75'inci doğum gününü kutlamak için BBC ile yaptığı bir röportajda, Hawking ABD başkanı Donald Trump'ın Paris İklim Anlaşması'ndan çekilmesinin küresel ısınmaya yol açarak Dünya’nın atmosferinin Venüs’e benzemesiyle sonuçlanacağını söylemişti.
BBC’ye verdiği demeçte, Hawking, "Küresel ısınmanın geri dönülemez bir hale gelmesine az kaldı. Trump'ın bu kararı, küresel ısınma konusunda bir dönüm noktasına sebep olabilir. Dünya’nın iki yüz elli derece sıcaklıktaki, sülfürik asit yağmurları olan Venüs’ten bir farkı kalmayacak" demişti.
Hawking’in bu açıklaması, uzmanların tepkisini çekti. Aralarında iklim bilimcisi ve enerji analisti Zeke Hausfather ve Gareth Jones’un da yer aldığı bir takım uzman, Hawking’i yaptığı abartılı yorumlar için Twitter’da açıklamalarda bulundu.
Zeke Hausfather attığı bir tweet'te, "Bu, parlak bilim adamlarının bile uzmanlık alanları dışındaki konularla ilgili aptalca yorumlar yapabildiğinin kanıtı" dedi. Gareth Jones ise "Hawking yaptığı bu açıklamayı kanıtlayamaz, konuyla ilgili hiç bir bulgu yok" dedi.
Hawking'in yorumundaki sorun, şu an itibariyle Venüs'deki koşulların gezegenimizde oluşmasının imkansız olması. Ancak bu bir milyar yıl içinde güneşin yüzde 10 daha parlaklaşması sonucunda gerçekleşebilir.
Hawking’in yorumu, ünlü iklim bilimcisi James Hansen'in 2009'da yayınladığı ‘Torunlarımın Fırtınaları’ adlı kitapta yaptığı argümana dayanıyor olabilir. Kitapta Hansen, tüm petrol, gaz ve kömür rezervlerini yakarak, kaçak sera etkisinin artmasına sebep olup Venüs ile aynı sonu paylaşabileceğimizi söylüyor.
Bilim insanları, Venüs'ün tıpkı Dünya gibi bir zamanlar bir okyanusa sahip olduğunu, ancak Güneş'e fazla yakın olması sebebiyle atmosferinin fazla ısınıp hidrojenin atmosferini terk ettiğini düşünüyor. Günümüzde Venüs’ün atmosferi yaklaşık 482 derece sıcaklığında ve % 96.5 CO2’den oluşmakta. Venüs’ün yüzey basınç ölçümü yaklaşık olarak 90 bar, Dünya’nınki ise sadece 1 bar.
Hansen'in argümanı, Güneş’e olan yakınlığından ziyade, Dünya’daki fosil yakıt kullanımın artışı nedeniyle Venüs’e olanların Dünya üzerinde de gerçekleşebileceğiydi.
Daha önce yapılan araştırmalar, kaçak sera etkisi adı verilen bu tezin olabilitesini reddetmişti. Ancak 2013'de Nature Geoscience'de yayınlanan bir bildiri "kaçak sera etkisi sandığımızdan çok daha kolay bir şekilde gerçekleşebilir" diyerek, bu tezi savunmuştu.
Kaçak sera etkisinin sandığımızdan daha kolay bir şekilde gelişebilme ihtimali olması, bunun yakın gelecekte veya önümüzdeki bir milyar yıl içinde gerçekleşeceği anlamına gelmiyor.
Bildirinin baş yazarı Colin Goldblatt, kaçak sera koşullarının bu gezegende nasıl gerçekleşebileceğini şöyle açıkladı:
"Elde ettiğim sonuçlara göre, atmosferdeki kömür, petrol ve gazın sebep olduğu karbondioksiti on kat artırırsanız, kaçak sera etkisine yol açabilirsiniz. Yani dünyadaki tüm fosil yakıtları harcamak, kaçak sera etkisine yol açmaz ve gezegeni sterilize etmez. Ancak bu Batı medeniyetlerini kolaylıkla devirebilir."
Kısacası, Venüs'deki kaçak sera etkisinin gezegenimizde gerçekleşmesi için tüm kömür, petrol ve gazın yakılmasında ortaya çıkacak CO2’nin 10 kat daha fazlasının atmosfere salınması gerekiyor. Bu da ancak bir buçuk milyar ila bir milyar yıllık bir süreç içerisinde güneşin daha parlak hale gelmesiyle gerçekleşebilir. Yayınladıktan sonra tezini düzelten Hansen de, Venüs benzeri koşulların yalnızca milyar yıllık bir zaman ölçeğinde gezegenimizde gerçekleşebileceğini yazmıştı.
