Hamilelikte corona virüs etkisi: 6 soru, 6 yanıt

Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Perinatoloji Kliniği Eğitim Sorumlusu Doç. Dr. Oya Demirci, yeni tip corona virüsün (Kovid-19) hamilelik ve sonrası dönemdeki etkilerine ilişkin anne adaylarının sık sorduğu soruları yanıtladı.  

Kovid-19'un tüm dünyayı etkileyen bir sağlık problemi halini aldığını hatırlatan Demirci, enfeksiyonunun belirtileri arasında ateş, öksürük, yaygın kas ağrısı ve nefes darlığının bulunduğunu, ayrıca bulantı, ishal, tat ve koku alma duyularında kayba da neden olabildiğini söyledi. Demirci, korkulan tablonun ise bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde enfeksiyonun hızla ilerleyerek zatürreye yol açabilmesi olduğuna işaret ederek, corona virüs-hamilelik ilişkisine yönelik merak edilen sorulara şu cevapları verdi:

Hamilelik, corona virüs enfeksiyonu riskini artırır mı?

Hamilelik döneminde bağışıklık sisteminin zayıfladığı bilinmektedir. Bağışıklığın azalması hamile kadınları viral solunum yolu enfeksiyonlarına karşı daha yatkın hale getirmektedir. Ayrıca hamilelik döneminde solunum sisteminde bazı değişiklikler olmaktadır. Bu değişiklikler solunum yolu enfeksiyonlarının hamilelik döneminde daha şiddetli geçirilmesini de beraberinde getirmektedir. Yeni tip corona virüs ile ilgili şu ana kadar elimizdeki veriler hamilelerde topluma göre artmış bir duyarlılık olmadığını göstermekle birlikte corona virüsün bu yeni tipiyle dünya ilk defa karşılaştığı için elimizdeki veriler oldukça sınırlıdır. Daha önceki SARS ve MERS gibi farklı tip corona virüs salgınlarında hamilelerin bu salgınlardan daha fazla etkilendiği görülmüştür. H1N1 grip salgınında da hamile bireyler daha ciddi problemlerle karşı karşıya kalmıştır. Bu nedenle anne adaylarının Kovid-19 salgına karşı daha tedbirli olmaları gerekmektedir.

Hamilelikte corona virüsten korunmak için nasıl tedbirler alınmalıdır?

Hamilelik döneminde alınacak tedbirler toplumun diğer bireyleri ile benzerdir. Özellikle el hijyeni önemli olup eller en az 20 saniye sabun ve suyla yıkanmalıdır. Ellerin yıkanamadığı durumlarda en az yüzde 60 alkol içeren el dezenfektanları da hamilelik döneminde kullanılabilir. Ayrıca ellerin göz, burun ve ağız bölgesinden olabildiğince uzak tutulması gerekmektedir. İkinci önemli konu ise sosyal mesafenin korunmasıdır. Hamile bireyler salgın döneminde olabildiğince evden çıkmamalı, eve ziyaretçi kabul etmemelidir. Evden çıkmanın zorunlu olduğu durumlarda ise koruyucu maske takmalı, kalabalık ortamlardan uzak durmalı ve diğer kişilerle aralarında en az 1 metre mesafe olmalıdır. Ayrıca dengeli beslenmeye dikkat edilmeli ve düzenli uyku ile vücut direnci artırılmalıdır.

Corona virüs hamilelik döneminde bebeğe bulaşır mı?

Gebelikte geçirilen corona virüs enfeksiyonunun anneden bebeğe bulaşma riski henüz tam olarak bilinmemektedir. Gebeliğin geç dönemlerinde geçirilen corona virüs enfeksiyonun doğumdan önce veya doğum sırasında bebeğe geçtiğine dair kanıt henüz bulunmamaktadır. Ancak bu konuda henüz yeterli veri maalesef bulunmamaktadır. Ayrıca organ gelişimlerinin gerçekleştiği gebeliğin erken döneminde yakalanılan corona virüs enfeksiyonunun gebeliği ve bebeği nasıl etkileyebileceği de henüz bilinmemektedir. Fakat erken gebelik döneminde geçirilen yüksek ateşli hastalıkların bebek üzerine olumsuz etkileri olabilmektedir. Dolayısıyla anne adayları bu enfeksiyona karşı sıkı tedbirler almalı ve olası bir bulaş riskinden azami ölçüde kaçınmalıdır.

