Yurt dışına kaçırılan 6 tarihi eser Türkiye'ye iade edildi

Türkiye'den ABD'ye kaçırılan 9 parçadan oluşan 6 tarihi eser, Antalya Müzesi'nde düzenlenen törenle iade edildi. Manhattan Bölge Savcılığı, Amerikan İç Güvenlik ve İstihbarat Birimi (HSI) , Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Antalya ve Burdur müze müdürlükleri, New York Kültür ve Tanıtma Müşavirliği ve Tanıtma Genel Müdürlüğü'nün ortak çalışmalarıyla, Anadolu'daki antik kentlerden yağmalanarak ABD'ye kaçırılan Lucius Verus heykeli, Attis heykelciği, Apollon heykelciği, Kusura tipi idol, düver pişmiş toprak levhası ve 4 parçalı sütunlu lahit yeniden Türkiye'ye kazandırıldı.

ABD'nin Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake, ülkesi ile Türkiye arasında kültür mirasını koruma anlaşmasını imzaladıklarını belirterek, "Kaçakçıların ülkeden çıkardığı eserleri geri getirmeyi bir imzayla taçlandırdık. Bu iş burada bitmeyecek" dedi.

Büyükelçi Flake, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile, Türkiye'deki antik kentlerden yağmalanarak ABD'ye kaçırılan Lucius Verus heykeli, Attis heykelciği, Apollon heykelciği, Kusura tipi idol, düver pişmiş toprak levhası ve 4 parçalı sütunlu lahdin Antalya Müzesinde düzenlenen iade törenine katıldı.

Türkiye'nin çok etkileyici bir kültür mirasının olduğunu belirten Flake, gösterilen çabaların sonucunda eserlerin yurduna dönmesinden dolayı mutlu olduğunu söyledi.

Türkiye'ye çok büyük boyutta eserler getirdiklerini ve bu konuda Manhattan Savcılığının müthiş bir çalışması olduğunu dile getiren Flake, şöyle devam etti:

"Bu ülkenin yurttaşları ve ABD'liler, burada yapılanları kutlamalı. Aslında kültür varlıklarından bahsederken, buradaki insanlara ait olanlardan bahsediyoruz. ABD ve Türkiye, kültür mirasını koruma anlaşmasını imzaladı. Kaçakçıların ülkeden çıkardığı eserleri geri getirmeyi bir imzayla taçlandırdık. Bu iş burada bitmeyecek. Kaçakçılar yağmaya devam edecekler, bizler de peşinde olacağız. Kültür mirası daha önce buradan götürülmüştü. Vizyonlarımız doğrultusunda geri döndürdük. İşbirliğinden son derece memnunun. Umarım daha fazla örneklerde bir arada olacağız."

"EŞSİZ ESERLERİ NEREYE AİTSE ORAYA DÖNDÜRMEK ZORUNDAYIZ"

ABD'nin Manhattan Bölge Savcı Yardımcısı Albay Matthew Bogdanus ise çalınmış ve yağmalanmış kültür varlıklarının iadesinin, ABD ve Türkiye'nin yan yanaya çalışmasının ürünü olduğunu anlattı.

Bogdanus, "Yapılabileceğin en iyisini gösterdik, yaptık. Dostlukla, dürüstle bir işin nasıl yapılabileceğini gösterdik" diye konuştu.

New York'taki Kültür Varlıklarını Koruma Ajansı ile 35 ülkeden yağmalanmış kültür varlıklarının peşinde olduklarını vurgulayan Bogdanus, bugün 6 önemli hazinenin, ait olduğu ülkeye döndüğünü kaydetti.

Bunun gururunu yaşadıklarını belirten Bogdanus, "Bu, Türkiye'de, Yunanistan'da olabilir. Hepsinin kültür varlıkları, biz buradayken belki ülkelerinden götürülüyor. Bu işe baş koymaya devam edeceğiz. Kaçakçıların peşinde olacağız. Masaya yumruğumuzu vuracağız. Bu yağmayı durdurmak durumundayız. Eşsiz ve kıymetli eserleri nereye aitse oraya döndürmek zorundayız. Bu olağanüstü eserler, ait oldukları ülkelerden koparılamaz. Birlikte olduğumuzu gösteriyoruz. Yarın ve çocuklarımız için söz veriyoruz. Bu eserlerle yaşayacağız, bunlar, sonraki kuşaklara aktarılacak" şeklinde konuştu.

Bakan Ersoy, Büyükelçi Flake, Bogdanus ve protokol üyeleri, teslim sözleşmesinin imzalanmasının ardından Antalya Müzesini gezdi.

Yabancı konuklara daha önce ABD'den Türkiye'ye iade edilen "Yorgun Herakles"in de aralarında bulunduğu tarihi eserler hakkında bilgi verildi.

İADE EDİLEN ESERLER

Antalya'daki Perge Antik Kenti kökenli Roma dönemi sütunlu lahit parçaları, milattan sonra 140-150 yıllarına tarihlendiriliyor. Lahit parçaları, üzerinde betimlenen sahnelerde Herakles, Thesus, ve Akhilleus gibi kahramanların bir arada gösterilmesi nedeniyle ünik olarak değerlendiriliyor.

Burdur'un Bubon Antik Kenti'nden ülke dışına çıkarıldığı saptanan Roma İmparatoru Lucius Verus'un insan boyutundaki bronz heykelinin, antik kentteki Sebasteion yapısında gerçekleştirilen kaçak kazılarda ele geçirildiği ve yasa dışı yollardan yurt dışına çıkarıldığı biliniyor.

Erken Tunç Çağı'na tarihlendirilen mermer "kusura tipi idol", Batı Anadolu'da milattan önce 3 binde yaygın olarak görülen şematize edilmiş kadın figürlerinden.

Milattan önce 3. yüzyıl Helenistik döneme ait, oturur şekilde tasvir edilmiş Attis heykelciğinin, Anadolu kökenli olduğu stil-kritik incelemelerle saptandı. Frig ve Yunan mitolojisine göre Attis, ana tanrıça Kybele'nin sevgilisi veya eşi ya da oğlu olarak görülüyor, bazı kaynaklarda ise rahip olarak görülüyor.

Roma dönemine ait Apollon heykelciği, milattan sonra 1-2. yüzyıla tarihlendiriliyor.

Isparta'nın Pisidia Antiokheia Antik Kenti'ne ait düver pişmiş toprak levha ise Frig dönemine ait.