Gürpınar’da 4 göletin, Urartular dönemine ait olduğu belirlendi

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu başkanlığındaki arkeolog ve antropologlardan oluşan 10 kişilik ekip, 9 Haziran'da Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün izniyle Gürpınar ilçesinde arkeolojik yüzey araştırmalarına başladı. Çalışmalar 30 Haziran itibari ile sonuçlandırıldı.

Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu, Urartuların, Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki sınırlı alanlarda tarım faaliyetlerini yürütebilmek için çok sayıda gölet, baraj ve su bendi inşa ettiklerini ve tarımsal alanları düzenli bir şekilde sulamak ve suyu halka sistemli bir şekilde ulaştırabilmek için göletler, barajlar ve kanallar açtıklarını söyledi.

URARTULARA AİT YENİ BİLGİLERE ULAŞILDI

Daha önce bilinen ve halen kullanımda olan bazı su kanalları ve göletlerin olduğunu belirten Prof. Dr. Çavuşoğlu bu su kanalarının da Van Ovası'nın tarımsal faaliyetleri için önemli rol oynadığını ifade etti. Prof. Dr. Çavuşoğlu, Urartuların bu zor ve zahmetli imar faaliyetlerini yapmalarının ana sebebinin, kısa ve kurak gecen yaz ayında verimli tarımsal ürünler elde etmek, hayvanların su ihtiyacını karşılamak ve uzun geçen kış mevsimini rahatlıkla atlatabilmek olduğunu söyledi.

Araştırmalarda yeni bilgilere ulaştıklarını belirten Prof. Dr. Çavuşoğlu, Tutmaç, Salih Dinçer, Şeyh ve Işıkpınar göletlerini keşfettiklerini açıkladı.

KURAKLIĞI ATLATMAK İÇİN YAPILMIŞ

Küresel ısınma ile birlikte kuraklık dönemi yaşandığına da dikkat çeken Prof. Dr. Çavuşoğlu, bölgede yaşanan kuraklıktan Gürpınar'ın da nasibini aldığını savundu. 

Çavuşoğlu, "Özellikle hayvancılıkla uğraşan bu bölgede kuraklık büyük sıkıntı oluşturuyor. Eski dönemlerde de bu kuraklık muhtemelen vardı. Kuraklığı atlatmak, hayvanlarını otlatmak, bağ ve bahçelerini sulamak için özellikle Urartuların göletler ve kanallar açtıklarını çok iyi biliyoruz. Bu yaptığımız araştırmada 4 tane çok güzel Urartu dönemine ait gölet tespit etmiş olduk" dedi.

GÖLET HALEN KULLANILIYOR

Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu, Urartuların yaptığı göletlerin özellikle 2 bin ve üzeri rakımlarda olmasının çok ilginç olduğununu söyledi.

Çavuşoğlu, "Bunlardan Tutmaç göleti çok önemli. 2 bin 800 yıl önce yapılan gölet, halen kullanılıyor ve şu an su tutuyor. Bu gölet, göçmen kuşların da uğradığı bir yer" dedi.  Salih Dinçer göletinin  bu yıl kuraklık nedeniyle kuruduğunu belirtti. 

Bulunan Şeyh Göleti'nin de çok önemli olduğuna fakat kuruduğuna dikkat çeken Çavuşoğlu "Gölet 50 metre uzunluğunda ve 30 metre genişliğinde, 5 metre derinliğindedir. Gölette biriktirilen suyun istendiği zaman tahliye edilmesi ve sulama kanallarına aktarılmasını sağlayan savak kısmı ise göletin batı bölümünde bulunmaktadır" dedi. 

Işıkpınar Göleti ise Gürpınar ilçesi Işıkpınar köyü içerisinde yer aldığını söyleyen Çavuşoğlu "Gölet 30 metre uzunluğunda, 25 metre genişliğinde.  Göletin etrafında suyu toplamak amacı ile yaklaşık 2,5 metre kalınlığında bir bent inşa edilmiş. Bu gölette toplanan su köyün kuzey altında bulunan bağ ve bahçelerin sulanmasında kullanılmış, Göletin çevresinde ve içerisinde Urartu Dönemi'ne ait seramikler tespit ettik" dedi. 

Prof. Dr. Çavuşoğlu, Urartuların inşa ettiği bu sulama kanallarının Urartulardan sonra bölgede varlık gösteren medeniyetler tarafından, hatta bir kısmının günümüzde bile kullanıldığına dikkat çekti. 

Prof. Dr. Çavuşoğlu, "Urartular tarafından yapılan baraj, göletler ve sulama kanalları yaklaşık olarak 2 bin 800 yaşında olmalarına rağmen, hala çalışıyor olmaları, dünyada ender rastlanan birer eser olmaları açısından da oldukça önem arz ediyor" dedi.

'TURİZME KAZANDIRILMASINI İSTİYORUZ'

Prof. Dr. Çavuşoğlu, "Şu an bulduğumuz 4 gölet yaptığımız yüzey araştırmalarında literatüre yeni girmiş göletler. Bunlar da tescil edilmeleri için bölge kurullarına iletilecek. Bulduğumuz yeni yerlerin turizme kazandırılmasını istiyoruz" dedi.