Maymun çiçeğine karşı Almanya 240 bin doz aşı sipariş ettiğini duyurdu: Imvanex nedir? Imvanex nasıl uygulanır? Imvanex'in yan etkileri nelerdir?

Almanya Sağlık Bakanı Karl Lauterbach, Münih ve Berlin'de yeni vakaların bildirilmesinden sonra Almanya'nın Haziran ayı başlarında maymun çiçeğine karşı 40 bin doz aşı alacağını duyurdu. Sosyal demokrat Bakan, devlet televizyonunda yaptığı açıklamada, “Haziran ayının ilk iki haftasında 40 bin adet ve sonraki dönemde ise 200 bin adet doz daha teslim edilecek” dedi.

Lauterbach, sözleşmeyi imzaladığını ve bakanlığın aşı üreticisinden onay beklediğini belirterek, "Yine de, bu aşılara çok yakında sahip olacağımızdan eminim" dedi. Lauterbach, Almanya'nın stoklarında herhangi bir aşı bulunmadığını da söyledi.

Diğer taraftan, Almanya’nın Sağlık Bakanı, Imvanex adlı aşının ABD’de maymun çiçeği  hastalığına karşı onaylandığını açıkladı. Aşı, özellikle virüse yönelik olmasa da, şiddetli semptomlara karşı bir miktar koruma sağlıyor. 

Lauterbach, 240 bin dozu aşkın aşının sipariş edilmesindeki temel nedenin, maymun çiçeği virüsü ile enfekte olanların temas ettiği kişilerin aşılanmasının gerekli olması halinde hazırlıklı olmak olduğunu söyledi.

Öte yandan Almanya'da bu ayın başlarında Münih'te ilk maymun çiçeği vakasının bildirilmesinden sonra, Berlin'de iki vaka bildirildi. Lauterbach, virüsün yeni bir pandemiye dönüşmesini beklemediğini söyledi, ancak yayılmayı kontrol altına almanın önemli olduğunu vurguladı. 

IMVANEX NEDİR?

Imvanex, yetişkinlerde çiçek hastalığına karşı koruma sağlamak için kullanılan bir aşıya deniliyor. Çiçek hastalığı virüsü ile ilgili olan 'vaccinia Ankara' adı verilen aşı virüsünün canlı değiştirilmiş bir formunu içeriyor.

Çiçek hastalığının bilinen son vakasının 1977 yılında görülmesiyle 1980 yılında resmen sonlandığı ilan edildi.  Bu aşı, resmi öneriler doğrultusunda çiçek hastalığından korunmak için gerekli görüldüğünde kullanılmak için onaylandı.

IMVANEX NASIL UYGULANIYOR?

Imvanex deri altına, tercihen üst kola enjeksiyon yoluyla uygulanıyorç Daha önce çiçek hastalığına karşı aşılanmamış kişiler, ilkinden en az 28 gün sonra ikinci doz olmak üzere iki adet 0,5 ml'lik doz aşı yaptırıyor. Daha önce çiçek aşısı olmuş kişilerde tek doz 0,5 ml, ikinci doz aşı olarak yapılıyor. 

Aşılar, bağışıklık sistemine bir hastalığa karşı kendini nasıl savunacağını 'öğreterek' çalışıyor. Bir kişiye aşı verildiğinde, bağışıklık sistemi aşıdaki virüsü 'yabancı' madde  olarak tanıyor ve ona karşı antikor üretiyor. Kişi bu veya benzeri bir virüsle tekrar temas ettiğinde, bu antikorlar bağışıklık sisteminin diğer bileşenleri ile birlikte virüsleri öldürebiler ve hastalığa karşı korunmaya yardımcı olur.

IMVANEX’İN YAN ETKİLERİ NELERDİR?

Imvanex, vaccinia Ankara adı verilen, insanlarda hastalığa neden olmayan ve insan hücrelerinde çoğalamayan (üremeyen) aşı virüsünün modifiye edilmiş bir formunu içeriyor. Çiçek hastalığı virüsüne benzerliği nedeniyle bu virüse karşı üretilen antikorların da çiçek hastalığına karşı koruma sağlaması bekleniyor. 

Imvanex'in (10 kişiden 1'inden fazlasını etkileyebilecek) en yaygın yan etkileri arasında baş ağrısı, mide bulantısı, miyalji (kas ağrısı), yorgunluk ve enjeksiyon bölgesi reaksiyonları (ağrı, kızarıklık, şişme, sertleşme ve kaşıntı) yer alıyor.

