Endoskopi ve kolonoskopi orucu bozar mı?

ENDOSKOPİ YAPTIRMAK ORUCU BOZAR MI?

Endoskopi esnasında mideye herhangi bir sıvı, ilaç veya besleyici özellik taşıyan madde verilirse oruç bozulmuş kabul edilir. Diyanet’in genel açıklamalarında da cihazın yalnızca girip çıkmasının oruca zarar vermeyeceği, ancak su gibi maddelerin verilmesi durumunda orucun bozulacağı açıkça belirtilir. Bu yüzden çoğu endoskopi işleminde görüntüyü netleştirmek veya mideyi temizlemek için su uygulandığında oruç bozulur. Eğer sağlık açısından mümkünse işlemi iftar sonrasına almak daha uygun bulunur. Bozulan oruç nedeniyle o gün kaza edilmesi gerekir.

KOLONOSKOPİ YAPTIRMAK ORUCU BOZAR MI?

Tek başına kamerayla kalın bağırsağa bakılması yeme-içme kapsamında değerlendirilmez. Bu yüzden kolonoskopi, herhangi bir sıvı veya gıda niteliğindeki madde verilmediği sürece orucu geçersiz kılmaz. Ancak uygulamada bağırsakların temizliği ve net görüntü sağlanması için su kullanıldığında oruç bozulur. Çünkü sindirim sistemine giren su, emilerek vücudun iç ortamına karışır. Diyanet, bu tür tıbbi işlemlerde su ya da benzeri maddelerin verilmesi halinde orucun geçersiz olacağını vurgular. Genelde kolonoskopi işlemi sırasında sıvı kullanmak yaygındır ve bu nedenle oruç bozulabilir. Eğer mecburiyet varsa Ramazan’da gündüz yaptırılabilir, bu durumda kaza orucu tutmak gerekir. Aksi halde iftar sonrasını beklemek önerilir.

ENDOSKOPİ SIRASINDA MİDEYE SU VERİLİRSE ORUÇ BOZULUR MU?

Evet, mideye su verilmesi orucu bozar. Çünkü su doğrudan sindirim sistemine ulaşır ve bu da yeme-içme kapsamında değerlendirilir. Endoskopi aleti tek başına orucu etkilemez, ancak görüntü netleştirmek veya temizlik amacıyla su verilmesi durumunda oruç geçersiz kabul edilir. Diyanet, sindirim kanalıyla vücuda su veya benzeri maddeler girince orucun bozulacağını vurgular. Bu tür işlemlerde su kullanımının sıklıkla gerekli olduğu bilinir. Dolayısıyla eğer sağlık şartları elveriyorsa endoskopi işlemini iftar sonrasına bırakmak önerilir. Oruç bozulduğunda günün geri kalanında oruç geçerli sayılmaz ve daha sonra kaza etmek gerekir.

KOLONOSKOPİDE BAĞIRSAKLARA SU VERİLDİĞİNDE ORUÇ BOZULUR MU?

Evet, kolonoskopi sırasında su verilmesi halinde oruç bozulur. Çünkü su bağırsaklarda emilerek vücudun içine alınmış olur ve bu durum yeme-içme ile eşdeğer kabul edilir. Diyanet, tıbbi müdahale sırasında sindirim sistemine su veya benzeri maddeler girmesi halinde orucun bozulacağını belirtir. Kolonoskopide bağırsakları temizlemek için genellikle sıvı kullanılır. Bu da oruçlu kişi açısından orucun geçersiz kalmasına yol açar. Zorunluluk varsa Ramazan gündüzünde işlem yaptırılabilir, ancak oruç bozulduğu için o gün daha sonra kaza edilir. Mümkünse bu muayeneyi iftar saatinden sonra yapmak tavsiye edilir.

ENDOSKOPİ YAPILIRKEN VÜCUDA HİÇBİR MADDE GİRMEZSE ORUÇ BOZULUR MU?

