Altay Dağları'ndan Bilecik’e uzanan Türk motifleri

Yedi Tepe Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ahmet Taşağıl, geçtiğimiz yıllarda Arkeolog Adil Yılmaz, Bilecik Şeyh Edebali Üniversite Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nurfeddin Kahraman, Bilecik Şeyh Edebali Üniversite Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü görevlisi Doç. Dr. Refik Arıkan öncülüğünde gün yüzüne çıkarılan İsa Sofi Türbesinde incelemelerde bulundular. İncelemelerde Yedi Tepe Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ahmet Taşağıl’a Tarihçi Mehmet Can Çetin ve Borcak Köyü Muhtarı Osman Çırakoğlu rehberlik etti.

Türbeyi gezen Yedi Tepe Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ahmet Taşağıl, türbenin içindeki motiflere hayran kaldığını anlatarak, "Bu türbeyi gördüğümde Anadolu’ya Türklerin nasıl yerleştiğini anlamanın şekliyle öğrenmiş oluk. Türkiye’nin her yerinde, Orta Asya’da, Türkistan coğrafyasında Türk kökenli halkların Müslüman olduktan sonra meydana getirdikleri yerlere ’Eren yerleri’ diyebiliriz. Bu Eren yerlerine Türkler başlarına veya sonlarına dede, ata, baba gibi isim vermektedirler. Yani Gözcü Baba gibi Eren Köy gibi Telli Baba gibi isimlerdir bunlar. Dolayısıyla bir Türk kültürünün çok önemli bir gücünü burada görüyoruz" dedi. 

Taşağıl, "İlk bakışta karşımıza çıkan bu bunun bütün Türklerin yerleşim yerlerinde Anadolu’nun her tarafında ki İstanbul’un içinde dahi büyük metropol olmasına rağmen görmek mümkündür. Türbenin içini girdiğim zaman ilk izlenimim Altay Dağlarındaki bir köyde yer alan müzede de gördüğüm motifler oldu. Bu şekilde büyük bir benzerlik hissettim. Özellikle hayat ağacına benzeyenler ki buda benim yorumum ve yanındaki güneş motifleri aşağı yukarı bütün Altay Dağlarında ki kültürün orijinal eski Türk kültürünün Anadolu’ya, Bilecik’e kadar nasıl taşındığını bir kere daha fark etmiş oldum. Bana bu izlenimi verdi. Ben tabi çalışma alanı olarak Orta Asya araştırma uzmanıyım. Bu alanla ilgili kültür eserleri varlıkları üzerinde incelemelerde bulunuyorum. Ama oradan buraya kadar bir köprü kurarak, daha detaylı ince ince işleyerek çalışmalar yapabilirdik. Yine Moğolistan’da ve Altay Dağlarında sıklıkla karşımıza çıkan geyikli taşlarında bir örneği burada da gördük. Buradaki motifler yani yerin altından yaşadığımız dünyaya çıkmak ve buradan da göğe yükselme şeklinde üç aşamalı bir dünya görüşünün böyle hayat felsefesinin burada bulduğunu anlıyoruz ki bu bize farklı çalışmalara götürecektir" dedi. 

Prof. Dr. Ahmet Taşağıl, İsa Sofu Türbesi’nin derhal koruma altına alınması gerektiğinin belirterek, "Burası koruma altına alınarak, restorasyon ve konservasyonun yapılması lazım. Daha sonra bu alanda restorasyon yapılabilir. Ama özellikle buradaki motiflerin tek olmadığının da ben kanaatindeyim. Bunun başka örnekleri de olmalı bu civarda. Bütün çevrede yüzey araştırmaları, saha araştırmaları yaparak bunları desteklemek lazım. Belki bizim tarihimizin kültürümüzün çok farklı alanlara gitmesine sebep olacaktır bu motifler hepimizi heyecanlandırmaktadır. Gerçekten de Türk kültürünün burada orijinal bir hazinesini görmüş olduk. Daha önce sosyal medyadan ve yazılı medyadan okumuş olduğum ve görmüş olduğum fotoğraflardan çok daha anlamlısını burada hissettim. Burada yapılan çalışmaların devam etmesi lazım, devletimizin kurumlarının ilgili kurumlarının hem yerel anlamda hem ülkemizin kurumlarının bu işlere temas ederek derhal gerekli çalışmaların gerçekleştirmesini istiyorum" dedi. 

2017 yılında Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Gazi’nin babası Ertuğrul Gazi’nin silah arkadaşı olan İsa Sofu Hazretleri’nin Bilecik’in Söğüt ilçesine bağlı Borcak Köyünde bulunan türbesinde yapılan tadilatta, sıvaların altında 1200’lü yıllara ait yazılar ve desenler ortaya çıkmıştı.