Omicron varyantı (B.1.1.529) hakkında merak edilen sorulara yanıt

OMİCRON VARYANTI İLK KEZ NEREDE ORTAYA ÇIKTI VE KAÇ ÜLKEYE YAYILDI?

Omicron varyantına ait örnek, 11 Kasım günü Botswana'da bir hastadan alındı. Aynı hafta Güney Afrika Tabipler Birliği  (SAMA) Başkanı Dr. Angelique Coetzee, Güney Afrika Cumhuriyeti’nin başkenti Pretoria'daki özel muayenehanesindeki Covid-19 hastalarında  garip semptomlar görülmesinden sonra yeni varyant hakkında tüm dünyayı uyardı. Vakaların büyük çoğunluğu ise Güney Afrika'nın Gauteng bölgesinde görüldü.

Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ) göre, Omicron varyantı şu anda 38 ülkede tespit edildi, ancak bu ülkelerin hiçbirinde henüz ölüm bildirilmedi. ABD ve Avustralya, varyant vakalarının ithal edilenlerin aksine, yerel olarak aktarıldığını onaylayan en son ülkeler oldu. Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Ajansı, İngiltere'de 75 Covid-19 Omicron varyantı vakasının daha tespit edildiğini ve toplam teyit edilen vaka sayısının 104'e çıktığını duyurdu.

Bununla birlikte, Omicron'un bir sonucu olarak, Delta varyantının neden olduğu artan sayıda Covid-19 vakasından zaten muzdarip olan birçok ülke yeni karantina önlemleri ve seyahat kısıtlamaları getirdi.

OMİCRON VARYANTI NE KADAR HIZLI YAYILIYOR?

Omicron, Güney Afrika'da hızla yayıldı ve dünya çapındaki araştırmacıları alarma geçirdi. 1 Aralık'ta ülke, 26 Kasım'da bildirilen toplam 3 bin 402 vakaya kıyasla 8 bin 561 günlük  vaka kaydetti. Güney Afrika'nın Johannesburg'daki Ulusal Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü (NICD), Omicron'un hızla yayıldığını doğruladı.

Belçika'daki Leuven Katolik Üniversitesi'nde evrimsel bir biyolog olan Tom Wenseleers, Omicron'un aynı zaman diliminde Delta'dan üç ile  altı kat daha fazla insanı enfekte edebileceğini açıkladı. Wenseleers, Nature dergisine verdiği demeçte, "Bu corona virüs için büyük bir avantaj, ama bizim için değil" dedi.

OMİCRON VARYANTI VÜCUDUN BAĞIŞIKLIK SAVUNMASINDAN KOLAYCA KAÇABİLİYOR MU? 

Bilim insanlarının bu soruya cevabı net. Veriler, Omicron'un bağışıklık sistemini atlamada diğer varyantlara göre avantajlı olduğunu gösteriyor.

University College London'dan  Genetik Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Francois Balloux, "Şimdiye kadar öğrendiklerimize göre, diğer varyantlarla karşılaştırıldığında, Omicron'un daha önce enfekte olmuş ve Covid-19'a karşı bir miktar koruma almış insanları yeniden enfekte etme eğiliminde olduğundan oldukça emin olabiliriz. Bu oldukça açık ve protein yapısında saptadığımız mutasyonel değişiklikler nedeniyle zaten bekleniyordu. Bunlar, antikorların virüsü nötralize etmesini zorlaştırıyor.”

Reading Üniversitesi'nden Simon Clarke ise  "Varyantın bağışıklık sisteminden kaçışının nasıl gerçekleştiğini kesin olarak bilemiyoruz. Ancak bunun Omicron'un mutasyona uğramış başak proteinine antikor bağlanmasının azalması nedeniyle olduğu varsayılabilir. Ancak, T hücresi bağışıklığının ciddi hastalığa karşı koruma sağlayabileceğine inanıyoruz” diye konuştu. 

AŞILAR OMİCRON VARYANTINA KARŞI KORUYABİLİR Mİ?

Diğer taraftan, bilim insanları önceki sorulara endişe verici yanıtlar vermiş olsalar da, var olan Covid-19 aşılarının Omicron’a karşı korumaya devam edeceğini söylüyorlar. Imperial College London'dan Prof Peter Openshaw, “Bu varyantın aşılardan tamamen kaçması pek olası değil. Sahip olduğumuz aşılar, bir dizi başka varyanta karşı oldukça etkili, ancak aşılananlarda koruma derecesini belirlemek için daha fazla laboratuvar ve gerçek dünya verisine ihtiyacımız var” değerlendirmesinde bulundu.

OMİCRON VARYANTININ HASTANEYE YATIŞA VE ÖLÜME YOL AÇMA OLASILIĞI NE KADAR?

Uzmanlar, Omicron'un ciddi hastalıklara neden olma yeteneğini belirleyecek kadar uzun süredir tanınmadığını söyledi.  Bununla birlikte, erken veriler bu durumun corona virüsün diğer varyantlarına göre daha az olası olduğunu gösteriyor.  Balloux, "Omicron enfeksiyonu vakalarının sayısı, bu aşamada benzer sayıda Alfa veya diğer varyantlarla beklediğimiz hastaneye yatış oranlarına dönüşmüyor gibi görünüyor" dedi.

Öte yandan Balloux, ciddi riskteki bu azalma doğru olsa bile, varyantın daha fazla insanı enfekte ettikten sonra durumun değişebileceği konusunda uyararak, "Hala yüksek düzeyde hastaneye yatış oranları görebiliriz. Bu da bir ülkenin sağlık hizmeti üzerinde baskı yaratır” dedi.

OMİCRON VARYANTI YÜKSEK RİSK GRUPLARINDAKİ HASTALARI NASIL ETKİLİYOR?

Araştırmacılar, Omicron varyantının özellikle yaşlılar arasında yayılmaya başladıkça olacaklar konusunda endişeli olduklarını dile getirdi.

Yine, varyantın yaşlıları veya yüksek risk gruplarının diğer üyelerini nasıl etkileyeceğinden emin olmak için henüz çok erken. Ancak, bazı bilim adamları endişelerini dile getirdiler. Kao, "En büyük sorun yaşlı nüfus" dedi.

Edinburgh Üniversitesi’nden Prof. Dr. Rowland Kao şunları söyledi: "Geçtiğimiz birkaç ay boyunca, bu varyant daha genç yaş gruplarında dolaştı ve ciddi hastalık görmedik.  Bununla birlikte, diğer varyantlar için ciddi enfeksiyona karşı daha savunmasız olduğunu bildiğimiz yaşlı insanlarda farklı sonuçlar görebiliriz. Mantık basit. Varyant, gençlerin bağışıklık tepkisinden kaçabiliyorsa, o zaman doğal enfeksiyonla birlikte yüksek düzeyde aşılama nedeniyle yaşlılarda yerleşik bağışıklık daha az anlamlı olacaktır. Bu, açıkçası, gerçek bir endişe.”

Kao sözlerine şöyle devam etti:

“Omicron ortaya çıkmadan önce bile, artan sayıda corona virüs vakası nedeniyle sağlık sistemleri büyük bir baskı altındaydı. Buna ek olarak, hastanelerin üzerindeki yükü artırmak için ciddi bir mevsimsel gribin geri dönme olasılığı hala var. Dolayısıyla bulaşıcılığın artması, yaş profillerinin değişmesi, aşıdan kaçınma veya daha ciddi bir hastalığa doğru herhangi bir kayma bizi daha tehlikeli bir duruma sokacaktır.”