Hayır, endoskopi sırasında vücuda herhangi bir sıvı veya besleyici madde girişi olmadığında oruç bozulmaz. Aletin giriş çıkışı, yeme-içme veya besleyici bir etkiye sahip değildir. Bu nedenle yalnızca kamerayla mideye bakılması halinde oruç korunduğu kabul edilir. Diyanet, bu konuda “vücuda su ya da gıda niteliği taşıyan madde girmezse oruç bozulmaz” diyerek net bir ölçü sunar. Ancak pratikte endoskopide su kullanmak sık rastlanan bir durumdur. Su, mideyi temizleme veya görüntüyü netleştirme amacıyla verildiğinde oruç bozulur. Bu yüzden işlem öncesinde su verilip verilmeyeceği konusunda bilgi sahibi olmak gerekir.

ENDOSKOPİ ÖNCESİ BOĞAZA SIKILAN UYUŞTURUCU SPREY ORUCU BOZAR MI?

Evet, uyuşturucu sprey içeriğinde ilaç ve sıvı maddeler barındırdığı için orucu bozma riski taşır. Sprey boğaza uygulandığında bir kısmı yutulabilir ve mideye gidebilir. Diyanet, ilaçlı sıvıların sindirim sistemine ulaşmasını orucu geçersiz kılan durumlar arasında değerlendirir. Bu nedenle endoskopi öncesinde hastanın rahatlaması için kullanılan sprey, oruçlu kişinin mideye sıvı geçmesine yol açarsa oruç bozulur. İşlem iftar sonrasına ertelenebilirse bu risk ortadan kalkar. Sağlık zorunluluğu sebebiyle işlem gündüz yapılmak zorundaysa oruç bozulduğu için daha sonra tek gün kaza gerekir. Önemli olan, ilacın mideye ulaşmaması ama pratikte bu genelde mümkündür.

KOLONOSKOPİ ÖNCESİ BAĞIRSAK TEMİZLİĞİ İÇİN YAPILAN LAVMAN ORUCU BOZAR MI?

Lavman, makattan sıvı verilerek bağırsakların temizlenmesini sağlar. Bu sıvı bağırsak tarafından emilebileceği için orucu bozan durumlar arasında sayılır. Dinî kurallara göre, sindirim sistemine giren su ya da besleyici sıvılar orucu geçersiz kılar. Diyanet, lavmanın bağırsaklarda bir müddet kalıp emilmesi halinde orucun bozulacağını açıkça ifade eder. Bazı görüşlerde “hemen dışarı atılırsa bozulmaz” denilse de, pratikte lavmanın ne kadar süre kaldığını ve ne kadarının emildiğini kesin ayırt etmek zordur. Bu yüzden oruçluyken lavman yapılması önerilmez. Eğer mecbur kalınırsa oruç bozulur ve o gün kaza edilmelidir.

ENDOSKOPİ VEYA KOLONOSKOPİ İÇİN ANESTEZİ (SEDASYON) ALMAK ORUCU BOZAR MI?

Besleyici nitelik taşımayan anestezi ilaçları orucu bozmaz. Ağrı kesici ve uyuşturucu etkili ilaçların damardan veya farklı yollardan verilmesi, yeme-içme hükmüne girmez. Diyanet, gıda niteliği olmayan enjeksiyonların orucu bozmadığını belirtir. Bu nedenle sedasyon amaçlı verilen ve besleyici içermeyen ilaçlar oruca engel oluşturmaz. Ancak genel anestezi altında serum veya benzeri besleyici sıvı verilirse durum değişir ve oruç bozulabilir. Bu yüzden doktorla konuşarak verilen ilacın içeriği öğrenilebilir. Sadece rahatlatıcı ya da ağrıyı azaltıcı iğneler orucu bozmadığı için endoskopi veya kolonoskopi sedasyonla yapılabilir. Sonuçta besin değeri yoksa oruca zarar gelmez.

