Uzayda saatli bomba: 2050 öncesi için kritik uyarı

Amerikalı astrofizikçi Donald Kessler'ın 1978'de bu riski ilk kez dile getirmesiyle adı verilen Kessler Sendromu, uzay çöpü çarpışmalarının zincirleme reaksiyonu olarak tanımlanıyor.

Bu teorik "domino etkisi," her çarpışmanın daha fazla enkaz yaratması ve bu enkazın daha fazla yörünge platformuna çarparak gelecekteki çarpışmaların olasılığını artırmasıyla giderek tehlikeli bir uzay çöpü zinciri oluşturabilir.

Sonuç olarak Dünya'yı çevreleyen bir uzay çöpü bulutu oluşabilir ve bu durum yer tabanlı teleskopların görüntüsünü engelleyerek, hava durumu tahminleri, GPS ve televizyon gibi uydu tabanlı teknolojilerin tüm operasyonlarını kesintiye uğratabilir.

2050 ÖNCESİ GERÇEKLEŞEBİLİR

Kaliforniya Üniversitesi Lick Gözlemevi astronomu Paul Lynam, bu durumun uzak ve soyut bir olay olmadığını, gezegendeki herkesi etkileyeceğini söyledi.

Yeni bir çalışma, bu durumun 2050’den önce gerçekleşebileceğini öne sürüyor.

GÜNLÜK BİN ADET ÇARPIŞMA UYARISI 

Şu anda, düşük Dünya yörüngesinde (LEO), telekomünikasyon şirketleri, hükümetler ve bilim insanlarını donanımlarının risk altında olduğu konusunda uyarmak için günlük yaklaşık bin adet çarpışma uyarısı yapılıyor.

DÜNYA'NIN MANYETOSFERİNİ BOZABİLİR

Bilim insanları, metalik uzay enkazının ayrıca Dünya’nın manyetosferini bozabileceği ve tüm yaşamı ölümcül kozmik ışınlara maruz bırakabileceği konusunda uyarıyor.

MANYETOSFER VE UZAY ÇÖPÜNÜN ETKİLEŞİMİ

Eski NASA fizikçisi Sierra Solter-Hunt, bu dağılmış uydu parçalarının, roket artıkları ve diğer uzay çöplerinin metal parçacıklarının Dünya’nın manyetik alanını "bozabileceğini veya hapsedebileceğini" belirtti.

Solter-Hunt, bunun "uç bir senaryo" olduğunu belirtse de, böyle bir metalik toz tabakasının, Mars ve Merkür’ün eski kaderine benzer şekilde, Dünya atmosferinin "soyulmasına" yol açabileceğini söyledi.

Bu durum, Dünya’yı, bugünkü komşu gezegenler gibi yaşanmaz bir çorak araziye dönüştürebilir.

Solter-Hunt, tüm bu yüksek iletkenliğe sahip metal çöplerin belirli bir bölgede toplandığını ve bunun iyonosfer ve plazmosfer gibi zaten elektrikle yüklü iyonlardan oluşan bölgeleri kapsadığını belirtti.

Bu bölgeler, güneşin kozmik ışınlarının bombardımanıyla oluşan oksijen, hidrojen ve helyum gazlarının elektriksel olarak iletken bir plazma halinde dönmesini içeriyor.

Solter-Hunt, bu elektrikle yüklü gazlar ile ince metal toz bulutunun etkileşiminin, karmaşık ve arızalı bir kablolama sistemindeki kısa devreye benzer şekilde, öngörülmesi zor ve tehlikeli sonuçlara yol açabileceğini ifade etti.

YÖRÜNGEDEKİ UYDU SAYISI VE GELECEKTEKİ TEHLİKELER

Solter-Hunt, "Şu anda yaklaşık 10.000 uydu yörüngede, ancak önümüzdeki 10-15 yıl içinde bu sayı muhtemelen 100.000’e ulaşacak. 100.000 sayısına ulaştığımızda artık çok geç olabilir."  diye konuşarak uyarıda bulundu.

Avrupa Uzay Ajansı'na (ESA) göre, bu enkazın yalnızca 40.500 kadarı dört inçten daha büyük.

SON DÖRT YILDA ARTIŞ

Ancak bu "uzay çöpü," NASA’ya göre saatte yaklaşık 29 bin km hızla  neredeyse bir kurşundan yedi kat daha hızlı Dünya’nın etrafında dönüyor.

1957’den bu yana sadece 650 büyük çarpışma vakası rapor edilmiş olsa da, gezegen bilimci Vishnu Reddy, "Son dört yılda uzaya gönderilen nesnelerin sayısı katlanarak arttı" dedi.

BİNLERCE YIL BOYUNCA TEHLİKE OLUŞTURABİLİR

Arizona Üniversitesi'nden profesör Reddy, jeosenkron yörüngede (GEO) bulunan çöpün temizlenmesinin çok zor olduğunu belirtti.

GEO, Dünya’dan yaklaşık 35 bin km uzaklıkta, hükümet ve özel iletişim uyduları gibi kritik sistemlerin bulunduğu bölge.

NOAA’nın hava izleme GOES uyduları, Pentagon’un casus platformları, DirectTV ve SiriusXM radyo gibi sistemler burada faaliyet gösteriyor.

Ancak, GEO’daki çöpler, LEO’dakiler gibi Dünya’ya düşüp yanarak yok olmayacakları için binlerce yıl boyunca tehlike oluşturabilir.