Corona virüs enfeksiyonu bulaşından şüphelenildiğinde ne yapılmalıdır?

Hamilelik döneminde corona virüs ile şüpheli bir temas olduğu durumda eğer yüksek ateş, öksürük, kas ağrısı veya solunum sıkıntısı gibi bir semptom yoksa 14 gün boyunca evden dışarı çıkılmamalıdır. Bu dönemde acil bir durum olmadığı sürece rutin kontrol muayeneleri ertelenmeli ve takip eden kadın doğum uzmanı veya aile hekimi ile iletişime geçilmelidir. Eğer yüksek ateş, öksürük, yaygın kas ağrısı veya solunum sıkıntısı var ise koruyucu maske takılarak hastaneye başvurulmalıdır. İlgili hekim muayenesi sonrası eğer corona virüs pnömonisi bulguları var ise hekim düşük doz bilgisayarlı tomografi görüntüleme yöntemine başvurabilmektedir. Doktorunuzun uygun gördüğü durumlarda karın bölgesi korunarak yapılan tek bir tomografi çekimi bebekte olumsuz sonuçlara yol açabilecek minimum dozun altındadır. Ayrıca corona virüs enfeksiyon şüphesi var ise corona virüs testi yapılmalıdır. Tüm bu muayeneler ve testler sonrasında enfeksiyonun ciddiyeti hakkında fikir sahibi olunmakta ve uygun takip ve tedavi buna göre planlanmaktadır.

Corona virüs salgını döneminde gebelik takibi nasıl yapılmalıdır?

Corona virüs salgını tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de gün geçtikçe daha yaygın olarak görülmektedir. Sosyal mesafenin korunmadığı kalabalık ortamlarda corona virüse yakalanma ihtimali artmaktadır. Hastane ortamı da virüsün bulaş riskinin en yüksek olduğu yerler arasındadır. Sağlık Bakanlığımızca hazırlanan gebe takip kılavuzunda bir gebenin gebelik boyunca minimum 4 defa doktor kontrolüne gitmesi önerilmektedir. Salgın döneminde gebelik takibinde sorun olmayan risksiz gebelerde kadın doğum uzmanı tarafından gebe takip kılavuzları önerileri doğrultusunda poliklinik kontrollerinin zaman aralıkları planlanmalı ve doğum zamanı belirlenmelidir. Acil bir durum söz konusu olmadığı sürece koronavirüs enfeksiyonu doğum zamanlamasını veya doğum şeklini (normal vajinal doğum veya sezaryen doğum) etkilememektedir.

Corona virüs saptanan hamile doğum sonrası bebeğini anne sütü ile besleyebilir mi? Enfekte anne bebeğini enfeksiyona karşı nasıl korumalıdır?

Bilindiği gibi anne sütü en iyi beslenme yöntemi olup bebekleri birçok hastalığa karşı korumaktadır. Şu andaki bilgiler corona virüsün anne sütüne geçmediğini göstermektedir. Bebeğe bulaş riski konusunda temel kaygı şiddetli semptomları olan kişilerde bebeğe damlacık yani solunum yolu ile bulaşma riskidir. Şiddetli semptomları olan kişilerde anne ile bebeğin ayrı ayrı izolasyonuna ihtiyaç duyulabilir. Hafif semptomları olan veya semptomu olmayan kadınlarda olası riskler gözden geçirildikten sonra aile ve hekim emzirme konusuna birlikte karar vermelidir. Solunum veya temas yolu ile bulaş konusunda gerekli tedbirleri aldıktan sonra anneler bebeğini emzirebilir. Anne koruyucu maske takmalı ve bebeğine dokunmadan önce mutlaka ellerini yıkamalıdır. Bebek ile anne aynı odada kalıyor ise mesafe en az 1 metre olmalı ve mümkün ise araya perde gibi bir bariyer koyulmalıdır.