ORUÇLUYKEN ENDOSKOPİ VEYA KOLONOSKOPİ YAPTIRMAK GEREKİRSE NE YAPMALI?

Acil bir tedavi ihtiyacı varsa ve doktor işlemi ertelemeyi önermiyorsa, oruç bozmaya dinen izin verilir. Bu tür müdahaleler geciktiğinde sağlık açısından risk oluşabilir. Diyanet, zorunlu tıbbi uygulamalarda orucun bozulmasının günah olmayacağını belirtir. Eğer işlem Ramazan gündüzünde yapılır ve su ya da ilaç verilirse o günün orucu geçersiz olur. Daha sonra bu gün kaza edilir. İmkân varsa endoskopi ya da kolonoskopi iftar sonrasına planlanabilir. Bu şekilde oruç etkilenmemiş olur. Ama mecburiyet varsa tedaviyi ertelememek öncelikli sayılır. Sağlık açısından zorunlu durumlarda İslam, kişiye kolaylık tanır ve tedaviyi öne alır.

ENDOSKOPİ YÜZÜNDEN ORUÇ BOZULURSA KAZASI GEREKİR Mİ?

Evet, endoskopi sırasında orucu bozan bir sıvı veya ilaç verilirse o günün orucu bozulmuş sayılır ve kaza etmek gerekir. Diyanet, tedavi amaçlı oruç bozulduğunda sadece kaza orucunun farz olduğunu belirtir. Çünkü sağlık müdahaleleri mecburi durum olarak değerlendirilir ve kefaret gerektirmez. Endoskopi esnasında mideye su veya ilaç verilmesi oruç kurallarına aykırı bir fiil kabul edildiğinden o gün artık oruç tutulmuş sayılmaz. Daha sonra bir gün kaza orucu tutarak bu eksik gün tamamlanır. Eğer işlemin iftara ertelenmesi mümkün değilse dinen günah oluşmaz, ancak kaza etmek şart olur.

ENDOSKOPİ VEYA KOLONOSKOPİ YÜZÜNDEN BOZULAN ORUÇ İÇİN KEFARET GEREKİR Mİ?

Hayır, kefaret gerekmez. Kefaret, orucu kasıtlı olarak yemek, içmek veya cinsel ilişkiyle bozma gibi durumlarda söz konusudur. Sağlık nedeniyle yapılan işlemlerde orucun bozulması mazeretli kabul edilir. Bu tür bozulan oruçlarda yalnızca kaza orucu tutulur. Diyanet, tedavi sürecinde yapılan tıbbi müdahaleler nedeniyle bozulan oruçta kefaret olmadığını açıkça belirtir. Endoskopi veya kolonoskopide de sıvı verilerek orucun bozulması halinde tek gün kaza yapmak yeterlidir. Bu açıdan, sağlık için bozulmuş oruçlarda kefaret gibi ağır bir sorumluluk yoktur. O günün orucu telafi edildiğinde yükümlülük yerine getirilmiş olur.

AĞIZDAN YAPILAN ENDOSKOPİ İLE MAKATTAN YAPILAN KOLONOSKOPİ ARASINDA ORUÇ AÇISINDAN FARK VAR MI?

İki işlem de oruç açısından aynı ölçüye tabidir. Endoskopi ağız yoluyla mideye, kolonoskopi ise makat yoluyla bağırsağa yapılır. Her ikisinde de besin veya besleyici sıvı girişi söz konusu olmadığında oruç bozulmaz. Ancak su, yağlı ilaç veya benzeri maddeler vücuda verildiği anda oruç bozulur. Diyanet, sindirim sistemine herhangi bir sıvı aktarılmadıkça orucun etkilenmeyeceğini ifade eder. Önemli olan, uygulama sırasında vücuda sıvı veya gıda niteliği taşıyan madde sokulup sokulmadığıdır. Bu koşullar sağlanıyorsa endoskopi veya kolonoskopi işlemi oruca zarar vermez. Aksi halde oruç bozulur ve kaza gerekir.

