Mars’ın gizemli tarihi: Antik kabuklar yaşamın ipuçlarını mı taşıyor?

Yeni bir araştırma, Mars’ın antik geçmişindeki kabuk kalınlığı değişimlerinin gezegenin magmatik evrimi ve hidrolojik sistemleri üzerindeki etkilerini inceliyor.

Earth and Planetary Science Letters dergisinde yayımlanan araştırma, milyarlarca yıl önce Mars’ın güney yüksek arazilerinde oluşan kalın kabuğun granitik magmalar ürettiğini ve geniş yeraltı su rezervuarlarını desteklediğini ortaya koydu.

Bu bulgular, Kızıl Gezegen’in jeolojik ve hidrolojik geçmişine dair uzun süredir kabul edilen varsayımları sorguluyor.

Araştırmaya liderlik eden Rice Üniversitesi’nden Cin-Ty Lee ve ekibi, güney yüksek arazilerdeki kalın kabuğun bazı bölgelerde 80 kilometreye kadar ulaşan Noachian ve erken Hesperian dönemlerinde (3-4 milyar yıl önce) alt kabukta kısmi erimeye maruz kalacak kadar sıcak olduğunu gösterdi.

Bu süreç, radyoaktif ısınma tarafından tetiklenerek granitler gibi önemli miktarda silisik magmanın oluşmasına ve donmuş yüzey tabakasının altında yer altı su rezervuarlarının oluşmasına yol açmış olabilir.

Lee, “Bulgularımız, Mars’ın kabuksal süreçlerinin daha önce düşünüldüğünden çok daha dinamik olduğunu gösteriyor. Güney yüksek arazilerdeki kalın kabuk, levha tektoniği olmadan granitik magmalar üretebildiği gibi, istikrarlı yeraltı su rezervuarları sıvı su kaynakları için de termal koşulları sağladı. Bu da genellikle kuru ve donmuş kabul ettiğimiz bir gezegen için oldukça dikkat çekici.” dedi.

Araştırma ekibi  Mars’ın Noachian ve erken Hesperian dönemlerindeki kabuğunun termal durumunu yeniden inşa etmek için gelişmiş termal modelleme kullandı.

Modelleme sonuçları, 50 kilometreyi aşan kabuk kalınlığına sahip bölgelerde yaygın kısmi erimenin meydana geleceğini ve bunun ya doğrudan dehidrasyon erimesi yoluyla ya da ara magmaların fraksiyonel kristalleşmesi yoluyla felsik magmalar üreteceğini ortaya koydu.

MARS JEOLOJİSİNE DAİR YENİ BİLGİLER

Araştırma, granitlerin yalnızca Dünya’ya özgü olduğu fikrini sorgularken, Mars’ın levha tektoniği olmadan bile granitik magmalar üretebileceğini gösteriyor.

Bu granitlerin, güney yüksek arazilerdeki bazaltik akıntıların altında gizli kalmış olması muhtemel ve bu durum, Mars jeolojisine dair yeni bilgiler sunuyor.

SU REZERVUARLARI TAŞKINLARA NEDEN OLMUŞ OLABİLİR

Bu su rezervuarları, volkanik aktivite veya meteor çarpmalarıyla zaman zaman yüzeye erişmiş ve gezegenin yüzeyinde taşkınlara neden olmuş olabilir.

Bu bulgular, yaşanabilirlik açısından önemli çıkarımlara sahip, çünkü sıvı suyun varlığı ve genellikle yaşam için kritik elementleri içeren granitik magmaların oluşabilmesi, Mars’ın güney yüksek arazilerinin geçmişte düşünüldüğünden daha yaşanabilir olabileceğini öne sürüyor.

GEZEGENİN DERİN KABUĞUNA DAİR İPUÇLARI

Araştırma, Mars’ta granitik kayaların tespit edilmesine veya eski su rezervuarlarının incelenmesine odaklanabilecek gelecekteki misyonlar için potansiyel bölgeleri vurguluyor.

Örneğin, güney yüksek arazilerdeki büyük kraterler ve kırıklar, gezegenin derin kabuğuna dair ipuçları sunabilir.

YOL HARİTASI SUNUYOR

“Her bir yeni bilgi, Mars’ın kabuksal süreçlerini anlamamıza ve gezegenin nasıl evrildiğini ya da yaşamı destekleyip desteklemediğini anlamaya bir adım daha yaklaştırıyor.” diyen araştırmacı Siebach, bu çalışmanın gezegensel bilimdeki en derin sorulara yanıt ararken nerede ve ne aramamız gerektiğine dair bir yol haritası sunduğunu belirtiyor.