Imvanex’in, etkin maddeye veya tavuk proteini, benzonaz ve gentamisin gibi eser düzeyde bulunan maddelerden herhangi birine aşırı duyarlı (alerjik) hastalarda kullanılmaması gerekiyor.

Lauterbach, "Maymun çiçeğinin bir pandemi açısından gerçekten bir tehlike oluşturduğunu düşünmüyorum. Covid-19’dan daha farklı yayılıyor” diye konuştu.

İNSANLARDA İLK DEFA 50 YIL ÖNCE GÖRÜLDÜ

Diğer taraftan, tarihte ilk olarak 1958'de maymunda bulunan virüs, insanlar arasında ilk defa 1970'te Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde kayıtlara geçti. Kısa zamanda 11 Afrika ülkesine sıçrayan virüs, Afrika'nın dışında ilk olarak 2003'te ABD'de yayıldı.

Daha sonra 2018'de İngiltere ve İsrail, 2019'da Singapur ve 2021'de ABD'de, Afrika'ya seyahat eden bazı kişilerde maymun çiçeği virüsüne rastlandı. Şimdiye kadar en çok Afrika'da etkili olan virüs, 2017'de Nijerya'da en büyük salgına yol açarken ülkede 200 kişi virüse yakalandı ve vakaların yüzde 3'ü hayatını kaybetti.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜNDEN ÖLÜM ORANI NE KADAR?

Endemik bir virüsün neden olduğu nadir hastalıklardan biri olarak bilinen maymun çiçeği, Kongo ve Batı Afrika türü olmak üzere ikiye ayrılıyor.

Virüsün Kongo türünün yüzde 10'a kadar ölüm riski bulunurken Batı Afrika türünün ise her 2 vakadan birinde yüzde 1 ölüm oranına sahip olduğu biliniyor.

Genellikle hayvandan insana ve insandan insana yakın temasla bulaşan virüs, vücutta yüksek ateş ve kaşıntılı kabarcıklara yol açabiliyor.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NASIL BULAŞIYOR?

"Maymun çiçeği", enfekte biriyle yakın temas veya cinsel ilişki halinde bulaşıyor. Virüs, vücuda, deri üzerindeki yara ve çatlaklardan, solunum yoluyla ya da ağız, burun ve gözden giriyor. Virüs, maymun, fare, sincap gibi enfekte hayvanlarla temas ile de bulaşıyor. Kıyafet ya da yataktan da geçmesi mümkün.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜNÜN BELİRTİLERİ NELER?

Hastalık yüksek ateş, baş ağrısı ve kaşıntıyla başlıyor. Terleme, sırt ve kas ağrısı, halsizlikle seyrediyor. Döküntüler genellikle önce yüzde görülüyor, sonra vücuda yayılıyor.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ ÖLDÜRÜR MÜ?

Vakaların çoğu hafif geçiyor. Çocukluk hastalığı olarak bilinen "su çiçeğine" benziyor. Hastalar 14 ile 21 gün içinde kendiliğinden iyileşiyor. Bazen ağır vakalara rastlanabiliyor. Batı Afrika'da ölümle sonuçlanan vakalar olduğu biliniyor.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜNÜN TEDAVİSİ VAR MI?

Maymun çiçeğinin tedavisi yok. Salgınlar enfeksiyonla mücadele yöntemleriyle kontrol altına alınabiliyor. Çiçek aşılarının maymun çiçeğini önlemede yüzde 85 etkili olduğu biliniyor.

ÇİÇEK AŞILARI VİRÜSE KARŞI YÜZDE 85'E KADAR ETKİLİ

Maymun çiçeği vakalarının başka ülkelere yayılarak küresel salgına dönüşme ihtimali tartışılırken, virüsün ölüm riskine karşı etkili bir aşının olup olmadığı da merak ediliyor.

Konuya ilişkin İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı, maymun çiçeği virüsü için özel bir aşı olmadığını, ancak çiçek hastalığı aşısının bir miktar koruma sağladığını belirterek, ihtiyaç duyulanlara aşının teklif edildiği bilgisini paylaştı.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verileri de çiçek hastalığını yok etmek için kullanılan aşıların maymun çiçeği virüsü hastalığına karşı da yüzde 85'e kadar etkili olduğunu gösteriyor.