Kemal Kılıçdaroğlu, 17 Aralık 1948'de Tunceli'nin Nazimiye ilçesinde Tapu Memuru Kamer Bey ve ev kadını Yemuş Hanım’ın yedi çocuğundan dördüncüsü olarak dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini Erciş, Tunceli, Genç, Elazığ gibi birçok kent ve ilçede tamamlayan Kılıçdaroğlu, pek çok birincilik aldı.
Ailesi "Cebeligiller" diye tanınan Kılıçdaroğlu, Kureyşan aşiretine mensup. Yaşadıkları köyde herkesin soyadı "Karabulut" olduğu için babası, soyadını "Kılıçdaroğlu" olarak değiştirdi. Kılıçdaroğlu soyadının büyük dedelerinin eşkıya olarak bilinmesinden geldiği belirtildi.
Kılıçdaroğlu, 1971’de Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’nden mezun oldu. Üniversite yıllarında solla tanışan Kılıçdaroğlu, eylemci kimliği ile öne çıktı.
Sosyal Demokrasi Dernekleri Federasyonu Bilim Kurulu’nda görev aldı. Toplumsal ve Kültürel Eylemler Derneği Başkanlığı yaptı.
Kılıçdaroğlu, 1971’de Maliye Bakanlığı’nda hesap uzman yardımcısı olarak göreve başladı. Daha sonra hesap uzmanı oldu ve bir yıl Fransa’da kaldı. 1983’te atandığı Gelirler Genel Müdürlüğü'nde Genel Müdür Yardımcılığı'na yükseldi.
1991'de Bağ-Kur'a atanan ve genel müdürlük yapan Kılıçdaroğlu, 1992’de de Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürü oldu. 1994 yılında Ekonomik Trend Dergisi'nce konusunda yılın bürokratı seçildi.
Kısa süre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda müsteşar yardımcısı olarak görev yaptı. Kemal Kılıçdaroğlu, Ocak 1999’da emekli oldu. 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı çalışmalarında "Kayıtdışı Ekonomi Özel İhtisas Komisyonu" Başkanlığı’nı yaptı. Kılıçdaroğlu, bir süre Hacettepe Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olarak çalıştı. Türkiye İş Bankası Yönetim Kurulu üyeliği görevinde bulundu.
Kılıçdaroğlu, 18 Nisan 1999’daki seçimde DSP’den aday olmak için 11 Ocak 1999’da SSK Genel Müdürlüğü'nden ayrılsa da listeye giremedi. Vatandaşın Vergisini Koruma Derneği Başkanlığı’nı yaptığı sırada Deniz Baykal tarafından CHP’ye davet edildi. Önce Parti Meclisi'ne, ardından Merkez Yürütme Kurulu'na girdi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi 22. dönem için yapılan 3 Kasım 2002 Milletvekili Genel Seçimleri'yle Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul milletvekili olarak Meclis'e girdi. Temmuz 2007’de de Meclis'e giren Kemal Kılıçdaroğlu düne kadar CHP’de Grup Başkan Vekilliği görevini yürüttü. Siyasette yıldızını parlatan ise yolsuzluklarla yaptığı mücadele ve ortaya çıkardığı dosyalar oldu.
Kılıçdaroğlu, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’le girdiği tartışmada da dikkat çekti. Kılıçdaroğlu, Almanya’nın Frankfurt kentinde görülen Deniz Feneri yolsuzluk davasının Türkiye ayağına ilişkin açıkladığı belgelerle de kendinden söz ettirdi. Mütevazı görünüşü ve yaşantısı nedeniyle parti içinde Bülent Ecevit'le kıyaslandı. Kılıçdaroğlu, soğukkanlı tavrı, sakin ve ikna edici konuşmaları nedeniyle, Hindistan'ın barışçıl, ruhani lideri Gandi ile özdeşleştirildi. AK Parti'ye karşı verdiği mücadele İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adaylığının yolunu açtı.
İstanbul İl Başkanı Gürsel Tekin'le birlikte yürüttüğü kampanya CHP'nin oylarını yüzde 38'e kadar yükseltti. Seçimi Kadir Topbaş kazanmasına rağmen bu sonuç CHP'nin İstanbul'da uzun yıllar sonra aldığı en başarılı sonuç oldu. İstanbul seçimi sonrası parti içindeki ağırlığı da giderek arttı. Kılıçdaroğlu'nun CHP içinde yaşadığı ilk çekişme ise "Dersim olayları" konusunda oldu.
Dersim isyanına yapılan müdahaleyi savunan Genel Başkan Yardımcısı Onur Öymen'i "gereğini yapmalı" diyerek istifaya davet etti. Ancak Baykal'ın müdahalesiyle tartışma büyümeden sona erdi. Kendisine ait olduğu iddia edilen görüntülerin ortaya çıkmasının ardından Deniz Baykal'ın genel başkanlıktan istifa etmesi Kılıçdaroğlu'nun siyasi hayatında yeni bir sayfa açtı. Daha önce iki kez "aday değilim" açıklaması yapan Kemal Kılıçdaroğlu, sürpriz bir kararla "liderlik yarışında varım" dedi.