ORUÇLUYKEN ENDOSKOPİ YAPTIRIRSAM ORUCUM BOZULUR MU?

Endoskopi işleminde sıvı, ilaç veya besleyici herhangi bir madde verilmezse oruç bozulmaz. Sadece aletin mideye girmesi yeme-içme hükmünde olmadığı için oruç geçerli kalır. Fakat görüntüyü netleştirmek amacıyla su gibi bir madde verilirse bu sıvı mideye ulaştığı için oruç bozulmuş sayılır. Bu durumda günün geri kalanı artık oruç kapsamında değildir ve sonradan kaza gerekir. Diyanet, endoskopi esnasında su ya da benzeri madde verildiğinde orucun bozulacağına dair kesin bir görüş bildirir. Oruçlu halde işlem yapmak kaçınılmazsa oruç bozulur ve sonrasında bir gün kaza etmek gerekir.

KOLONOSKOPİDE BAĞIRSAKLARA VERİLEN HAVA ORUCU BOZAR MI?

Hayır, hava veya karbondioksit vermek orucu bozmaz. Kolonoskopi sırasında bağırsakları şişirip daha iyi görüntü almak için gaz kullanılır ve bu gaz besleyici bir madde değildir. Dinî hükümlerde orucu bozan şeyler arasında yeme ve içme özelliği taşıyan maddeler yer alır. Hava ise sindirim sistemi tarafından besin olarak emilen bir madde konumunda olmadığı için oruca engel kabul edilmez. Diyanet, vücuda sıvı girip girmediğine özellikle dikkat çeker. Havanın verilmesi bu kapsamda değerlendirilmez ve oruç geçerliliği devam eder. Asıl bozulma, su veya ilaç benzeri maddelerin verilmesiyle ortaya çıkar.

ENDOSKOPİ VEYA KOLONOSKOPİ NEDENİYLE ORUÇ BOZULUNCA AYNI GÜN YİYİP İÇİLEBİLİR Mİ?

Evet, oruç bozulduğunda günün geri kalanında yiyip içmek dinen sakıncalı kabul edilmez. Çünkü sindirim sistemine su ya da ilaç gibi maddeler girdiğinde oruç zaten geçersiz hale gelir. Bu aşamadan sonra iftar vaktine kadar aç kalma yükümlülüğü yoktur. Diyanet, mazeretle bozulan oruçlarda kısıtlamanın ortadan kalktığını, ancak toplum içinde hassas davranmanın edeb gereği olduğunu ifade eder. Kişi sağlık durumu nedeniyle orucunu bozduğu için günahtan sorumlu tutulmaz. Fakat isteğe bağlı olarak kalabalık ortamlarda oruçlu kişilere saygı göstermek de tavsiye edilir. Sonuçta bir gün kaza orucu tutarak o gün telafi edilir.

ENDOSKOPİ VEYA KOLONOSKOPİ İÇİN ORUCU BOZMAK GÜNAH MI?

Hayır, tıbbi sebeplerle oruç bozmak günah sayılmaz. İslam’da sağlık öncelikli bir meseledir ve tedavinin ertelenmemesi esastır. Eğer doktor endoskopi veya kolonoskopi işlemini acil görüyorsa, oruçlu kişinin bozulacak olması nedeniyle tedaviden vazgeçmesi gerekmez. Diyanet’e göre bu durumda sadece kaza orucu tutmak yeterli olur ve ilave kefaret gerekmez. Kur’an, hastalığı veya güçlük çekenleri oruçtan muaf tutarak kolaylık getirir. Bu nedenle sağlık nedeniyle bozulan oruç dine aykırı bir davranış kabul edilmez. Bilakis dinin temel prensiplerine uygun olarak sağlık korunur ve işlem bitince kaza yapılarak oruç telafi edilir.