Savaş karşıtı Rus protestocuların sosyal medyada kullandığı kodlar deşifre oldu: 14 bin kişi gözaltında

Rusya 24 Şubat'ta Ukrayna’ya saldırmaya başladığında, sosyal medyada bir görüntü yayılmaya başladı: Rus şair Puşkin'in portresi, yedi numara ve "yürüyen insan" emojisinden oluşan satırların yer aldığı fotoğraf, Rusların pek çoğu için anlamsızdı.

Bilenler için ise anlamı açıktı: Bir yer (Moskova'daki Puşkin Meydanı), bir zaman (saat 7)  ve hükümetin eylemlerini protesto etme çağrısı (yürüyen insan emojileri).

RUSYA'DA PROTESTOCULARA KARŞI SERT CEZALAR UYGULANIYOR

Bununla birlikte, Rusya’da 2014'ten beri izinsiz protestolar yasaklandı ve kuralların ihlali, ilk suç için 15 güne kadar gözaltıyla sonuçlanabiliyor. Tekrarlayan suçlar ise beş yıla kadar hapis cezası gerektirebiliyor.

Rusya’da aktivistler bu nedenle son 8 yıldır, çevrimiçi örgütlenmek için sosyal medyada çeşitli kodlanmış ifadeler kullanıyor.

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırılarına yönelik bir protestoya katılmaya hazırlanan Maria, arakadaşlarına "'Şehir merkezinde dolaşmaya çıkalım” ya  da  “Hava yürüyüş için harika' gibi bir şeyler yazdığını söyledi.

BBC News'e konuşan Maria, hükümet sansürlerinden kaçınmanın bir yolu olarak başlayan durumun artık çok yakın hale geldiğini ve devlet yetkililerin kodları bildiğini söyledi. 

Ancak, sosyal medyada yaygınlaşmasına ve artık gizli bir durum olmamasına rağmen, Rusya’daki aktivistler için bu dili kullanmamanın sonuçları ciddi olabiliyor.

Moskova'daki bir protestoya katılan Alexander, sosyal medyada konuyla ilgili bir paylaşım yapmasının ertesi sabahı, sivil giyimli memurlar tarafından gözaltına alındığını söyledi. Birkaç gün boyunca gözaltında tutulan Alexander, etkililerin yaptığını iddia ettiklerini listeleyen bir belge imzalamaya zorlandığını söyledi.

Daha sonra, bir protestoya katılmadığı bir günde Moskova Metrosunu kullanırken ikinci kez tutuklandığını aktardı.

SOSYAL MEDYADAN GÖZALTILAR

BBC News, Rusya’da yalnızca sosyal medya faaliyetlerine dayanan diğer gözaltıları araştırdı. Bu gözaltılar arasında 24 Şubat'ta, "Uzun zamandır meydanda  yürümedim" yazan ve  daha açık bir miting çağrısı içeren başka bir hesabın tweetini alıntılayan bir kadın da yer alıyor. BBC, kadının beş gün sonra metroya binerken tutuklandığını yazdı.

14 BİN KİŞİ PROTESTOLARA KATILDIĞI İÇİN GÖZALTINDA

Kadının, Moskova’nın metro sisteminde aktif olan yüz tanıma yazılımı tarafından tespit edildiğine inanıyor ve mahkeme duruşmasında, tweet'ini içeren ve yetkililerin tweet'i yayınladıktan hemen sonra ekran görüntüsünü aldıklarını gösteren bir belge sunuldu.

Rusya merkezli insan hakları örgütü OVD-Info'ya göre, Ukrayna’ya saldırıların  iki hafta önce başlamasından bu yana Rusya genelinde yaklaşık 14 bin kişi, esas olarak protestolara katıldıkları için gözaltına alındı. Şimdiye kadar, çoğu birkaç saat veya gün boyunca tutuldu.

RUSYA YENİ YASA ÇIKARDI

Öte yandan, Rusya'da 4 Mart Cuma günü, orduyla ilgili "sahte haberlerle" mücadele amacıyla bir yasa çıkarıldı, ancak bu yasanın, 15 yıla kadar hapis cezaları da dahil olmak üzere savaş karşıtı protestoları bastırması için kullanılması bekleniyor. 

SOSYAL MEDYA YASAĞI, ÜLKEDEKİ OTOSANSÜRÜ DAHA BÜYÜK BOYUTLARA ULAŞTIRACAK

OVD-Info, yeni yasanın yürürlüğe girmesinden bu yana tutuklamaların arttığına dair açık kanıtlar bulunduğunu bildirdi. OVD-Info koordinatörü Leonid Drabkin, bağımsız medya kuruluşlarının kapatılması, Facebook'un engellenmesi ve Rusların TikTok'ta paylaşım yapmasına getirilen kısıtlamaların bilgiye erişim için önemli yolları ortadan kaldırdığını ve insanların korkudan otosansür uygulayacağını söyledi.