emzirmeye doğumdan sonra ilk yarım saatte başlanır. İlk 1-3 gün sütünüzün miktarı az, rengi koyu sarı ve kıvamı koyu olur. Bu sütün adı kolostrumdur. Doğumdan hemen sonra gelen süte Kolostrum denir. Kolostrumun içeriği; enfeksiyondan korur, A ve E vitaminlerinden zengindir. Bağırsak hareketlerini sağlar ve ilk kakasını (mekonyum) yapmasını sağlar. Sarılığı önler.

Emzirme öncesi ellerinizi yıkayınız. Bebeğiniz ile göz temasını kuracak şekilde kucağınıza alınız. Bebeğinizi göğsünüze değecek şekilde yaklaştırınız. Bebeğinizin tüm vücudunu aynı seviyede ve anne vücuduna dönük olmasını sağlayınız. Rahat bir pozisyonda oturmanız bebeğin emmesini kolaylaştırır. Gerekirse sırt ve kol desteği kullanınız. Ayaklarınızı yükseltmek isterseniz ayaklık kullanabilirsiniz. Bebeğinizi; kucaklama, kol altı ya da yatar pozisyonda emzirebilirsiniz. Memeyi desteklerken parmaklarınız memenin koyu renkli kısmında olmamalı. Elinizin dört parmağı memenin altında olacak şekilde desteklenmelidir. Makaslama (iki parmak ile göğsü sıkma) yapılmamalıdır. Süt akışını önler. 

YENİDOĞAN BEBEĞİN CİLT BAKIMINDA NELERE DİKKAT EDİLMELİ?

Her banyo sonrası krem veya yağ sürmek gerekmez. Bebek cildi çok hassastır. Krem ve yağlar sürerek cildin terlemesi önlenirse, ufak sivilceler ve isilik tarzında döküntüler ortaya çıkabilir. Eğer cildi kurur ve çatlaklar gelişirse, bir bebek losyonu veya nemlendiricisini günde 2 kere sürebilirsiniz. Bebeğin cildi kuru ise çok banyo yaptırmayın. Banyonun suyuna bebe yağı eklemek de işe yarayabilir.

GAZ SANCISI (KOLİK) İLE NASIL BAŞ EDİLİR?

Bebeğiniz sağlıklı olmasına rağmen sık sık özellikle akşamları huysuzluk ve ağlama nöbetleri oluyor ya da günde üç dört defa hiç sakinleşmeden ağlıyorsa kolik olabilir. Kolik doğumdan 6 hafta sonra yükselir ve 3. ayından sonra kaybolur.

Anne ve babalar bu durumda sinirli, gergin ve endişeli olurlar. Anne ve baba bu durumun bir süre sonra geçeceğini bilmeli sakinleştirme için vazgeçmeliler. Siz ne kadar rahat olursanız bebeği sakinleştirmeniz kolay olur.

LOHUSA ANNELERE TAVSİYELER

Hem normal doğum hem de sezaryen yapan anne, dikişlerinin bakımına dikkat etmeli ve kendini yoracak hareketlerden kaçınmalıdır. İlk günler sık sık yapılan emzirme dolayısıyla meme ucu bakımı da ayrıca önemlidir. Emzirme sonrasında meme uçları havalandırılmalı ve hassasiyet oluştuysa çatlak önleyici krem sürülmelidir. Emzirme sonrası göğüslerde kalan sütün pompa ile boşaltılması hem yeni süt yapımını uyarır hem de süt birikmesi ile ortaya çıkacak rahatsızlıkları önler.

Bu açıdan yeni annenin emzirme konusunda desteklenmesi önemlidir. Özellikle ilk günlerde lohusa anne her fırsatta dinlenmeli ve uyumalı, misafir ağırlama veya bebek ziyareti için gelenleri karşılama gibi konuları üstlenmemelidir. Özellikle emzirme konforu ve anne sütünün artması açısından annenin dinlenmesi ve huzurlu olması ilk önceliktir. Sofra şekerinden kaçınarak besleyici öğünler alabilmesi için de lohusaya destek verilmelidir.