UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Karadağ'ın Kotor kenti, kültürü ve doğasıyla gezginlerin dikkatini çekiyor.
Kaptan-ı Derya Barbaros Hayreddin Paşa'nın körfez girişindeki zincirleri ve güvenlik kulelerini aşarak kuşattığı fakat alamadığı meşhur kale ile Orta Çağ'dan kalma sokakları, meydanı, evleri, manastır, Katolik ve Ortodoks kiliseleri, katedralleri ve coğrafi konumu ile Kotor, yabancıların uğrak mekanı olarak biliniyor.
Doğal güzellikleri, kültürel ve tarihsel yapısıyla 1979'da UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne giren, etrafı sarp dağlar, deniz ve yüksek surlarla çevrili şehir, M.Ö. 168 yılında kurulduğu Roma İmparatorluğu'nun yaklaşık 700 yıl hakimiyetinde kaldı.
Bir süre Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile Venediklilerin denetimine geçen Kotor'un sosyal ve kültürel hayatında İtalyan etkisi de görülüyor.
Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Yugoslavya'nın durumu nedeniyle Sırbistan-Karadağ sınırlarına dahil olan Kotor, daha sonra bağımsızlığını ilan eden Karadağ'ın şehri olarak kaldı.
Rehber Sefa Gülbaş, Barbaros Hayrettin'in donanmasının körfez girişindeki zinciri aşarak Kotor Kalesi'ne kadar girdiğini söyledi.
Şehrin yaklaşık 10 gün kuşatıldığını anlatan Gülbaş, "Kotor şehrinin kaleleri ve surları o kadar geniş ki o günün imkanlarıyla Barbaros Hayrettin'in donanması o surları yıkmaya yetmiyor. Bunun sonucunda da Barbaros Hayrettin, Kotor şehrini teslim alamıyor. Diğer şehirlerde başarılı olan Barbaros Hayrettin'in alamadığı tek şehir buydu" dedi.
Gülbaş, Osmanlı Devleti'nin Karadağ'ın birkaç bölgesiyle beraber Bar ve Herceg Novi illerine hakim olduğunu belirtti.
Osmanlı'nın bu illerde yaklaşık 200-300 yıl hakimiyet kurduğuna dikkati çeken Gülbaş, "Osmanlı, bu illerde camiler, medreseler inşa etmiş ve ordularını konuşlandırmıştır. Yapılan taarruzlarla Budva, Kotor ve Perast'ı almaya çalışmış ama iç isyanlar ile Osmanlı'nın başka bölgelerinde çıkan savaşlar sebebiyle ordularını kaydırmak zorunda kalmıştır. Bu yüzden Kotor ile Perast'ta hakimiyet kuramamış" diye konuştu.
Osmanlı Devleti'nin Kotor Körfezi'ni hem kuzeyden hem güneyden kuşattığını anlatan Gülbaş, "Ülkenin kuzeydeki şehri Herceg Novi. Saraybosna'dan, Bosna hattından bir ordu orada konuşlanıyor. Güney hattından da Ohrid üzerinden gelen Osmanlı ordusu bugünkü, karadan Bar yani şu an bulunduğumuz ilde konuşlanıyor. Hem güneyden hem kuzeyden Osmanlı Devleti bugünkü Kotor'un ve Perast'ın olduğu bölümü egemenliği altına almak istiyor" şeklinde konuştu.
Kotor'un jeopolitik durumu, ülkenin çepeçevre surlarla çevrili olması ve surların çok kalın olması kara yolundan ülkenin fethine imkan sağlamıyor diyen Gülbaş, "Barbaros Hayrettin, iki büyük engeli aşarak Kotor'a geliyor. Yaklaşık bir hafta Kotor'u yoğun top atışlarıyla teslim almaya çalışıyor. Fakat Barbaros Hayrettin, donanmasını kalenin önünden çekmek zorunda kalıyor. Yani Kotor’u teslim alamadan kuşatmayı bitirmek zorunda kalıyor" dedi.
Gülbaş, Barbaros Hayreddin Paşa'nın Kotor Körfezi'ni kuşatması karşısında kentin yöneticilerinin Venediklilere bir mektup yazarak yardım istediklerini aktardı.
Osmanlı'nın yaptığı anlaşma ile Kotor'un özel yapı olarak Venediklilerin kontrolüne geçtiğini anlatan Gülbaş, "Osmanlı'nın kontrol edemediği, Barbaros'un kuşatıp da alamadığı Balkanlar'daki tek şehrin" burası olduğunu vurguladı.
Şehirde Venedik kültürünün etkisi görüldüğünü dile getiren Gülbaş, Kotor Körfezi'nin doğal bir liman olduğu için gemi tersanesi olarak da kullanıldığını söyledi.
Kotor'un UNESCO Dünya Mirası Koruma Listesi'nde yer alan, bölgedeki en önemli şehirlerden birisi olduğunun altını çizen Gülbaş, şunları söyledi:
"Şehir insanlarda farklı çağda yaşama hissi uyandırıyor. Yaşadığı kentin yoğunluğundan kaçmak isteyenler bireysel olarak Kotor'a gelip şehrin içerisinde bulunan pansiyon ve motellerde kalarak kendilerini o dönemde yaşıyormuş gibi hissedebiliyor. Akşamları şehrin sokaklarında mini festivaller, müzik dinletileri oluyor. Gündüzleri Kotor'un üstündeki kale ve kilisenin olduğu yere çıkılıp bütün Kotor Körfezi'ni çok rahat izleme imkanı oluyor."
Gülbaş, Osmanlı'nın Bar şehrine de Ohrid üzerinden geldiğini, burasının yaklaşık 250 sene Osmanlı hakimiyetinde kaldığını söyledi.
Burayı fethederken tahrip olan kalenin restore edildiğini belirten Gülbaş, "Kalenin içerisinde günümüzde Osmanlı eserlerinden Türk hamamına kadar Türk evleri ve mimarisi bariz şekilde hala muhafıza edilmiş durumda" dedi.
