Parkinson hastalığının sessiz belirtileri: Görmezden mi geliyoruz?

Zamanla kötüleşen bir nörodejeneratif hastalık olan Parkinson hastalığı (PD), genellikle titreme, kaslarda sertlik ve hareketlerde yavaşlık ile tanımlanır. Ancak daha az anlaşılan ve yeterince duyurulmayan, daha az motorize, daha az belgelenmiş semptomlar, belirgin semptomlardan yıllar önce ortaya çıkar. Bu ince uyarıları tespit etmeyi öğrenmek, daha erken tespiti kolaylaştırabilir ve hastaların yaşam kalitesini artırabilir.

Parkinson Vakfı'na göre, dünya çapında 10 milyondan fazla kişi Parkinson hastalığına sahiptir. Peki, parkinson hastalığının uyarı işaretleri nelerdir?

1. KOKU KAYBI (Hiposmi) 

Parkinson'un en erken belirtilerinden biri, hiposmi olarak bilinen koku alma duyusunun azalmasıdır. Çalışmalar, Parkinson'lu bireylerin %90'ının motor semptomları ortaya çıkmadan yıllar önce bir miktar koku alma bozukluğu yaşadığını göstermektedir. Birçoğu bunu önemsiz bir rahatsızlık veya yaşa bağlı bir değişiklik olarak görmezden gelerek tanıyı geciktirir.

2. KABIZLIK

Kronik kabızlık, Parkinson hastalarının %60-80'inden fazlasında görülür ve olası bir erken uyarı işareti olarak kabul edilmektedir. Sindirim sisteminin yavaşlaması, sindirim sistemindeki sinir uçlarının dejenerasyonundan kaynaklanır ve bu, beyin tabanlı semptomlardan yıllar önce gelişebilir.

3. UYKU BOZUKLUĞU

Parkinson, tanı konulmadan önce bile uykuyu derinden etkileyebilir. İnsanların rüyalarını fiziksel olarak canlandırdığı REM uyku davranış bozukluğu (RBD) olarak bilinen bir durum, Parkinson hastalığına yakalanan kişilerin %30'undan fazlasında tanımlanmıştır. Uykusuzluk, hipersomnolans (aşırı gündüz uykusu) ve huzursuz bacak sendromu da sıklıkla görülür, ancak yeterince bildirilmemektedir.

4. DEPRESYON VE ANKSİYETE

Ruh sağlığı değişiklikleri Parkinson'a bir yanıt değildir, ancak hastalık sürecinin bir parçasıdır. Araştırmalar, hastaların %40-50'sinin motor semptomlar belirginleşmeden önce depresyon veya anksiyete yaşadığını göstermektedir. Beyindeki dopamin dengesizliği duygusal düzensizliğe yol açar ve klinisyenler psikiyatrik semptomları olası erken göstergeler olarak düşünmelidir.

5. SES VE YÜZ DEĞİŞİKLİĞİ

Yumuşak, alçak ses (hipofoni) ve azalmış yüz ifadesi (maskeli yüz) ince ancak açıklayıcı işaretlerdir. Arkadaşlar veya aile üyeleri, kişinin daha sessiz konuştuğunu veya duygusuz göründüğünü fark edebilir. Genellikle utangaçlık veya bitkinlik olarak göz ardı edilse de, bu semptomlar Parkinson'un ilk nöromüsküler etkisinin tezahürleri olabilir.

6. MİKROGRAFİ

Bu, harflerin daha küçük ve daha kompakt hale gelmesinde bir değişikliktir. Mikrografi erken bir motor belirtisi olabilir ancak özel olarak aranmadığı sürece genellikle gözden kaçar. PD'de karakteristik olan bradikineziyi, hareket yavaşlığını gösterir.

Bu semptomlar kendi başlarına ilgisiz veya önemsiz görünse de, özellikle 60 yaş üstü kişilerdeki ilişkileri endişe vericidir. Erken motor olmayan semptomların ilk ortaya çıkmasından tanıya kadar geçen ortalama gecikme 5 yıla kadar sürebilir. Böyle bir gecikme erken müdahale fırsatını azaltır ve bu da potansiyel olarak hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir.

Bu daha ince semptomların farkındalığının artması, hastaların ve doktorların Parkinson'ı daha erken teşhis etmelerini sağlama potansiyeline sahiptir. Hastalığı değiştiren tedaviler üzerine devam eden araştırmalarla, erken teşhis geliştirmek sonuçları iyileştirmek ve daha uzun süre bağımsız yaşamak için kritik öneme sahip olacaktır.

Bu makale sadece genel bilgi verme amacıyla yazılmıştır ve doktor tavsiyesi olarak ele alınmaması gerekir. Makalenin içeriğinden yola çıkarak okurun kendi başına koyduğu teşhislerden ntv.com.tr sorumlu değildir. Sağlığınızla ilgili herhangi bir endişeniz varsa doktorunuza danışın.