Nereidler Anıtı, Payava Lahdi, Thyke Heykeli... Türkiye’den kaçırılan eserler geri isteniyor

Antalya Tanıtım Vakfı'nın (ATAV) yurt dışına kaçılan 8 tarihi eserin iadesi için change.org’da başlattığı "Eserler Ait Olduğu Yerde Güzeldir" adlı projeye destek verenlerin sayısı 25 bine yaklaştı.

İmzalar, 100 bin olunca eserlerin iade talebi UNESCO'ya ulaştırılacak. Nereidler Anıtı, Payava Lahdi, Thyke Heykeli gibi değeri paha biçilemez eserlerin yurda dönmesi için yoğun çaba harcanıyor.

“İRİLİ UFAKLI ESERLERİMİZ MEMLEKETİNE GERİ DÖNÜYOR”

ATAV Başkanı Yeliz Gül Ege, bu eserlerin genelde 19’uncu yüzyıl ve öncesinde kaçırıldığını söyledi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığı’nın öncü kurum olarak azimle çalıştığını söyleyen Yeliz Gül Ege, “İmza kampanyasını sürdürdüğümüz sivil toplum inisiyatifi gönüllü ve uluslararası bir çalışma çünkü tüm dünyadan katılımcı var. Kampanya kapsamında verilen toplam imza sayısı 25 bine çok yaklaştı. Burada öncü kurum Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığı’dır. Gerçekten çok azimli bir mücadele veriyorlar ve irili ufaklı eserlerimiz memleketine geri dönüyor. Bakanlığımızın son yıllarda imzalamış olduğu protokoller var. Bunlardan biri Amerika ile imzalanan protokol. Böylece eserlerin kaçırıldığı tespit edildiği anda çok daha kısa bir sürede ülkemize iadeleri sağlanıyor. Taşıma çok önemli, THY bu görevi üstleniyor. Hali hazırda süren eser kaçakçılığının artık sonlanmasını istiyoruz. Bu anlamda kanunların, cezaların da caydırıcı olması lazım” diye konuştu.

ANTİK KENTTEKİ TARİHİ ESERLERİ ÖĞRENCİLER KORUYOR

Vakıf olarak projeyi sürdürdüklerini anlatan Ege, “Çok güzel de bir yenilik var. Bir yıldır bakanlığın organize ettiği uzman bir ekip özellikle antik kent yakınlarındaki ilköğretim ve ortaöğretimdeki çocuklara birer tarihi eseri koruma görevi veriyor. Bunu da anlatarak ve bilinçlendirerek yapıyoruz. Projede 8 eser yer alıyor, iadelerini istiyoruz henüz ülkemize getirilen olmadı. Bu eserler 19’uncu yüzyıl ve öncesinde yurt dışına kaçırılmış. Çok büyük eserler bazılarıyla ilgili çalışmalar var. Bu çalışmaların gizlilikle yürütülmesi gerekiyor” diye konuştu.

"YURDA DÖNEN 18 ESERDE HERHANGİ BİR TAHRİBAT YOK"

Kampanya kapsamında olmayan 12 eserin Antalya Müzesi’ne kazandırıldığını aktaran Ege, “Bunların bazıları geçici olarak sergileniyor, çok değerliler. 6 eser de kasım ayında şehrimize geldi. Toplamda bize ait 18 eser Antalya Müzesi’nde sergileniyor. Yetkililerden aldığımız bilgiye göre bu eserler orijinalliğini koruyor, herhangi bir tahribat yok. Bizim bile bilmediğimiz ama bakanlığın izini sürüp bulduğu eserler var. Bunlarla ilgili de geri getirme çabaları sürüyor. Yakında müjdeli haberler olacak” dedi.

"KAMPANYAYLA ASIL AMAÇ BİLİNÇ KAZANDIRMAK"

Antalya'ya yeni eserlerin döneceğinden umutlu olduğunu dile getiren ATAV Başkanı Yeliz Gül Ege, "Umut ediyoruz ki eserlerimizi kısa zaman içerisinde kazanacağız. Kampanyayla asıl amacımız da bilinçlenmeyi sağlamak. Kolay para kazanma yoluna giden insanlar geleceğimizi yok ediyor. Aslında geçmiş, gelecektir. Türkiye’ye irili ufaklı 400 ile 600 eser geri getiriliyor. 2023 yılı içinde umutluyum, çalışmalar sürüyor. 2024 yılı da olabilir Antalya’ya yeni eserler dönecek. Kaçırılan eserlerin değeri yüksek olduğu için ölçemiyoruz. Eserlerin getirilmesinde de ciddi masraflar yapılıyor. Ama işte imzalanan protokoller bu masrafları minimuma indiriyor veya hiç yaptırmayabiliyor" diye konuştu.

İADESİ TALEP EDİLEN ESERLER 

Şu anda başlatılan kampanyayla iadesi talep edilen eserler ve bulundukları yerler şöyle:

1-Nereidler Anıtı  (Britanya Müzesi)

2- Harpy Anıtı (Britanya Müzesi)

3- Payava Lahdi  (Britanya Müzesi)

4- Ksanthos F,G, H Anıtı (Britanya Müzesi)

5- Trysa Heroonu (Viyana Sanat Tarihi Müzesi)

6- Myra Kaya Mezarlarından bir çocuk kabartması (Atina Müzesi)

7- Perge’den bir Thyke Heykeli (Belçika)

8- Sion Definesi (Washington, Dumbarton Oaks Arkeoloji Entitüsü - ABD)

BUGÜNE KADAR İADESİ SAĞLANAN ESERLER

Anadolu'daki antik kentlerden yağmalanarak yurt dışına kaçırılan ve  yürütülen çalışmalar sonucunda 2023 yılı Mart ayında ve 2022 yılı Kasım ayında iadesi sağlanan eserler ise şöyle:

1.    Tunç boğa arabası (2 adet)

2.    Roma dönemi askeri diploma

3.    Neolitik Hacılar Ana Tanrıça figürü

4.    Urartu dönemi terakota vazo

5.    Roma dönemi bronz büst taçlı erkek başı

6. Killia tipi mermer idol

7. Hydai Antik Kenti kökenli oinokhoe

8. Çatalhöyük kökenli taş heykelcik

9. Roma dönemi tetrarkh heykel başı

10. Perge Tiyatrosu'ndan heykel başı

11. Bubon bronz kol 

12. Septimius Severus heykeli.

13. Lucius Verus heykeli, 

14. Attis heykelciği, 

15. Apollon heykelciği, 

16. Kusura tipi idol, 

17. Düver pişmiş toprak levhası ve 

18. Roma dönemi sütunlu lahit parçaları (4 parçalı sütunlu lahit)